فهرست مطالب
مهارت حل مسئله، حیاتی‌ترین مهارت برای موفقیت در کسبوکار!
بر اساس گزارش آینده مشاغل توسط مجمع جهانی اقتصاد، مهارت حل مسئله (Problem-solving skill) یکی از مهارت‌های برتر رزومه است که کارفرمایان معتقدند در پنج سال آینده و بعد از آن اهمیت بیشتری خواهد یافت.
مهارت حل مسئله (problem solving skil)
مهارت حل مسئله، عمل تعریف یک مشکل است. تعیین علت مشکل؛ شناسایی، اولویت‌بندی و انتخاب گزینه‌های جایگزین برای راه‌حل؛ و پیاده سازی یک راه‌حل.
تکنیک‌های حل مسئله
1_ حل مسئله تفکر خطی: تفکر خطی یک فرآیند حل مسئله است که با یک نقطه شروع مشخص و به‌دنبال دنباله‌ای از ایده‌ها که به یک راه‌حل معین منتهی می‌شود، تعریف می‌شود. این یک فرآیند گام‌به‌گام منطقی است و اغلب به‌عنوان تفکر متوالی از آن یاد می‌شود و آن را به‌عنوان روش «متعارف» حل مسئله در نظر بگیرید. هنگام غلبه بر مشکلات استراتژیک در محل کار می‌تواند بسیار مفید باشد. متفکران خطی تمایل دارند از اطلاعات، داده‌ها، منطق و تجربه
راه‌حل‌های قبلی به‌عنوان مبنایی برای حل مسئله خود استفاده کنند. این فقط به حل مسئله محدود نمی‌شود. متفکران خطی از این فرآیند در پردازش اطلاعات، ایجاد ارتباطات و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌کنند! بنابراین، یک متفکر خطی چگونه به یک مسئله برخورد می‌کند؟ به‌طور معمول، «فرایند تحلیل علت ریشه‌ای» به‌عنوان وسیله‌ای برای حل مشکلات استفاده می‌شود.
2_ ارتباط جانبی حل مسئله: تفکر جانبی، بر خلاف تفکر خطی، فرآیند حل مسائل به شیوه‌ای غیر‌مستقیم و خلاقانه‌تر است. به آن به‌عنوان «فکر کردن خارج از جعبه» فکر کنید. این نوع حل مسئله اغلب مفروضات را به چالش می‌کشد و به‌دنبال راه‌حل‌های جایگزین برای «هنجار» است که در واقع می‌تواند راه‌حل‌های قدرتمند و مخربی را ایجاد کند که ممکن است باعث رشد و توسعه در یک شرکت شود. مهارت‌های حل مسئله جانبی می‌تواند برای کارفرمایانی که به‌دنبال ایده‌های خلاقانه و تازه در کسبوکار خود هستند، جذابیت زیادی داشته باشد، اما همچنین می‌تواند یکی از کم‌ارزش‌ترین ابزارهای حل مسئله در سازمان باشد.
3_ حل مسئله تفکر طراحی کنید: تفکر طراحی نوعی حل مسئله غیرخطی و فراگیر است که به‌عنوان فرآیند حل مشکلات با مشتری، مشتری یا مصرف‌کننده در خط مقدم ذهن شما درک می‌شود. آن‌ها در این تکنیک حل مسئله در اولویت هستند. این تکنیک را می‌توان با پنج مرحله تعریف کرد:
همدلی: نیازهای مصرف کننده، مشتری یا دیگران خود را درک کنید.
تعریف: تجزیه و تحلیل و شناسایی مسائلی که باید حل شوند.
ایده‌پردازی: ایده‌ها را خلق کنید و به اشتراک بگذارید، مهم نیست که چقدر دراماتیک هستند.
نمونه‌سازی: راه‌حل‌ها را کنار هم قرار دهید و آن‌ها را آزمایش کنید.
اگرچه آزمایش طراحی ممکن است روشی سریع برای حل مشکلات شما نباشد و بنابراین ممکن است به‌طور منظم در محل کار مورد استفاده قرار نگیرد، اما هنگامی که زمان برای یافتن بهترین راه‌حل برای یک چالش وجود دارد، می‌توان از این تکنیک به صورت «مشاوره» استفاده کرد.
4_ حل مسئله مبتنی بر راه‌حل: حل مسئله مبتنی بر راه‌حل، فرآیندی است که به‌جای جستجوی علت و معلول و انجام «بازی سرزنش»، با هدف ترویج راه‌حل‌ها انجام می‌شود. اساساً حل مسئله را روی سر خود می‌چرخاند و می‌توان از آن برای یافتن راه‌حل در سریع‌ترین زمان ممکن به جای کشف علل در راه استفاده کرد. صرف نظر از این‌که چه نوع تکنیک حل مسئله برای شما کار می‌کند، برای یک موضوع محل کار یا یک موقعیت خاص، مراحل ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید هنگام شروع حل مسئله دنبال کنید.
اهمیت مهارت حل مسئله
حل مسئله چیزی است که تقریباً در هر شغلی مرتبط است، مهم نیست که چقدر در یک شرکت پیشرفت کرده‌اید، به همین دلیل است که این مهارت‌ها بسیار مهم هستند. کارمندان اغلب از توانایی‌های فرد در حل مسئله استفاده می‌کنند تا شایستگی آن‌ها را در مواجهه با چالش‌ها و رویارویی با چالش‌ها، چه بزرگ و چه کوچک، ببینند. حل مسئله آزمونی است از استعداد شما برای ارزیابی شرایط کاری و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای دستیابی به بهترین راه‌حل‌ها. خواه با رسیدن به ضرب‌الاجل یا ایجاد راه‌حلی برای کاهش درآمد باشد، حل مشکل چیزی است که همه ما روزانه با آن سروکار داریم.
مهارت حل مسئله در سنین مختلف چگونه است؟
_ در کودکان: در طول روز کودک شما، ده‌ها سؤال از این قبیل مطرح می‌کند: داخل این جعبه چیست؟، چگونه می‌توانم وارد آن شوم؟، تا کجا می‌توانم این توپ را پرتاب کنم؟، اگر همه مداد رنگی‌ها را از جعبه بریزم چه اتفاقی می‌افتد؟ و سؤال‌های مختلف دیگر. با پرسیدن این سؤالات، فرزند راه‌هایی برای حل آن‌ها شناسایی و پیدا می‌کند و ایده‌هایش را امتحان می‌کند. هر بار که او چیزهایی را در دنیای خود آزمایش و بررسی می‌کند، او در حال ایجاد توانایی خود برای حل مشکلات است. اگر به این فرآیند دقیق‌تر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که حل مسئله شامل تفکر خلاق و انتقادی است. هر دو برای یافتن راه‌حل برای مشکلات از هر نوع ضروری هستند.
تفکر خلاقانه: تفکر خلاق قلب حل مسئله است. این توانایی دیدن روشی متفاوت برای انجام کاری، ایجاد ایده‌های جدید و استفاده از مواد به روش‌های جدید است. مرکز تفکر خلاق، تمایل به ریسک‌کردن، آزمایش‌کردن و حتی اشتباه‌کردن است. بخشی از تفکر خلاق، تفکر «روان» است که توانایی تولید یا طوفان فکری است. بنابراین از کودک سؤالات «گشوده» بپرسید.
تفکر انتقادی: تفکر انتقادی یا منطقی توانایی شکستن یک ایده به بخش‌های آن و تجزیه و تحلیل آن‌ها است. مهارت‌های ریاضی مرتب‌سازی و طبقه‌بندی، مقایسه شباهت‌ها و تفاوت‌ها، همه بخش‌های تفکر انتقادی هستند. _ در نوجوانان: نوجوانان، مهارت‌های حل مسئله را برای این‌که بتوانند سال‌های پیچیده نوجوانی را پیمایش کنند ضروری است و در طول زندگی مورد نیاز خواهد بود. همه ما باید هر روز، در موقعیت‌های کاری و اجتماعی، مشکلات را حل کنیم. با توسعه مهارت‌های حل مسئله نوجوان این اختیار را پیدا می‌کند که:
_تعارض را مرتب کند.
_مستقل باشد.
_رسیدن به اهداف چالش برانگیز.
_مستقل‌بودن در تصمیم‌گیری.
توانایی حل مسئله می‌تواند از تبدیل‌شدن مسائل کوچک به مسائل بزرگ جلوگیری کند و بنابراین می تواند تأثیر مهمی بر سلامت روان و رفاه نوجوان داشته باشد.
_جوانان و بزرگسالان: گذراندن یک‌سری از مراحل به این افراد کمک می‌کند تا از پس حل مسئله برآیند:
1_ مشکل را تعریف کنید: توضیحات مبهم می‌تواند به راه‌حل‌های مبهم منجر شود. بدون مشخص‌کردن، متوجه خواهید شد که بسیاری از مشکلات همه بهم گره خورده‌اند. وقتی این اتفاق افتاد، سعی کنید مشکلات را از هم جدا کنید تا بتوانید روی هر مشکل جداگانه کار کنید.
2_ راه‌های انتخابی را عملی کنید: مشکل خود و تمام راه‌های خاصی که تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اید را یادداشت کنید. وقت آن است که آنچه را که با آن روبه‌رو هستید روشن کنید.
3_ برای هر مشکل اهداف را تعیین کنید: چه چیزی می‌خواهید؟ سؤالاتی که قبلا از خود پرسیدیم را به‌خاطر دارید؟ این سؤالات را دوباره از خود بپرسید و پاسخ‌ها را در کنار مشکلات یادداشت کنید. سعی کنید به جای آنچه که دوست دارید اتفاق بیفتد، روی کارهایی که می‌توانید انجام دهید تمرکز کنید.
4_ هر گونه گزینه بدیهی ضعیف را رد کنید: واقع‌بین باشید. قرار نیست هر راه‌حلی ممکن باشد یا در درازمدت منطقی‌ترین راه‌حل باشد. اکنون زمان آن رسیده است که در مورد راه‌حل‌هایی که به‌دست آورده‌اید انتقاد کنید و منطقی باشید که آیا آن‌ها راه‌حل‌های خوبی هستند یا خیر.
مهارت حل مسئله در کسبوکار
مسئله در کسبوکار به‌عنوان اجرای فرآیندهایی تعریف می‌شود که موانعی را که شما یا دیگران را از دستیابی به اهداف عملیاتی و استراتژیک باز می دارد، کاهش یا حذف می‌کند. حل مسئله کسبوکار زمانی بهترین نتیجه را دارد که از طریق یک سیستم سازگار با افراد زیر برخورد شود:
1_ مشکل را شناسایی و تعریف کنید.
2_ مشکل را بر اساس اندازه، تأثیر بالقوه و فوریت اولویت‌بندی کنید.
3_ تجزیه و تحلیل علت ریشه‌ای را کامل کنید.
4_ انواع راه‌حل‌های ممکن را توسعه دهید.
5_ راه‌حل‌های ممکن را ارزیابی کنید و تصمیم بگیرید.
مهارت حل مسئله در زندگی روزانه
همه در زندگی مشکلاتی دارند. در بیشتر موارد، ما قادریم به‌سرعت آن‌ها را بدون دردسر زیاد حل کنیم. ما یا به یک راه‌حل سریع می‌پردازیم یا از استراتژی‌ای استفاده می‌کنیم که در گذشته کارساز بوده است. اما برای حل مسائل بهتر است ابتدا مشکل را کاملا بررسی کنیم و تمام راه‌حل‌ها را در نظر گرفته و شفاف‌سازی کنیم، سپس بهترین را انتخاب کنیم تا مشکل به‌راحتی حل شود.
تکنیک‌هایی مؤثر برای بهبود مهارت حل مسئله
1_ مغز خود را با پازل‌ها یا بازی‌های منطقی تمرین دهید: استراتژی برنده‌شدن در هنگام بازی شطرنج، سودوکو، مکعب روبیک یا سایر بازی‌های تقویت‌کننده مغز در واقع این است که مشکل را به عقب برگردانید، نه به جلو. همین استراتژی می‌تواند برای موقعیت‌های تفکر استراتژیک واقع‌بینانه اعمال شود.
2_ یک شب خوب بخوابید: خواب با حرکت سریع چشم (REM) بیش از هر حالت خواب یا بیداری دیگری، به‌طور مستقیم پردازش خلاقانه را در مغز افزایش می دهد. خواب REM به تحریک شبکه‌های انجمنی کمک می‌کند، به مغز اجازه می‌دهد تا ارتباط‌های جدید و مفیدی بین ایده‌های نامرتبط ایجاد کند.
3_ یک «ژورنال ایده» همراه خود داشته باشید: هنگامی که همیشه یک “Idea Journal” را همراه خود داشته باشید، می‌توانید به‌سرعت افکار مهم را ضبط کنید، تجربیات شخصی خود را یادداشت کنید، طرح‌ها را بسازید و ایده‌ها را بررسی کنید. حل مشکلات با مرتب‌کردن افکار خود بر روی کاغذ و سپس مشاهده عینی‌تر آن‌ها آسان‌تر از گیرکردن تمام افکار شما در سر است.
4_ در یوگا شرکت کنید: نشان داده شده است که ترکیب قدرتمند آگاهی بدن، تنفس و مدیتیشن که در طول تمرین یوگا مورد نیاز است، نمرات آزمون‌های شناختی را به‌میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
5_ از نقشه های ذهنی برای کمک به تجسم مشکل استفاده کنید: نقشه‌های ذهنی، یک عکس فوری بصری از یک مشکل و راه‌حل‌های احتمالی آن، می‌تواند به تمرکز ذهن، تحریک مغز، افزایش ظرفیت تفکر خلاق و ایجاد ایده‌های بیشتر برای راه‌حل کمک کند. با ترسیم مشکل خود به‌عنوان ایده اصلی، یک نقشه ذهنی بسازید. «شاخه‌های اصلی» را اضافه کنید که شامل همه دلایل مشکل است. برای بررسی جزئیات بیشتر از «شاخه‌های فرعی» استفاده کنید. در مرحله بعد، یک نقشه ذهنی جداگانه از همه راه‌حل‌های ممکن برای مشکل اصلی تهیه کنید. «شاخه‌های اصلی» را اضافه کنید که همه راه‌هایی را که می‌توان مشکل شما را حل کرد، مانند همکارانی که می‌توانند کمک کنند، تکنیک‌هایی که می‌توانید اعمال کنید و سایر منابعی که می‌توانید استفاده کنید، اضافه کنید. برای بررسی بیشتر جزئیات، «شاخه‌های فرعی» را اضافه کنید. یک شاخه نهایی با مناسب‌ترین راه‌حل برای مشکل اصلی بسازید. برای جزئیات از «شاخه‌های فرعی» استفاده کنید. از طریق این تمرین، شما باید بتوانید ببینید که کدام گزینه کاربردی‌ترین، صرفه‌جویی در زمان و مقرون‌به‌صرفه‌ترین روش حل مسئله است.
سخن پایانی …
مهارت حل مسئله، رفع مشکل را به‌صورت تحلیلی در موقعیت‌های خاص و سخت تسهیل می‌کند. حل مسئله دستیابی به اهداف بلند‌مدت و موفقیت یک سازمان را تضمین می‌کند. تصمیمات مدیریتی نیازمند ایده‌های منحصر‌به‌فرد و تصمیم‌گیری مؤثر و راهبردهای حل مسئله است. پس مهارت حل مسئله در موفقیت هر کسب‌و‌کاری نقش پررنگی دارد.
نویسنده: آرزو جعفری‌نیک
تهیه‌شده در آکادمی تکتا
منابع:
- https://www.jobscan.co/blog/problem-solving-skills/
- https://asq.org/quality-resources/problem-solving
- https://helloezra.com/resources/insights/four-workplace-problem-solving-techniques-you-might-not-have-tried
- https://parents.au.reachout.com/skills-to-build/connecting-and-communicating/problem-solving-and-teenagers
- https://youthempowerment.com/problem-solving/
- https://ivypanda.com/essays/problem-solving-decision-making-and-creativity/
یک نظر