فهرست مطالب
۱۲ درصد نوزادان زنده سراسر جهان آلوده به ویروس CMV هستند. شاید شما نیز درگیر این ویروس باشید ولی علائمی نداشته و یا مانند یک سرماخوردگی معمولی علائم داشته باشید. سیتومگالوویروس از خانواده هرپس ویروس‌ها است. سیتومگالوویروس ممکن است در هر مرحله‌ای از زندگی، فرد را آلوده کند. این ویروس، پس‌از عفونت اولیه، برای تمام عمر در بدن فرد میزبان باقی می‌ماند.
سیتومگالوویروس ممکن است در مدت زمانی به‌صورت فعال و در زمان دیگری به‌صورت نهفته باشد. CMV ممکن است در بارداری از طریق جفت به جنین منتقل شود که در این صورت، جنین دچار عفونت مادرزادی به این ویروس می‌شود. یکی‌از راه‌های پیشگیری از ابتلا به این ویروس، واکسیناسیون مادران باردار در معرض خطر است. در ادامه بیشتر به سیتومگالوویروس و بیماری آن می‌پردازیم.
سیتومگالوویروس چیست؟
سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus: CMV) همان‌طور که از نامش پیداست، یک بیماری با منشا ویروسی است. سیتومگالوویروس از ویروس‌های خانواده هرپس است. به‌طورکلی ویروس‌های این خانواده، افراد را با هر رده سنی آلوده می‌کنند. در صورت آلودگی فرد به سیتومگالوویروس، این ویروس برای تمام عمر در بدن باقی می‌ماند. ممکن است در مدتی به صورت غیرفعال و نهفته باشد و سپس در زمان دیگری فعال شود و نشانه‌های بیماری را بروز دهد.
این بیماری عفونی در کودکان شایع‌تر است و در دوران کودکی و نوجوانی احتمال ابتلای بیشتری دارد. درصورت مبتلاشدن یک فرد بزرگسال به این ویروس، علائم خاصی بروز نکرده و مانند یک سرماخوردگی است؛ اما اگر افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و یا جنین مبتلا به این ویروس شوند، خطرناک است؛ هرچند نوزادان و افراد مبتلا به عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس دارای هیچ علامتی نیستند و مشکلات بالینی ندارند. درصورت ابتلای شدید به سیتومگالوویروس، می‌تواند منجر به سقط خودبه‌خودی جنین شود.
عفونت سیتومگالوویروس از چه طریقی منتقل می‌شود؟
- تماس‌های بین فردی: این ویروس مانند سایر بیماری‌های ویروسی می‌تواند از طریق بزاق، ادرار، خون، مدفوع، اشک چشم، شیر مادر، مایع منی و ترشحات دهانه رحم فرد آلوده، به فرد سالم منتقل شده و او را بیمار کند. بوسیدن، ارتباط جنسی کنترل‌نشده، استفاده از ظروف آلوده به ویروس از راه‌های شایع انتقال سیتومگالوویروس است.
- انتقال خون: درصورت آلوده‌بودن خون به این ویروس و انتقال آن به فرد سالم دیگر، درصد احتمال مبتلاشدن فرد سالم به سیتومگالوویروس افزایش می‌یابد.
- پیوند عضو، بافت و مغز استخوان
- انتقال از طریق مادر به جنین: اگر مادر آلوده به سیتومگالوویروس باشد و همزمان باردار هم شود، جنین نیز عفونی می‌شود. هنگامی‌که جنین قبل از تولد و در دوران بارداری مادر آلوده به ویروس شود، دچار عفونت مادرزادی شده‌است.
- انتقال از طریق مادر به نوزاد: در دوران بارداری، آنتی‌بادی‌های ایمنی از مادر به جنین داده می‌شود. اما موقع زایمان یا در دوران شیردهی امکان انتقال بیماری سیتومگالوویروس از مادر به نوزاد وجود دارد.
بیماری CMV منجر به چه نقایصی می‌شود؟
- ناشنوایی
- مشکلات عصبی
- عقب‌ماندگی ذهنی و جسمی
ابتلا به سیتومگالوویروس چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟
۱- انتقال این ویروس به بدن زنان باردار باعث تورم غدد لنفاوی آن‌ها می‌شود. تشخیص به‌موقع این ویروس در زنان باردار و تجویز داروی مناسب برای آن‌ها، می‌تواند باعث عدم انتقال ویروس به جنین شود.
۲- گاهی ویروس نهفته، در افراد سالم می‌تواند باعث بروز بیماری خفیفی شود که معمولا فرد بیمار علائم زیر را دارد:
- تب
- گلودرد
- خستگی
- تورم غدد
۳- شدت بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و مبتلا به سیتومگالوویروس شدند، بیشتر است. در این افراد چشم‌ها، ریه‌ها، کبد، مری، معده و روده تحت‌تاثیر ویروس قرار می‌گیرند.
۴- به‌طورتقریبی آمار نشان داده‌اند در 90 درصد موارد، نوزادان مبتلا به عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس بدون علامت و سالم به دنیا می‌آیند ولی10درصد موارد، اختلالاتی را نشان می‌دهند.
۵- میکروسفالی (کوچکی اندازه سر)، نقاط قرمز رنگ کوچک روی پوست، بزرگی کبد و طحال، زردی، تغییر فاکتورهای خونی، مشکلات ریوی، تشنج، شلی یا سفتی عضلات، کاهش بینایی یا شنوایی از جمله اختلالات عفونت مادرزادی بیماری سیتومگالوویروس است. مشکلات شنوایی شایع‌ترین علامت عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس است.
برای تشخیص بیماری سیتومگالوویروس از چه تستی استفاده می‌شود؟
بعد از عفونت به سیتومگالوویروس برای اولین‌بار، بعد از چند هفته آنتی‌بادی‌های IgG در بدن فرد تولید می‌شوند. تولید و ترشح این آنتی‌بادی‌ها باعث محافظت از بدن در برابر ویروس می‌شود. مقدار آنتی‌بادی در صورت وجود ویروس فعال، بالا می‌رود و سپس با غیرفعال‌شدن ویروس، سطح آنتی‌بادی‌ها به میزان ثابتی می‌رسد. وجود آنتی‌بادی‌ها باعث می‌شود در صورت ابتلای دوباره به ویروس، سطح قابل‌توجهی از آنتی‌بادی برای محافظت از بدن، در خون وجود داشته باشد.
تست CMV IgG برای کمک به تعیین وجود عفونت قبلی برای پیوند اعضا، غربالگری بارداری و … درخواست می‌شود. درکنار تست آنتی‌بادی CMV IgG، می‌توان از تست IgM نیز برای تشخیص ابتلا به سیتومگالوویروس کمک گرفت. در صورت وجود هر دو آنتی‌بادی IgM و IgG، نشان‌دهنده این است که احتمالا فرد برای اولین‌بار در معرض عفونت سیتومگالوویروس قرارگرفته‌است. تکرار آزمایش IgG برای 2 یا 3 هفته دیگر، ابتلا یا عدم ابتلا فرد به سیتومگالوویروس را به‌طور دقیق‌تر مشخص می‌کند.
نتیجه‌گیری
سیتومگالوویروس یک ویروس دی‌ان‌ای دار است که به‌طورمعمول در افراد بالغ به‌طور نهفته باقی می‌ماند. این بیماری، شایع‌ترین عفونت مادرزادی است که می‌تواند از راه جفت به جنین منتقل شود. عفونت مادرزادی به این بیماری می‌تواند باعث سقط خودبه‌خودی جنین و یا تولد جنین مرده شود.
نویسنده: فاطمه احمدپور
ویراستار: سارا تاجداری
منبع
یک نظر