فهرست مطالب
درک کامل سرفصل‌های موضوعی پزشکی (مش) کتابخانه ملی پزشکی (National Library of Medicine) می‌تواند کارایی و دقت مهارت‌های جستجو را با استفاده از پایگاه داده مدلاین (Medline) افزایش دهد. ما در این بخش می‌خواهیم به توصیف نحوه‌ی استفاده از سرفصل‌های موضوعی پزشکی برای جستجو و نحوه نوشتن شرح استراتژی جستجو بپردازیم.
مدلاین
مدلاین یک فهرست «نمایه» قابل جستجو از مقالات زیست‌پزشکی است. این فهرست توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده ارائه شده‌است و ممکن است از طریق چندین رابط از جمله “Ovid Medline”، “PubMed” و “EBSCO Medline” قابل دسترسی باشد. رابط پاب‌مد برای هر کسی که به اینترنت متصل می‌شود، در دسترس است. رابط‌های Ovid و EBSCO چه از طریق یک کتابخانه یا یک حساب شخصی، نیاز به اشتراک دارند. یکی از ویژگی‌های کلیدی مدلاین پایگاه داده مش “MeSH” است. MeSH یا عنوان‌های موضوع پزشکی “Medical Subject Headings” به جستجوگر اجازه می‌دهد تا مقالات مورد علاقه‌ی خود را به‌سرعت شناسایی کند.
همچنین بخوانید: سایت NCBI
اصطلاح مش چیست؟
اصطلاحات مش برچسب‌هایی هستند که به هر مقاله در مدلاین اختصاص داده می‌شوند تا توضیح دهند که مقاله در مورد چیست. کارمندان کتابخانه ملی پزشکی به هر مقاله جدیدی که به مدلاین اضافه می‌شود نگاه می‌کنند و حدود 10 تا 12 برچسب به آن اختصاص می‌دهند که محتوای مقاله را به بهترین شکل توصیف می‌کند.
اصطلاحات مش کلمات یا عبارات رسمی هستند که برای نشان‌دادن مفاهیم خاص زیست‌پزشکی در هنگام برچسب‌زدن یک مقاله، عبارات فقط از فهرست مش رسمی انتخاب می‌شوند. هرگز املا یا تغییرات دیگری در آن‌ها اعمال نمی‌شود. به‌عنوان مثال، یک مقاله با عبارت «حمله قلبی» برچسب‌گذاری نمی‌شود؛ زیرا نمایه‌سازان همیشه باید از اصطلاح رسمی مش «انفارکتوس میوکارد» استفاده کنند. این مقررات دقیق منجر به جستجو کارآمدتر می‌شود.
همچنین اصطلاحات مش، این امکان را به شما می‌دهد که به جای ذکر گذرا، مقالاتی را که به طور خاص در مورد یک موضوع هستند، پیدا کنید. به عنوان مثال، جستجوی کلمه سرطان (cancer) نتایج بی‌ربط زیادی را دریافت می‌کند، مانند مقالاتی که عبارت زیر را در چکیده دارند: «افراد مبتلا به سرطان از مطالعه حذف شده‌اند.»؛ با این حال، جستجو برای عبارت مش “Neoplasms”، فقط مقالاتی را که یک نمایه‌ساز مشخص کرده‌بود، به‌عنوان خاص سرطان را نشان می‌دهد و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در وقت و تلاش و بهبود دقت می‌شود.
اصطلاحات مش در سلسه‌مراتبی به‌نام درخت MeSH سازماندهی می‌شوند. به عنوان مثال، اگر بخواهید دیابت شیرین Diabetes Mellitus)) را جستجو کنید، می‌بینید که چندین زیرگروه از این اختلال مانند نوع 1، نوع 2 و بارداری وجود دارد که در درخت به‌عنوان شاخه‌های دیابت قندی ذکر شده‌است.
اگر برای عبارت مش خود، گزینه‌ی “Explode” را بزنید، همه‌ی زیرگروه‌ها نیز در جستجو گنجانده می‌شوند. پایگاه داده پاب‌مد به‌طور خودکار تمام عبارات مش را Explode می‌کند، مگر اینکه جستجوگر با استفاده از یک چک باکس در پایگاه داده مش، چیز دیگری را مشخص کند. EBSCO Medline یک چک باکس Explode را در فرایند جستجو ارائه می‌دهد، اما به‌طور پیش‌فرض، علامت آن را بردارید. رابط Ovid همچنین یک چک باکس Explode را در فرایند جستجو ارائه می‌کند، اما به هر کتابخانه اجازه می‌دهد تا تعیین کند که آیا این علامت به‌طور پیش‌فرض علامت‌گذاری شده یا غیرفعال شود.
نمایه‌های دیگر، فهرست‌های مشابهی از اصطلاحات رسمی دارند؛ به‌عنوان مثال، فهرست “embase” دارای اصطلاحات emtree”” است.
“Focus” یا “”Major MeSH Heading:
جهت تفکیک بحث اصلی مقالات از موضوعات فرعی‌تر، سرعنوان‌های اصلی و محوری مقاله از فیلد مجزایی به نام [MAJR] که مخفف Major MeSH Heading است، قرار می‌گیرند. سایر سرعنوان‌ها در فیلد [MH] قرار می‌گیرند.
جستجو ساده
جهت جستجو ساده در پاب‌مد می‌توانید کلمات کلیدی مربوط به موضوع مورد نظر را در کادر جستجو وارد کنید. اگر حروف ابتدایی کلمه‌ی مورد نظر را وارد کنید، فهرستی از کلمات برای تسهیل در کار جستجو پیشنهاد می‌شود.
جستجوی پیشرفته
در جستجوی پیشرفته می‌توان از امکانات مختلفی جهت انتخاب فیلدهای مورد نظر مانند عنوان مقاله، نام نویسنده، نام ژورنال و تاریخ انتشار برای جستجو بهره برد. همچنین می‌توان از عملگرهای بولین در جستجو استفاده کرد.
نحوه استفاده از مش هنگام جستجو
چهار مرحله اصلی برای استفاده از مش در جستجو وجود دارد. اولین قدم این است که مش‌های مرتبط با موضوع را شناسایی کنید.
گام اول
نکته‌ی کلیدی این است که مانند یک نمایه‌ساز مش فکر کنید. هنگامی‌که نمایه‌سازان به یک مقاله نگاه می‌کنند، اولین سوالی که می‌پرسند این است: بیماری (اختلال) در مورد چیست؟ شما باید همین سوال را از خود بپرسید. شما ممکن است یک بیماری خاص مانند مولتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis) را انتخاب کنید یا ممکن است گروهی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی عروقی (cardiovascular disease) را انتخاب کنید.
می‌توانید عبارت مش را مستقیما با استفاده از پایگاه داده MeSH NLM که به صورت آنلاین و رایگان در دسترس است، جستجو کنید: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/mesh
همچنین می‌توانید پایگاه داده مش را از طریق رابط‌های مختلف به مدلاین جستجو کنید. هر رابط گزینه‌ای برای تایپ کلمات و یا یافتن اصطلاحات مش فراهم می‌کند.
بیشتر اصطلاحات مش دارای سرفصل‌های فرعی هستند. زیر عنوان‌های فرعی عبارتند از «درمان» (therapy) به‌عنوان مثال (بیماری چگونه درمان می‌شود)، «تشخیص» (diagnosis) به‌عنوان مثال، (بیماری چگونه تشخیص داده‌شده‌است) و «اتیولوژی» (etiology) به‌عنوان مثال، (چه چیزی باعث بیماری شده‌است).
اگر اصطلاح مش مربوط به بیماری خود را پیدا کرده‌اید، اما زیرعنوان‌های «تشخیص» و «درمان» را نشان نمی‌دهد، در صورتی‌که اصطلاح مناسب را ندارید، به‌دنبال عبارت‌های اضافی باشید. به‌عنوان مثال، اصطلاح مش “HIV” که برای مقالات مربوط به خود ویروس است، اغلب به‌اشتباه به جای عبارت مش “HIV infections”که اصطلاح مرتبط با این بیماری است، استفاده می‌شود.
گام دوم
هنگامی‌که اصطلاح یا اصطلاح‌های مش را برای بیماری یا اختلال خود شناسایی کردید، مرحله دوم این است که هر جنبه دیگری از سوال خود را که می‌تواند نتایج جستجوی شما را محدود کند، شناسایی کنید. این جنبه‌های اضافی ممکن است شامل محل بیماری یا اختلال، علل بیماری یا اختلال، درمان‌ها یا آزمایش‌های تشخیصی باشد.
گاهی اوقات مهم است که تشخیص دهیم این بیماری در کجای بدن رخ می‌دهد. به‌عنوان مثال، اگر اختلال شما زخم فشاری است، می‌توانید مشخص کنید که آیا زخم در پاشنه، لگن یا پشت سر رخ می‌دهد؛ اگر محل برای استراتژی‌های پیشگیری یا درمان تاثیر بگذارد. با این حال، اگر مکان به‌وسیله اختلال (مانند انفارکتوس میوکارد) مشخص شده‌باشد، این امر ضروری نیست.
گام سوم
هنگامی‌که تمام مترادف‌های خود را با هم جمع کردید، گام سوم استفاده از مش در جستجو این است که مفاهیم جداگانه را با دستور “AND” ترکیب کنید. به‌عنوان مثال، “Bipolar Disorder AND Psychotherapy” همه اختلالاتی را که با هر دو این اصطلاحات برچسب‌گذاری شده‌بودند، پیدا می‌کند.
گام چهارم
هنگامی‌که مقالات مورد علاقه خود را شناسایی کردید، مرحله چهارم و نهایی این است که به عبارات مش اختصاص داده‌شده به آن‌ها نگاه کنید و ببینید آیا عبارت دیگری وجود دارد که ممکن است استراتژی جستجو شما را بهبود بخشد؟ جستجو یک فرایند تکراری است. ممکن است مجبور شوید استراتژی جستجو خود را چندین بار تغییر دهید، به‌خصوص اگر در حال انجام بررسی سیستماتیک هستید.
منابع
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/ijcp.12767
نام نویسنده: ریحانه ارفعی
نام ویراستار: سارا تاجداری
یک نظر