فهرست مطالب
هاپتوگلوبین پروتئینی که توسط کبد ساخته می‌شود.
هاپتوگلوبین چیست؟ این ازمایش چگونه انجام می‌شود و نتایج ازمایش چه چیزی را نشان میدهد؟ چرا به این ازمایش نیازمندیم؟
در ادامه با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
آزمایش هاپتوگلوبین (HP) چیست؟
این آزمایش میزان هاپتوگلوبین خون را اندازه‌گیری می‌کند. هاپتوگلوبین در جریان خون به هموگلوبین متصل می‌شود. این دو پروتئین با هم به‌عنوان کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین شناخته می‌شوند. این کمپلکس به سرعت از جریان خون پاک شده و توسط کبد از بدن خارج می‌شود.
هنگامی که گلبول‌های قرمز آسیب می‌بینند، هموگلوبین بیشتری را وارد جریان خون می‌کنند. این بدان معناست که مقدار بیشتری از کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین از بدن پاک می‌شود. این مولکول ممکن است سریع‌تر از بدن خارج شود که کبد بتواند آن را بسازد. این باعث می‌شود سطح هاپتوگلوبین خون شما کاهش یابد. اگر سطح Hoptoglobin شما خیلی پایین باشد، ممکن است نشانه‌ای از اختلال گلبول‌های قرمز مانند کم‌خونی باشد.
از نام‌های دیگر این پروتئین:
پروتئین باندینگ هموگلوبین، HPT، Hp
آزمایش هاپتوگلوبین برای چه‌کاری استفاده می‌شود؟
این ازمایش اغلب برای تشخیص کم‌خونی همولیتیک استفاده می‌شود. کم‌خونی همولیتیک اختلالی است که زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز خون شما سریع‌تر از جایگزینی آن‌ها از بین می‌روند. این آزمایش همچنین ممکن است برای بررسی اینکه آیا نوع دیگری از کم خونی یا اختلال خونی دیگری باعث علائم شما شده است یا خیر استفاده شود.
چرا به آزمایش هاپتوگلوبین نیاز داریم؟
اگر علائم کم‌خونی دارید ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. این شامل:
- خستگی
- پوست رنگ‌پریده
- تنگی نفس
- ضربان قلب سریع
- زردی (وضعیتی که باعث زرد شدن پوست و چشمان می‌شود)
- ادرار تیره رنگ
همچنین در صورت انجام تزریق خون ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. آزمایش هاپتوگلوبین ممکن است همراه با آزمایش دیگری به نام آنتی‌گلوبولین مستقیم انجام شود. نتایج این آزمایشات می‌تواند نشان دهد که آیا واکنش بدی نسبت به تزریق خون داشته‌اید یا خیر.
در طول آزمایش چه اتفاقی می‌افتد؟
پرستار با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. هنگامی که سوزن داخل یا خارج می‌شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
آیا برای آماده شدن برای آزمایش باید کاری انجام دهیم؟
برای آزمایش hoptoglobin نیازی به آمادگی خاصی ندارید.
آیا آزمایش هاپتوگلوبین خطراتی دارد؟
انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در نقطه‌ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می‌روند.
نتایج این آزمایش چه معنی میدهد؟
نتایج آزمایش ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه سلامتی، روش مورد استفاده برای آزمایش و موارد دیگر متفاوت باشد. نتایج آزمایش ممکن است به این معنی نباشد که شما مشکل دارید. نتایج بر حسب میلی‌گرم در دسی لیتر (mg/dL) داده می‌شود. به‌طور کلی، مقدار طبیعی برای بزرگسالان 40 تا 200 میلی‌گرم در دسی لیتر است.
اگر نتایج نشان داد که سطح Hoptoglobin شما کمتر از حد طبیعی است، ممکن است به این معنی باشد که کم‌خونی همولیتیک داشته باشید که در آن گلبول‌های قرمز خون زودتر از موعد از بین می‌روند. سطح غیرقابل تشخیص تقریباً همیشه به‌دلیل کم‌خونی همولیتیک است. سطوح پایین‌تر همچنین می‌تواند به این معنی باشد که شما نسبت به انتقال خون واکنش نشان داده‌اید یا به بیماری کبدی یا مونونوکلئوز عفونی مبتلا هستید.
سطوح هاپتوگلوبین که کاهش‌یافته اما با علائم کم‌خونی همراه نیست ممکن است نشان‌دهنده آسیب کبدی باشد، زیرا کبد در ابتدا هاپتوگلوبین کافی تولید نمی‌کند. از آنجایی که هاپتوگلوبین در واقع یک پروتئین فاز حاد است، هر گونه فرآیند التهابی (عفونت، استرس شدید، سوختگی، آسیب شدید، له شدن، آلرژی و غیره) ممکن است سطح هاپتوگلوبین پلاسما را افزایش دهد.
سطوح بالاتر از حد معمول ممکن است به این معنی باشد که:
_ بیماری روماتیسمی حاد دارند؛
_ دچار حمله قلبی شده‌اند؛
_ مبتلا به کولیت اولسراتیو؛
_ عفونت مداوم.
پزشک ممکن است آزمایش‌های خون دیگری را برای کمک به تشخیص تجویز کند. این شامل:
_ تعداد رتیکولوسیت‌ها؛
_ تست هموگلوبین؛
_ تست هماتوکریت؛
_تست لاکتات دهیدروژناز؛
_ لکه خون؛
_ شمارش کامل خون.
نتیجه‌گیری
اندازه‌گیری سطح هاپتوگلوبین در خون بیمار هر زمان که بیمار علائم کم‌خونی مانند رنگ‌پریدگی، خستگی یا تنگی نفس را همراه با علائم فیزیکی همولیز مانند یرقان یا ادرار تیره‌رنگ نشان دهد، تجویز می‌شود. این آزمایش همچنین معمولاً به‌عنوان باتری کم‌خونی همولیتیک سفارش داده می‌شود که شامل شمارش رتیکولوسیت‌ها و اسمیر خون محیطی نیز می‌شود. همچنین زمانی که بیمار مشکوک به واکنش انتقال خون یا علائم کم‌خونی همولیتیک خودایمن باشد، می‌توان آن را همراه با آزمایش مستقیم آنتی‌گلوبولین تجویز کرد. همچنین، ممکن است همراه با بیلی‌روبین تجویز شود.
نویسنده: اناهیتا یعقوبیان
منابع:
- https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=haptoglobin
- https://medlineplus.gov/lab-tests/haptoglobin-hp-test/#:~:text=Haptoglobin%20is%20a%20protein%20made,amounts%20circulate%20in%20the%20bloodstream
