فهرست مطالب
انقلاب صنعتی چهارم
بخار انقلاب صنعتی اولیه را به پیش برد. برق دوم. اتوماسیون اولیه و ماشین آلات مهندسی سوم؛ و سیستم‌های فیزیکی سایبری یا رایانه‌های هوشمند، انقلاب صنعتی چهارم را شکل می‌دهند.
در این مقاله قصد داریم ابتدا مروری بر تاریخچه انقلاب‌ها انجام دهیم و سپس به معرفی انقلاب چهارم و مزایا و تاثیرات آن بپردازیم.
انقلاب صنعتی چه بود؟
انقلاب صنعتی دوره‌ای از مکانیزاسیون و نوآوری عمده بود که در اواسط قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم در بریتانیای کبیر آغاز شد و بعداً در بسیاری از نقاط جهان گسترش یافت. انقلاب صنعتی بریتانیا تحت سلطه استثمار زغال سنگ و آهن بود.
انقلاب صنعتی آمریکا که گاهی به آن انقلاب صنعتی دوم نیز گفته می‌شود، در دهه ۱۸۷۰ آغاز شد و تا جنگ جهانی دوم ادامه یافت. این دوره شاهد مکانیزه شدن کشاورزی و تولید و معرفی شیوه‌های جدید حمل و نقل از جمله کشتی‌های بخار، اتومبیل و هواپیما بود.
انقلاب صنعتی چگونه بر جامعه تأثیر گذاشت؟
اگرچه انقلاب صنعتی تقریباً ۲۰۰ سال پیش رخ داد، اما این دوره‌ای است که تأثیر عمیقی بر نحوه زندگی مردم و نحوه عملکرد مشاغل گذاشت. مسلماً سیستم‌های کارخانه‌ای توسعه‌یافته در طول انقلاب صنعتی مسئول ایجاد سرمایه‌داری و شهر‌های مدرن امروزی هستند.
قبل از این دوره، اکثر خانوار‌ها زندگی خود را کشاورزی می‌کردند و عمدتاً در جوامع کوچک و روستایی زندگی می‌کردند. با ظهور کارخانه‌ها در قرن هجدهم، مردم برای اولین بار در شرکت‌های مستقر در مناطق شهری شروع به کار کردند. اغلب دستمزدها پایین بود و شرایط سخت بود. با این حال، کار برای چنین مشاغلی هنوز دستمزد زندگی بهتری نسبت به کشاورزی دارد.
راندمان تولید در طول انقلاب صنعتی با اختراعاتی مانند موتور بخار بهبود یافت. موتور بخار زمان تولید محصولات را به طرز چشمگیری کاهش داد. تولید کارآمدتر متعاقباً قیمت محصولات را کاهش داد، در درجه اول به دلیل کاهش هزینه‌های نیروی کار، و در‌های بازاریابی را به روی سطح جدیدی از مشتریان باز کرد.
انقلاب صنعتی در پیوند با اقتصادهای سرمایه داری توسعه یافت. در سرمایه داری، صاحبان مشاغل (سرمایه داران) شروع به سازماندهی کار به طور متمرکز در کارخانه ها کردند و تقسیم کار را برای افزایش تولید و سودآوری معرفی کردند. در مقایسه با سیستم‌های صنفی و صنایع دستی که پیش از آن بودند، تولید سرمایه‌داری با سرعت بی‌سابقه‌ای به تغییرات و نوآوری‌های تکنولوژیکی انگیزه داد.
انقلاب صنعتی تا حدی با پذیرش زغال سنگ به عنوان منبع انرژی شکل گرفت. قبل از استفاده از زغال سنگ، چوب منبع اولیه انرژی بود. زغال سنگ سه برابر بیشتر از چوب انرژی تأمین می‌کرد و بریتانیا ذخایر زغال سنگ بزرگی داشت.
تأثیرات انقلاب صنعتی بر تعرفه‌ها چه بود؟
انقلاب صنعتی همیشه ارگانیک نبود و یا به تنهایی توسط نیرو‌های بازار آزاد هدایت نمی‌شد. به عنوان مثال، دولت ایالات متحده در آن زمان با وضع تعرفه‌ها و مالیات بر کالاهای وارداتی خارجی به صنعت داخلی کمک کرد تا محصولاتی مانند فولاد تولید شده توسط شرکت‌های آمریکایی ارزان‌تر از واردات خارجی باشد. قیمت ارزان‌تر فولاد، توسعه زیرساخت‌هایی مانند راه‌آهن و پل‌ها را در طول انقلاب صنعتی آمریکا تشویق کرد.
مزایای صنعتی شدن
انقلاب صنعتی فرصت‌های شغلی را افزایش داد. دستمزدها در کارخانه‌ها بیشتر از آن چیزی بود که افراد به عنوان کشاورز دریافت می‌کردند. با فراگیر شدن کارخانه‌ها، مدیران و کارکنان بیشتری برای راه‌اندازی آنها مورد نیاز بودند که باعث افزایش عرضه شغل و دستمزد کلی می‌شد.
از آنجایی که بیشتر کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ در نزدیکی شهرها قرار داشتند، جمعیت‌ها برای جستجوی شغل به مناطق شهری مهاجرت کردند، که اغلب عرضه مسکن موجود را تحت تأثیر قرار می‌داد. این امر منجر به بهبود قابل توجهی در برنامه‌ریزی شهری شد.
افزایش نوآوری همچنین منجر به سطوح بالاتر آموزش شد که اغلب منجر به چندین اختراع پیشگامانه می‌شود که هنوز هم امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اختراعات شامل چرخ خیاطی، اشعه ایکس، لامپ، ماشین حساب و بیهوشی است.
با توجه به پیشرفت‌های انقلاب صنعتی، این کشور اولین موتور قابل احتراق، لامپ رشته‌ای و خط مونتاژ مدرن را در تولید مشاهده کرد. انقلاب صنعتی نحوه کار مردم، فناوری‌های در دسترس آنها و به نوبه خود محل زندگی آنها را تغییر داد. این امر زندگی را برای بسیاری راحت کرد، اگرچه شرایط زندگی برای کارگران نفرت‌انگیز باقی ماند، که در نهایت باعث افزایش اتحادیه‌های کارگری شد که منجر به بهبود شرایط کار و دستمزد منصفانه شد.
اگرچه در طول انقلاب صنعتی پیشرفت‌های زیادی به وجود آمد، اما پیشرفت سریع باعث بروز مشکلات بسیاری شد. هنگامی که کارگران مزارع خود را ترک کردند و با دستمزد بالاتر در کارخانه ها کار کردند، به کمبود تولید مواد غذایی منجر شد.
افزایش شدید تعداد کارخانه ها باعث افزایش آلودگی شهری شد. آلودگی فقط در کارخانه ها مهار نشد. با هجوم مردم به شهرها، شرایط زندگی اسفناک شد زیرا منابع شهری از بین رفت.
فاضلاب در برخی از شهرها در خیابان ها جاری شد در حالی که تولیدکنندگان زباله های کارخانه ها را به رودخانه ها می ریختند. منابع آب مانند امروز مورد آزمایش و محافظت قرار نگرفتند. در نتیجه مقررات و قوانینی برای حمایت از مردم وضع شد.
انقلاب صنعتی انگیزه ای برای افزایش سود ایجاد کرد و در نتیجه شرایط کار در کارخانه ها بدتر شد. ساعات طولانی، دستمزد ناکافی، و حداقل استراحت به یک امر عادی تبدیل شد. کار کودکان موضوع مهمی بود. مسائل بهداشتی برای بسیاری از کارگران کارخانه که باعث به وجود آمدن جنبش کارگری در سراسر ایالات متحده شد، به وجود آمد.
| سود | زیان |
| پیشرفت در تولید | شرایط اسفناک کار |
| رشد در نوآوری ها و اختراعات | کار کودکان |
| دستمزد بیشتر برای کارگران | آلودگی و شرایط غیربهداشتی زندگی |
| بهبود در شبکه های حمل و نقل | کمبود مواد غذایی |
چه نوآوری‌های کلیدی در طول انقلاب صنعتی رخ داد؟
اولین کارخانه پنبه پس از اینکه ساموئل اسلیتر فناوری تولید بریتانیا را به ایالات متحده آورد ساخته شد. این آسیاب با آب کار می‌کرد که شغل و تجارت را به شمال شرق می‌آورد. در سال‌های بعد کارخانه‌ها و کارخانه‌های بسیاری با استفاده از همین فناوری‌ها ساخته شدند.
در سال ۱۸۶۹، اولین راه آهن بین قاره‌ای تکمیل شد و یک دستاورد بزرگ برای ایالات متحده بود زیرا امکان حمل و نقل کالا، مردم و مواد خام در سراسر کشور را فراهم کرد.
همچنین، در طول انقلاب صنعتی آمریکا، ساموئل مورس تلگراف را ایجاد کرد که سیگنال‌های الکتریکی را روی یک سیم ارسال می‌کرد و به ملت امکان برقراری ارتباط را می‌داد.
اندرو کارنگی اولین کارخانه‌های فولاد را در ایالات متحده ساخت و الکساندر گراهام بل تلفن را اختراع کرد.
چگونه انقلاب صنعتی به بهترین شکل تعریف می شود؟
انقلاب صنعتی جوامع را از اقتصاد کشاورزی به اقتصاد تولیدی تغییر داد که در آن محصولات دیگر صرفاً با دست ساخته نمی‌شدند، بلکه با ماشین ساخته می‌شدند. این امر منجر به افزایش تولید و کارایی، کاهش قیمت، کالاهای بیشتر، بهبود دستمزدها و مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری شد.
چه مواردی در انقلاب صنعتی نقش داشتند؟
تغییرات تکنولوژیک مانند استفاده از آهن و فولاد، منابع جدید انرژی مانند زغال سنگ و بخار و سیستم کارخانه منجر به تقسیم کار و تخصص شد که باعث افزایش راندمان شد.
مهمترین اختراعات انقلاب صنعتی چه بوده است؟
از مهم ترین اختراعات انقلاب صنعتی اول می توان به ماشین بخار، جنی ریسندگی، پنبه پاک کن و تلگراف اشاره کرد. این انقلاب صنعتی دوم را به دنبال داشت که شاهد ظهور موتور احتراق داخلی، برق کنترل شده و لامپ بود.
چهار انقلاب صنعتی
چهار انقلاب صنعتی عبارتند از زغال سنگ، گاز، الکترونیک و هسته‌ای و اینترنت و انرژی‌های تجدیدپذیر. از سال ۱۷۶۵ تا امروز، ما شاهد یک تحول شگفت‌انگیز بوده‌ایم. همانطور که منابع مختلف انرژی و بعد‌ها فناوری‌های دیجیتال را کشف کردیم، کل چشم انداز دنیای مدرن بار‌ها و بار‌ها دگرگون شده است.
اولین انقلاب صنعتی: زغال سنگ در سال ۱۷۶۵
انقلاب صنعتی اولیه اقتصاد ما را از کشاورزی به صنعت تبدیل کرد. فرآیند‌ها مکانیزه شد و محصولات برای اولین بار تولید شدند. در این دوره، کشف زغال سنگ و استخراج انبوه آن و همچنین توسعه ماشین بخار و آهنگری فلزات، نحوه تولید و مبادله کالا را به کلی تغییر داد. اختراعاتی مانند ماشین‌های ریسندگی و ماشین‌های بافندگی برای ساخت پارچه در حال ظهور بودند. حمل و نقل کانالی شروع به جایگزینی واگن و قاطر برای جابجایی این کالا‌ها کرد.
انقلاب صنعتی دوم: گاز در سال ۱۸۷۰
از آنجایی که اولین انقلاب صنعتی توسط زغال سنگ انجام شد، دومین انقلاب حول محور کشف برق، گاز و نفت بود. اختراع موتور احتراقی با این منابع سوخت محقق شد. در این مدت هم محصولات فولادی و هم محصولات شیمیایی وارد بازار شدند. تحولات در فن‌آوری ارتباطات با تلگراف و بعداً تلفن شروعی جهشی داشت. تولید مکانیکی با ظهور تولید انبوه به سرعت رشد کرد. در نهایت، اختراعات اتومبیل و هواپیما در آغاز قرن بیستم دلیلی است که تا به امروز انقلاب صنعتی دوم را مهمترین انقلاب می‌دانند!
انقلاب صنعتی سوم: الکترونیک و هسته‌ای در سال ۱۹۶۹
پس از صد سال دیگر، انرژی هسته‌ای و الکترونیک وارد چشم انداز می‌شود.
انقلاب سوم باعث ظهور الکترونیک، مخابرات و البته کامپیوتر شد. انقلاب صنعتی سوم از طریق فناوری‌های جدید در‌ها را به سفر‌های فضایی، تحقیقات و بیوتکنولوژی باز کرد.
در دنیای صنایع، دو اختراع بزرگ، کنترل‌کننده‌های منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) و ربات‌ها، به ایجاد عصر اتوماسیون سطح بالا کمک کردند.
قدرت هسته‌ای از اروپا شروع شد، هم در بریتانیای کبیر و هم در ایالات متحده رشد کرد، سال‌ها رو به بهبودی رفت و در آسیا رشد کرد.
انقلاب صنعتی چهارم: اینترنت و انرژی‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۰۰
همانطور که در انقلاب صنعتی چهارم ادامه می‌دهیم، شاهد تغییر به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشید، باد و زمین گرمایی هستیم. با این حال، شتاب نه از تغییر در انرژی، بلکه از فناوری دیجیتال ناشی می‌شود.
چهارمین انقلاب صنعتی به عصر کنونی اتصال، تجزیه و تحلیل پیشرفته، اتوماسیون و فناوری ساخت پیشرفته اشاره داند که برای سال‌ها تجارت جهانی را متحول کرده است. این موج تغییر در بخش تولید از اواسط دهه ۲۰۱۰ آغاز شد و پتانسیل قابل توجهی برای عملیات و آینده تولید دارد.
انقلاب صنعتی چهارم چیست؟
بخار انقلاب صنعتی اولیه را به پیش برد. برق دوم. اتوماسیون اولیه و ماشین آلات مهندسی سوم؛ و سیستم‌های فیزیکی سایبری یا رایانه‌های هوشمند، انقلاب صنعتی چهارم را شکل می‌دهند.
قبل از سال ۲۰۱۴، عبارت جستجوی انقلاب چهارم در گوگل عملاً وجود نداشت، اما تا سال ۲۰۱۹، ۶۸ درصد از پاسخ‌دهندگان به یک نظرسنجی جهانی، انقلاب صنعتی چهارم را به عنوان استراتژی اصلی در نظر گرفتند.
انقلاب صنعتی چهارم بر پایه اختراعات انقلاب صنعتی سوم یا همان انقلاب دیجیتال استوار است که از دهه ۱۹۵۰ و تا اوایل دهه ۲۰۰۰ آشکار شد و کامپیوتر، اینترنت و بسیاری موارد دیگر را برای ما به ارمغان آورد.
چهار نوع اساسی از فناوری‌ها (نمونه‌های زیر) می‌توانند در تمام طول زنجیره ارزش در انقلاب صنعتی چهارم اعمال شوند و این اختراعات را فراتر از قلمرو قبلی می‌رسانند:
- اتصال، داده و قدرت محاسباتی: فناوری ابر، اینترنت، بلاک چین، حسگر‌ها
- تجزیه و تحلیل و هوش: تجزیه و تحلیل پیشرفته، یادگیری ماشین، هوش مصنوعی
- تعامل انسان و ماشین: واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)، روباتیک و اتوماسیون، وسایل نقلیه با هدایت خودکار
- مهندسی پیشرفته: تولید افزودنی (مانند چاپ سه بعدی)، انرژی‌های تجدیدپذیر، نانوذرات
با این حال، فناوری تنها نیمی از معادله انقلاب صنعتی چهارم است. برای شکوفایی در انقلاب صنعتی چهارم، شرکت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که کارکنانشان ارتقاء مهارت یافته‌اند و سپس در صورت لزوم افراد جدید را استخدام کنند. ارتقاء مهارت به این معنی است که کارکنان مهارت‌های جدیدی را برای کمک به آنها در موقعیت‌های فعلی خود یاد می‌گیرند، زیرا مهارت‌های مورد نیاز آنها تکامل می‌یابد. مهارت‌های مجدد چالش واقعی است: کارکنان با مهارت‌های جدیدی آموزش می‌بینند که آنها را قادر می‌سازد تا پست‌های مختلف را در شرکت خود پر کنند.
این امر به طور فزاینده‌ای حیاتی است زیرا فناوری‌های جدید نیازمندی‌های شغلی را تغییر می‌دهند، اما چشم‌انداز مهارت‌های مجدد از نظر جغرافیایی متفاوت است. اکثر مدیران اروپایی مهارت مجدد را به استخدام ترجیح می‌دهند، در حالی که تنها نیمی از مدیران آمریکایی موافقند.
مزایای انقلاب صنعتی چهارم چیست؟
انقلاب صنعتی چهارم می‌تواند محصولات و خدمات را برای کسب‌وکار‌ها، مصرف‌کنندگان و سهامداران در سراسر زنجیره ارزش آسان‌تر در دسترس و قابل انتقال کند. داده‌های اولیه نشان می‌دهد که مقیاس موفقیت‌آمیز فناوری انقلاب صنعتی چهارم باعث کارآمدتر شدن زنجیره تأمین و بهره وری بیشتر ساعات کاری، کاهش ضایعات کارخانه و مزایای بی‌شمار دیگری برای کارمندان، سهامداران و مصرف‌کنندگان می‌شود.
پیاده‌سازی فناوری انقلاب صنعتی چهارم نیز در میان چالش‌های همه‌گیری بسیار سودمند است. در واقع، بیماری کوید انتقال انقلاب صنعتی چهارم را تسریع کرده است زیرا فاصله‌گذاری فیزیکی و تغییر تقاضای مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها را مجبور به پذیرش دیجیتالی کردن و عملیات بدون تماس کرد. با گذشت شش ماه از همه‌گیری، ۹۴ درصد از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی گفتند که انقلاب صنعتی چهارم به ادامه فعالیت شرکت‌هایشان کمک کرده است و ۵۶ درصد این فناوری‌ها را برای پاسخ به بحران حیاتی می‌دانند.
قبل از همه‌گیری، انگیزه‌های اصلی شرکت‌ها برای دیجیتالی کردن بر اساس صنعت متفاوت بود. اما در سال ۲۰۲۰، سه محرک در همه بخش‌ها و مناطق جغرافیایی مشترک بود: چابکی، انعطاف‌پذیری، و کارایی تولید. شرکت‌هایی که قبلاً فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم را قبل از کوید افزایش داده بودند، برای مقابله با چالش‌های پیش آمده موقعیت بهتری داشتند.
مشارکت نیروی کار و آینده تولید در انقلاب صنعتی چهارم
مشارکت نیروی کار برای یک تحول موفق انقلاب صنعتی چهارم حیاتی است. در واقع، حتی شرکتی با بهترین ابزار، جدیدترین فناوری، و منابع عظیم بعید است که اگر نیروی کار درگیر نباشد، تحول انقلاب صنعتی چهارم را با موفقیت افزایش دهد. تمرکز هماهنگ بر افراد همچنین به سازمان‌ها کمک کرده است تا با کمک به کارکنان در ایجاد مهارت‌های جدید، انعطاف‌پذیری ایجاد کنند تا کسبوکار بتواند انعطاف‌پذیرتر به تغییرات واکنش نشان دهد. در عمل، این می‌تواند مستلزم بازنگری در مسیر‌های آموزشی و توسعه مهارت و ایجاد تغییرات ساختاری در بلندمدت باشد.
در اینجا پنج زمینه وجود دارد که تولیدکنندگان در حال ترویج برای نیروی کار هستند:
- یادگیری و توسعه (به عنوان مثال، با شایستگی‌ها و مهارت‌های گسترده، از طریق ترکیب مهارت‌های سخت، نرم و دیجیتال، و کارآموزی)
- توانمندسازی و مالکیت (به عنوان مثال، از طریق هدایت نتیجه و نتیجه‌محور، یا با تشویق کارکنان برای تصمیم‌گیری خود)
- همکاری‌ها و ارتباطات (مثلاً با کار با تیم‌های چندکاره و چند ماهه، یا توسعه شبکه‌های گسترده در سازمان و فراتر از آن)
- تأثیر و شناخت (مثلاً با ایجاد مسئولیت برای دستاورد‌ها یا جشن گرفتن موفقیت‌ها)
- صدای کارگر (مثلاً با استفاده از کانال‌ها و داده‌های دیجیتال برای جمع‌آوری ورودی از صدای کارگران یا تلاش برای درک نیاز‌های پنهان آنها)
فرصت‌های پایداری در انقلاب صنعتی چهارم
انقلاب صنعتی چهارم فرصت‌هایی را برای پایداری ایجاد می‌کند و مهمتر از آن، این پیشرفت‌ها ذاتاً پایدارتر از شیوه‌های تجاری فعلی هستند.
دگرگونی‌های انقلاب صنعتی چهارم نوعی کارآمدی زیست‌محیطی را تسهیل می‌کنند که ذاتاً پایداری را با برتری رقابتی ترکیب می‌کند.
بهره‌وری زیست محیطی شامل سه بعد فناوری دیجیتال است:
- فعال کردن اقدامات مبتنی بر داده در تولید و زنجیره ارزش گسترده‌تر
- بهبود در شاخص‌های عملکرد، مانند هزینه، چابکی، راحتی و کیفیت
- با محدود کردن مصرف، اتلاف منابع و انتشارات، دستاورد‌های پایداری را هدایت می‌کند.
تأثیر انقلاب صنعتی چهارم بر اقتصاد چیست؟
انقلاب صنعتی چهارم همچنان تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد خواهد داشت. بزرگترین موهبت‌های اقتصادی نصیب شرکت‌های سریع الاثر می‌شود.
بر اساس تجزیه و تحلیل مؤسسه جهانی مک کینزی در سال ۲۰۱۸، پیشتازان صنعت انقلاب صنعتی چهارم که تا سال ۲۰۲۵ به خوبی از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌کنند، می‌توانند انتظار یک تغییر مثبت ۱۲۲ درصدی در جریان نقدی داشته باشند.
همچنین پیش‌بینی می‌شود که انقلاب صنعتی چهارم مجموعه مهارت‌های نیروی کار را با تغییر استاندارد‌های استعداد‌های جست‌وجو متحول کند. در طول دهه آینده، با استقبال بیشتر شرکت‌ها از روباتیک، شاهد این تغییرات خواهیم بود:
- تقاضا برای مهارت‌های فیزیکی و دستی در کار‌های تکرار شونده، مانند آنچه در خطوط مونتاژ وجود دارد، نزدیک به ۳۰ درصد کاهش می‌یابد.
- تقاضا برای سواد ابتدایی و مهارت‌های حسابداری تقریباً ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.
- تقاضا برای مهارت‌های فناوری مانند کدنویسی بیش از ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
- تقاضا برای مهارت‌های شناختی پیچیده حدود ۳۳ درصد افزایش می‌یابد.
- تقاضا برای مهارت‌های اجتماعی و عاطفی سطح بالا بیش از ۳۰ درصد افزایش می‌یابد.
انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵، پتانسیل ایجاد ارزش انقلاب صنعتی چهارم برای تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان به ۳. ۷ تریلیون دلار برسد.
نویسنده: علیرضا اکبری
تهیه شده در آکادمی تکتا
منابع:
- https://www.investopedia.com/terms/i/industrial-revolution.asp
- https://www.upkeep.com/learning/four-industrial-revolutions/
- https://ied.eu/project-updates/the-4-industrial-revolutions/
- https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-are-industry-4-0-the-fourth-industrial-revolution-and-4ir
