چرا کشورهای پیشرفته کمتر از نیمی از توالی‌ ژنوم‌های SARS-CoV-2 را به اشتراک گذاشتند؟

تعیین توالی ژنوم SARS-CoV-2، به محققان این امکان را می‌دهد تا چگونگی تکامل ویروس را بررسی کنند.  داده‌های ژنومی جمع‌آوری شده در مخازن عمومی، از آغاز همه‌گیری ویروس تا 31 اکتبر 2021  تقریبا شامل 9/4 میلیون ژنوم از 169 کشور است. اما مقایسه‌ی توالی‌های جمع‌آوری شده با گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد حدود یک چهارم کشورها کمتر از 25 درصد داده‌های خود را در مخازن عمومی به اشتراک می‌گذارند.

پنهان­کاری یا نداشتن اطلاعات کافی؟

دلایل متعددی برای این مشکل جهانی وجود دارد:

ممکن است برخی از نمونه‌­ها حتی توالی‌یابی نشده باشند، زیرا راه­‌های مختلفی برای شناسایی انواع واریانت‌­های نگران­‌کننده بدون تعیین توالی ژنوم کامل وجود دارد. در این رابطه برخی کشورها نسبت بالایی از نمونه‌های خود را به اشتراک گذاشته­‌اند در صورتی که تنها تعداد معدودی از ژنوم‌ها را توالی‌یابی کرده‌اند.

با توجه به فناوری توالی­ یابی که محققان استفاده کرده‌­اند، برخی از نمونه‌­ها ممکن است کیفیت کافی برای آپلود را نداشته باشند.

طبق تحلیل جهانی نظارت ژنومی بسیاری از توالی‌ها اطلاعات مهمی ندارند، اما بارگذاری بعضی داده‌ها می‌تواند به دلایل سیاسی متوقف شود؛ زیرا وقتی کشوری نسبت به یک نوع واریانت جدید هشدار می‌دهد، تعداد زیادی از کشورها با بستن مرزهای خود به روی آن منطقه پاسخ می‌دهند. در برخی از کشورها، دولت‌­ها باید توالی­‌ها را قبل از آپلود بررسی و تأیید کنند. در نتیجه دولت کشورهای وابسته به گردشگری، ممکن است از آزمایشگاه‌های خود بخواهند که داده‌ها را به دلیل تأثیری که خواهند داشت به اشتراک نگذارند.

باز هم، دلایل زیادی برای به اشتراک نگذاشتن این اطلاعات وجود دارد؛ مانند نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی داده‌ها و اینکه مجموعه‌ی ابر داده‌ها نمی‌تواند با سرعت نمونه‌ها مطابقت داشته باشد.

افزایش سرعت:

علی‌رغم چالش‌های اشتراک‌گذاری داده‌ها، مطالعات نشان داد که کشورها در به اشتراک‌گذاری توالی‌ها در طول همه‌گیری سریع‌تر شده‌اند. در سال 2020 جمع‌آوری، توالی‌ یابی و آپلود داده‌های ژنومی در مخازن عمومی به طور میانگین نزدیک به سه ماه طول کشید. با این حال، تا زمان ظهور نوع دلتا در سال 2021 این میزان به 20 روز کاهش یافت.

نتیجه:

کشورهایی با درآمد بالاتر نسبت به مناطق کم درآمد تمایل کمتری به ارائه داده‌­ها دارند. از سوی دیگر محققان نگرانند که آشکارسازی داده‌ها تشخیص نوع واریانت بعدی COVID-19 را دشوارتر کند و تلاش‌ها برای پاسخ سریع به آن را ناکام بگذارد.

زهرا سروازاد

ویراستار: فاطمه رحیمی

منبع