فهرست مطالب
📌مغز انسان پیچیده ترین عضو بدن است و تمام اعمال بدن توسط آن کنترل و هدایت میشوند. اهمیت مغز از جایی درک میشود که درک احساسات، پردازش اطلاعات حسی، کنترل اندام های بدن و حفظ تعادل، تصمیم گیری و بسیاری دیگر از فعالیت های بدن همگی از وظایف مغز انسان هستند.
📌در این مطلب به بررسی اجمالی آناتومی مغز و بررسی اهمیتو ارتباط بخش های مختلف مغز خواهیم پرداخت.
مغز از 3 بخش اصلی تشکیل شده است: مخچه، مخ و ساقه مغز
🔸مخچه:
🔸مخچه:مخچه بزرگترین قسمت در هماهنگی و تعادل است در قاعده و پشت مغز قرار دارد که از نیمکره های راست و چپ تشکیل شده است و عملکردهایی مانند تفسیر استدلال یادگیری لمس، بینایی، کنترل خوب حرکت و… نیز داراست.
🔸مخ:
مخ بزرگترین قسمت مغز انسان و خود دارای دو قسمت یا دو نیمکره چپ و راست است که با یک شکاف عمیق از یکدیگر جدا شده‌اند. ماده خاکستری به صورت یک لایه سطح خارجی مخ را می پوشاند و قسمت درونی مخ ماده سفید نام دارد. ضخامت قشر خاکستری مخ 2 تا 4 میلی‌متر و به صورت لایه لایه است و برای جای گرفتن در جمجمه ساختاری به شدت پیچ‌خورده دارد.
🔸**ساقه مغز**
ساقه مغز به نخاع متصل میشود و شامل بصل‌النخاع، پل مغزی(پونز) و مغز میانی می‌باشد.
مهم‌ترین کارکردهای ساقه مغز شامل تبادل اطلاعات بین مغز و بدن، عصب‌دهی از مغز به بخشی از صورت و سر و نیز اجرای عملکردهای حیاتی در کنترل فعالیت قلب، تنفس و هوشیاری می‌باشد.
📌اهمیت و رابطه بین بخش های مختلف مغز
مخ خود از لُب های مختلف تشکیل شده است که عبارتند از: لب پیشانی، لب آهیانه، لب پس سری و لب گیجگاهی.
– لب پیشانی
لب پیشانی بزرگترین بخش قشر مخ است که وظایف مهمی بر عهده دارد. این لب مرکز شخصیت، رفتار، احساسات، قضاوت کردن، برنامه ریزی، حل مسئله، خودآگاهی، تمرکز و هوش است. همچنین این بخش در کنترل حرکت بدن (که بخش اصلی آن مخچه است) نیز دخیل است.
از دیگر وظایف لب پیشانی میتوان به اهمیت آن در سخنوری (صحبت کردن و نوشتن) اشاره کرد.
آسیب دیدن لب پیشانی مغز میتواند باعث مشکلات حرکت جزئی یا فلج شدن کامل، مشکل در صحبت کردن و یا درک زبانی، ضعف در برنامه ریزی، حفظ تمرکز و… شود. در موارد حاد، موجب تغییرات شدید در خلق و خو و یا تغییر کامل شخصیت فرد شود.
– لب آهیانه‌ای
این لب در قسمت بالایی سر قرار گرفته است. این لب مغز مرکز ادراک زبان و کلمات است. همچنین درک و پردازش اطلاعات حسی جمع آوری شده از جمله بینایی، شنوایی، لامسه، وضعیت بدن و احساس درد و دما است. این بخش در حافظه نیز نقش دارد.
آسیب دیدن لب آهیانه‌ای میتواند باعث بوجود آمدن مشکلات مختلفی شود. مشکل در نوشتن، مشکل در ریاضیات، مشکلات مختلف در بینایی و لامسه از جمله این موارد هستند. در موارد حاد، مشکل در گرفتن و رساندن دست به اجسامی که بیمار به آنها نگاه میکند و یا مواردی مانند از دست دادن آگاهی از یک سمت بدن به طور کامل باشد (left side neglect).
– لب پس سری
لب پس سری غالباً مرکز ادراک و پردازش اطلاعات بینایی است. در واقع درک ما از میزان نور، رنگ ها و حرکت ها به این قسمت مرتبط میشود.
بدیهی است که آسیب دیدن لب پس سری میتواند موجب اشکال در بینایی فرد شود. مشکلاتی از جمله کوری موضعی، عدم شناسایی درست رنگ ها و کوررنگی و…
– لب گیجگاهی
لب گیجگاهی درست زیر لب آهیانه‌ای قرار گرفته است و مانند لب آهیانه‌ای مرکز فهمیدن زبان، حافظه، شنوایی است. این لب مرتب کردن اشیا و برنامه ریزی فرد را نیز تحت کنترل دارد.
مشکلات و ناتوانی هایی که مربوط به لب گیجگاهی هستند عبارتند از: حافظه لغوی و غیر لغوی ناقص، مشکل در مهارت های موسیقیایی، مشکل در برنامه ریزی، مشکل در جهت یابی، یادگیری معیوب و…
📌همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم، مخچه و ساقه مغز (پل مغزی) دو بخش دیگر از مغز هستند. مخچه پشت و زیر مخ قرار گرفته و وظیفه آن هماهنگی حرکات بدن، حفظ شکل بدن و تعدل است.
آسیب دیدگی مخچه طبیعتاٌ مشکلات حرکتی و یا تعادلی را به همراه خواهد داشت.
ساقه مغز نیز رابط میان مخ، مخچه و نخاع است و در زیر مخ و جلوی مخچه قرار گرفته است. این بخش فعالیت های خودکار متعددی را انجام میدهد. اعمالی مانند تنفس، ضربان قلب، دمای بدن، چرخه خواب، هضم، سرفه و عطسه و بلع همگی توسط پل مغزی کنترل میشوند.
آسیب به پل مغزی میتواند موجب قطع ارتباط بین مغز و نخاغ شود که باعث فلج شدن بیمار میشود. بیمارانی که به پل مغزی آنها آسیب جدی وارد شود، از اطراف خود آگاهی کامل دارند اما هیچگونه حرکتی نمیتوانند انجام دهند، مگر حرکاتی جزئی با چشم.
یکی دیگر از مشکلاتی که با آسیب دیدگی ساقه مغز در ارتباط است، نقص در حافظه و یا تغییر شخصیت فرد است. در موارد ملایم تر، ضربه خوردن به بخش های پایینی ساقه مغز باعث سرگیجه و یا بیهوش شدن فرد به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه
📌هوشیاری:
📌هوشیار بودن به معنای توانایی درک عوامل و اتفاقات درونی و بیرونی می باشد؛ یکی از سوالاتی که از سالیان سال در علم عصب شناسی مطرح بود این است که هوشیار بودن به کدام بخش مغز مربوط می شود؟
📌در ژورنال Neuron محققان بیان کرده اند قسمت جانبی و مرکزی تالاموس نقش مهمی در این زمینه دارند؛ در آزمایشی که روی میمون های بیهوش شده صورت گرفت متوجه شدند که تحریک این نقطه در مغز برای بیدار کردن آن ها و بروز رفتار عادی بیدار شدن کافی بود.
همچنین تحقیقات قبل از آن، از جمله مشاهدات EEG و fMRI در انسان نشان داده که به نظر میرسد بخش جداری قشر مغز و تالاموس در هوشیاری نقش داشته باشند.
با اینکه مطالعه مکانیسم هوشیاری بسیار پیچیده تر از چیزی است که تصور میشد اما گفته میشود احتمالا این مکانیسم از شبکه ی مواد وابسته به هم تشکیل شده که هم پیام های الکتریکی و هم سوبسترا های شیمیایی در آن دخیل هستند.
📌جدیدترین یافته های علمی درباره مغز و سکته
مغز و ذهن
– طی تحقیقی که ویرایش های اپی ژنتیکی DNA در مخچه انسان ها را با مخچه میمون ها و شامپانزه ها مقایسه کرده است، احتمال میرود مخچه نقش مهمی در تکامل انسان ایفا کرده باشد. در واقع ممکن است، مخچه در تکامل فرهنگ، زبان و استفاده از ابزار انسان ها دخیل بوده باشد.
– محققان یک داروی آزمایشی را طراحی کردند که علائم کلیدی بیماری آلزایمر را در موش معکوس کرده است. این دارو مکانیسم پاکسازی سلولی را دوباره فعال میکند که پروتئین های ناخواسته سلولی را دفع میکند و آنها را بازیافت میکند.
– محققان گمان میبرند یک رابطه بین تجمع لیتیم در مغز و افسردگی وجود داشته باشد. طی این تحقیق، دانشمندان متوجه شدند که نحوه پراکندگی لیتیم در مغز افراد عادی و افرادی که دچار افسردگی هستند، با هم تفاوت دارد.
📌سکته
📌سکته– در معرض قرار گرفتن سلول های عصبی با امواج فراصوتی، فشار خون مقاوم به دارو را کاهش میدهد. پالس های کوتاه فراصوت اعمال شده به اعصاب نزدیک به کلیه، فشار خون افرادی که به داروهای فشار خون مقاوم هستند را کاهش میدهد.
– یک جراحی ساده، میتواند موجب پیشگیری از سکته در بیماران قلبی شود. برداشتن ضمیمه دهلیزی، خطر سکته در بیماران قلبی را تا بیشتر از یک سوم کاهش میدهد. در این تحقیق، افرادی که دچار گرفتگی رگ شده بوند و داروهای رقیق کننده خون مصرف میکردند، به طور تصادفی تعدادی از افراد این جراحی را انجام میدادند و برای 4 سال زیر نظر گرفته شدند و با افرادی که تنها دارو مصرف میکردند مقایسه میشدند.
⚪️تاثیرات طولانی مدت سکته و دیگر آسیب های مغزی آن
با تأثیر مستقیم روی مراکز عصبی بدن – مغز منجر به اختلالاتی می شود:
-
ایجاد مشکلات فیزیکی
٭ مشکل در گرفتن یا نگه داشتن اشیاء :
که ناشی از خستگی،تغییر خلقی، افسردگی، اضطراب و مشکل خواب است.
٭ بی اختیاری : که ناشی از دارو ، ضعف عضلانی ، تغییر در احساسات ، تفکر و حافظه است.
٭ درد یا آسیب یا بیماری عصبی:
مانند زوال عقل ، پارکینسون و صرع
* توانایی کم در انجام فعالیت بدنی
* مشکل در بلعیدن
* مشکلات بینایی
* ضعف یا فلج اندام
-
ایجاد تغییر عاطفی و شخصیتی
* تحریک پذیری
* پرخاشگری جسمی یا کلامی
* عدم وجود انگیزه
٭ تکانشگری
3.ایجاد تغییر شناختی
٭ کاهش توانایی یادگیری مهارتی جدید، برنامه ریزی، حل مسئله،تمرکز
٭ کاهش حافظه بلند مدت در یادگیری
4.ایجاد تغییر ادراکی
* احساس تماس ، درد ، گرما یا سرما
* آپراکسی یا انجام حرکات خاص حتی بدون معلولیت جسمی
* شناختن یا مشاهده اشکال و اشیاء و امکان برخورد با آنها
٭ دشوار بودن تماشای تلویزیون یا خواندن
همانطور که ما در طول زندگی خود آزمایش ها و چکاپ های متنوعی برای ارزیابی ارگان های بدنمان انجام میدهیم، انجام چکاپ های مغزی نیز ضروری است.
📌تست های مغزی که توسط متخصصان حوزه های علوم اعصاب مطرح میشود از طریق پرسشنامه و ابزار های دیجیتال مغز را ارزیابی میکند که با انجام آن میتوانیم به آگاهی از خصوصیات و عملکرد مغز خود برسیم و همچنین برای درمان و پیشگیری از بیماری ها به اقداماتی بپردازیم.
انواع تست های مغزی:
انواع تست های مغزی:
تست MBTI
کاربرد: در مشاوره‌های ازدواج، مشاوره‌های شغلی، منابع انسانی و خودشناسی کاربرد دارد.
تست مزاج شناسی
کاربرد: اساس این آزمون، طبایع چهار گانه ی صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی بدست می آیند. آزمون آیزنک (Eysenck) در سال 1967 جهت سنجش برخی جنبه های شخصیتی از جمله درون گرایی و برون گرایی و همچنین تشخیص برخی از فاکتورهای شخصیتی مانند روان گسستگی، جامعه ستیزی، روان آزردگی و مقبولیت اجتماعی برای گروه های سنی متفاوت اعم از خردسالان، نوجوانان و بزرگسالان می‌باشد.
تست DISC
کاربرد: رفتار افراد را مورد بررسی قرار می دهد و از این ابزار در مصاحبه، مذاکره و فروش و مواردی از این قبیل بهره‌برداری کنند.
تست NEO
کاربرد: این تست قادر است از موارد روانشناختی مانند افسردگی تا مواردی مانند شایستگی و نظم و ترتیب را در افراد مورد سنجش قرار دهد.
تست کهن الگو زنان و مردان
کاربرد: کهن الگوها پیش بینی کننده رفتار و شخصیت افراد می باشند.
تست قهرمان درون
کاربرد: به مشخص شدن آرکتایپ غالب ناخودآگاه می پردازد و مشخص می کند فرد در ناخودآگاه خود بر روی چه انرژی تمرکز دارد و با آن زندگی خود را به پیش میبرد.
تست اینیاگرام
کاربرد: خودشناسی
تست هوش چندگانه گاردنر
کاربرد: تست هوش چندگانه گاردنر به افراد کمک می کند تا زمینه اصلی استعداد خود را شناسایی کنند.
تست گاستون برژه
کاربرد: سنجش خلق و خو
تست سبک مذاکره
کاربرد: بررسی و شناخت دیدگاه هر فرد در مذاکره و رویارویی با تعارض.
تست تعویق تصمیمات
کاربرد: مهارت تصمیم گیری و انواع تصمیم گیری.
تست چپ مغزی و راست مغزی
کاربرد: شناخت مخاطب از نظر چپ مغزی یا راست مغزی یا حتی میانه مغزی (هم چپ هم راست هردو برابر باشند) تاثیر بسزایی در برنامه ریزی و شغل و… دارد.
تست نگرش نسبت به پول
کاربرد: سنجیدن نگرش افراد نسبت به پول.
تست هوش هیجانی بار ان
کاربرد: ویژگی های ضعیف و قوی را در هوش هیجانی با تقسیم آن به ۱۵ دسته می‌سنجد.
تست هوش هیجانی برادبری
کاربرد: با انجام این تست قادر خواهیم بود، میزان هوش هیجانی خود را ارزیابی کنیم و چون هوش هیجانی قابل تعلیم است، درصورت نیاز به اصلاح و تقویت آن بپردازیم.
تست کمال گرایی
کاربرد: افراد از نظر شدت و درجات مختلف کمال‌گرایی تقسیم میشوند.
تست MBTI نوجوانان
کاربرد: خودشناسی، شناخت شخصیت و کشف استعداد شغلی.
تست سبک یادگیری
کاربرد: شناسایی مدل یادگیری
تست شغلی هالند
کاربرد: در انتخاب رشته تحصیلی و شغل مناسب کاربرد دارد.
تست آرکتایپ برند
کاربرد: در دنیای برندینگ، آرکتایپ برند این قدرت را دارد تا هویت، صدا، شخصیت برند و همچنین نحوه ارتباط برند با مخاطبان را پیش بینی کند و نقش مهمی در استراتژی برند ایفا کند.
تست تفکر استراتژیک
کاربرد: مشخص کردن نقاط قوت و ضعف و مهارت‌های مدیریتی و تصمیم گیری.
تست مدل ذهنی
کاربرد: نشان میدهد فرد چطور مشکلات را حل میکند، دنیای بیرون را می‌بیند، و چطور کار‌ها را انجام میدهد.
گرد آورندگان :
محمدحسین جویجری
علی ایرانبان
علی صراط
محدثه سادات میرطاهری
کوثر مرادی
ویراستار :
محدثه متقی
دریا آرپناهی
مترجم :
علی مهدیه
همچنین بخوانید : رفتار خشونت آمیز والدین و کوچک شدن اندازه مغز کودکان!
منابع تصاویر : click.ir / time / theconversation / testmybrain
منابع:
https://santecares.com/what-are-the-long-term-effects-of-a-stroke/
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/ConditionsAndTreatments/effects-of-stroke
https://www.healthline.com/health/frontal-lobe#damage
https://mayfieldclinic.com/pe-anatbrain.htm
https://www.flintrehab.com/parietal-lobe-damage/
https://www.flintrehab.com/occipital-lobe-damage/
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2010.00035/full
https://www.healthline.com/health/cerebellum
https://valientemott.com/blog/brain-stem-injury-symptoms-and-causes-explained
یک نظر