فهرست مطالب
دانشمندان در سال 2001 نرم‌تنی از خانواده Peltosiridea کشف کردند که زره‌ای سخت و محکم بر تن دارد.
در اعماق تاریک اقیانوس‌ها چه می‌گذرد؟ جایی که هیچ نور خورشیدی به آن نفوذ نمی‌کند. این حلزون در اعماق اقیانوس هند با عمق بیش از 2500 متر زندگی می‌کند. پوشش آهنی آن توجه بسیاری از محققان را به‌خود جلب کرده‌است. ویژگی‌های منحصر به‌فرد این حلزون حتما شنیدنی است. به‌طور قطع این یک حلزون معمولی نیست. بدنه فلس مانند آن ساختار جالبی به شکل این حلزون داده‌است. به نظر شما چه سازگاری باعث تضمین بقای این موجود در این محیط سخت شده‌است؟
چگونگی کشف chrysomallon squamiferum
دریچه گرمابی اولین بار در سال 1977 کشف شد. نواحی اطراف این دریچه‌ها به‌طور معمول از لحاظ بیولوژیکی بسیار پربارتر هستند. مایع داغ فوران شده به‌طور معمول خاصیت اسیدی دارد و شامل فلزاتی مانند سولفید هیدروژن است. سولفید هیدروژن عاملی است که باعث انتشار بوی بد تخم‌مرغ فاسد می‌شود. این محیط برای اکثر موجودات محیطی سمی است.
chrysomallon squamiferum ، گونه جدید از گاستروپود است که از دریچه گرمابی در اعماق اقیانوس هند در سال 2001 کشف شده‌است. در سال 2003 اطلاعات مربوط به این موجود خارق‌العاده در مجله علمی Science منتشر شد. 14 سال پس از کشف، این گونه به‌نام chrysomallon squamiferum نامگذاری شد. این حلزون بین اعماق 2400 تا 2900 زندگی می‌کند و میتواند دمای 400 درجه سانتیگراد را تحمل کند. ویژگی‌های خاص این حلزون باعث سازگاری در این محیط پر از سموم شده‌است.
ویژگی منحصر به‌فرد حلزون آهنین
حلزون فلس‌دار پوسته‌ای از جنس سولفید آهن برای خود ایجاد می‌کند. شاید عجیب به‌نظر برسد اما این موجود تنها حیوانی است که دارای اسکلت بیرونی از جنس آهن است. علاوه‌بر وجود ترکیباتی مانند سولفید آهن در ساختار پوسته‌های حلزون، موادی مانند پیریت و گرژیت نیز در این ساختار وجود دارند. در نتیجه جذب رسوبات گرژیت در اسکلت خارجی باعث ایجاد خواص مغناطیسی شده‌است. پاهای حلزون که قسمت نرم گوشتی آن است، توسط زره‌ای محکم پوشانده می‌شود. مقالات منتشر شده نشان میدهد، علت ایجاد این لایه سخت بر روی یک نرم‌تن، وجود یک نوع از باکتری است. درواقع این باکتری‌های مفید بر روی اسکلت خارجی حلزون باعث تسهیل و سرعت‌بخشیدن در ساخت پوسته‌ای از جنس سولفید آهن می‌شوند. گوفردی، زیست‌شناس دانشگاه Occidental میگوید: سولفیدهای خارج شده از منافذ به‌شدت سمی هستند اما پس از تغییر ماهیت و تبدیل شدن به حالت جامد، خواص سمی آن کاهش می‌یابد. بنابراین زره آهنین این حلزون فاقد مواد سمی است.
گوفردی ادامه داد، البته عده‌ای از محققان مخالف این نظر هستند. آنها عقیده دارند، اسکلت خارجی آن توسط خود حلزون ساخته شده‌است. امروزه اطلاعات کاملی درباره‌ی این باکتری در دسترس نیست زیرا هنوز در یک محیط آزمایشگاهی کشت نشده‌است.
استفان بنگستون میگوید اگر این حلزون فلس‌دار را به هوا پرتاب کنید و عکس بگیرید، به احتمال زیاد شما یک شوالیه سیاه مشاهده می‌کنید. اما اینکار را انجام ندهید؛ زیرا پوسته خارجی این حلزون کاملا سفت و محکم نیست ولی دارای انعطاف‌پذیری بالایی علاوه بر استحکام خوب است.
ساختار هیجان‌انگیز داخل بدن حلزون آهنین
این حلزون فلس‌دار از فرایند شیمیوسنتز برای ادامه حیات خود بهره میبرد. علاوه بر باکتری موجود بر روی پوسته آهنین این حلزون، باکتری‌های دیگری در زندگی آن نقش دارند. حلزون فلس‌دار غذا نمی‌خورد و از انرژی تولیدی توسط این باکتری‌ها استفاده می‌کند. این حلزون آبزی دستگاه گوارش ندارد اما دارای غده‌ای بسیار بزرگ است. به‌عبارتی غده موجود در بدن این حلزون محلی برای نگهداری از این باکتری‌ها است که به‌عنوان کارخانه موادغذایی شناخته می‌شود.
علت تشکیل پوسته آهنین
دانشمندان و محققان بر این باورند، پوشش محکم و سخت این حلزون باعث در امان‌ماندن از شکارچیانی مانند خرچنگ و مار می‌شود. همچنین برخی از حلزونهای شکارچی زهرهایی را به سمت قسمت گوشتی ماهی‌ها و سایر حلزون‌ها شلیک می‌کنند. تزریق سم باعث مرگ و شکار طعمه می‌شود. اما در حلزونهای فلس‌دار، ساختار پوسته خارجی آن مانند زره عمل می‌کند.
خطر انقراض اینگونه جدید
حلزونهای فلس دار تنها حیواناتی هستند که بهدلیل استخراج از معادن در اعماق دریا در معرض انقراض هستند.
جاناتان لامبرت در مجله علمی nature گزارش میدهد، دو دریچه گرمابی که محل زندگی این موجودات است دارای مجوز ایجاد معدن است. حتی حفاری در یک مدت بسیار کوتاه میتواند بر جمعیت این موجودات کمیاب تاثیر بگذارد. بنابراین با وجود پوسته آهنین، قدرت دفاعی کمی در برابر پروژه‌ها‌ی اعماق دریا دارد.
نتیجه‌گیری
این موجود فلس‌دار واقعا عجیب‌وغریب است. حتما از خودتان می‌پرسید چرا حلزون به سمت مناطق پر از موادغذایی حرکت نمی‌کند؟ پاسخ مشخص است، اگر موجودی در این محیط خطرناک و سمی بتواند زندگی کند، به‌هیچ عنوان چنین مکانی برای زیستن بد نیست. پوشیدن زره آهنی و زیستن در فشار بالای آب در اعماق دریا ویژگی خاص این حلزون است. اما بهتر است هرچه سریعتر درباره عواملی که زیستگاه این موجودات را به خطر می‌اندازد، فکری کرد. امروزه این حلزون در فهرست موجودات در معرض انقراض قرار گرفته‌است.
نویسنده: مطهره تقی‌پور
ویراستار: رضا ولی‌پور پرچنکی
منابع
