‌‌امیدی برای درمان سرطان با کشف جهش جدید در سلول های سرطانی

با کشف جهشی جدید در سلول های سرطانی پژوهشگران به امیدی تازه برای درمان هدفمند سرطان دست یافتند.

پژوهشگران موسسه ی سرطان دانا فاربر در اکثر رده های سلول های سرطانی مانند معده، روده بزرگ، تخمدان و نیز آندومتر جهش جدیدی را کشف کرده اند.
ژن Werner Syndrome ResQ Like Helicase یا به اختصار WRN که جایگاه آن 8p12 می باشد از دسته ژن هایی است که در مسیر های ترمیم DNA دچار آسیب شده است ، در واقع جهش در این ژن سبب شد که محققان امیدوار به تولید دارویی جدید برای سرطان باشند.

در آن دسته از سلول ها که دارای جهش ژن WRN بودند مشخص شد که آن ها ناپایداری در ریز ماهواره ها (microsatellite instability) یا به اختصار MSI را از خود بروز می دهند. جالب است بدانید که این خصوصیت فقط در سلول های سرطانی یافت می شود.

در صورتی که شخصی به طور ارثی فاقد ژن WRN باشد می تواند به سندرم ورنر دچار شود ، البته ظهور نشانه آن تا ده ها سال پس از تولد به طول می انجامد.

در هر سال به طور میانگین حدود 20 تا 30 درصد از سرطان های آندومتر ، 22 درصد از سرطان معده ، 12 درصد سرطان تخمدان و 15 درصد از سرطان های روده ی بزرگ که مورد تشخیص قرار میگیرند ، دارای علائمی از ناپایداری ریز ماهواره ها و نقص هایی در جفت باز های ناجور می باشند.

شایان ذکر است که حدود نیمی از تمامی سرطان های دارای جهش MSI قابل درمان با استفاده از مهار کننده های نقاط بازرسی در چرخه ی سلولی (check point inhibitors) می باشند ؛ به همین سبب پژوهشگران به دنبال راهی برای درمان آن دسته از سرطان ها که به درمان های رایج پاسخ نمی دهند می باشند.

این تحقیقات متمرکز بر دو مجموعه داده ی وسیع و در عین حال وابسته به ژنوم بود :
مجموعه اول شامل مهار ژن ها به وسیله ی پدیده ی مداخله ی RNA یا همان تکنولوژی RNAi از پروژه ی DRIVE (تکنولوژی RNAi در علوم پزشکی، کشاورزی و حفاظت از محیط کاربرد فراوان دارد. ) مجموعه ی دیگر داده های حذف ژنی با سیستم CRISPR-Cas9 ار پروژه ی DepMap می باشد.(CRISPR-Cas9 در واقع یکی از روش‌های موثر و جدید ویرایش هدفمند ژنوم می باشد.)
در هر دو مجموعه ، به طور جداگانه اثرات ناشی از مهار و یا حذف بر بقای سلول های سرطانی با مهار یا حذف نسبی هزاران ژن به صورت تک تک مورد بررسی قرار میگیرد.

از 383 رده ی سلولی مطالعه شده از پروژه ی DRIVE و نیز 517 رده سلولی در پروژه ی DepMap، رده های سلولی با جهش MSI که شناسایی شدند تعداشان 51 عدد بود و بطور عمده دارای چهار نوع تومورِ سرطان معده، سرطان آندومتر، سرطان تخمدان و نیز سرطان روده ی بزرگ بودند.

با آنالیز داده‌های CRISPR و RNAi، پژوهشگران دریافتند که 73 درصد از جهش‌های ناپایداری ریز ماهوار ها در رده‌های سلولی دارای جهش، در ژن WRN دیده می‌شود و از دست رفتن بیان WRN اثر تقریبا كوچك بر سلول‌هاي سرطاني فاقد MSI داشته است. همینطور مشخص گردید که با خاموش کردن بیان ژن WRN می توان رشد سلول‌های سرطانی دارای MSI را در موش‌ها به طور چشمگیری کاهش دهد. البته این نکته قابل ذکر است که وابستگی جهش در WRN با MSI در یک مدل ارگانوئید مشتق از بیمار دارای سرطان روده بزرگ تأیید شده است.

این ژن (WRN) وظیفه به رمز در آوردن آنزیم هلیکاز را بر عهده داشته و با باز شدن دو رشته ی ژنوم ، فرایند هایی نظیر رونویسی و همانندسازی که از فرایند های اساسی سلول است انجام می شود. پس اگر دارویی علیه آنزیم هلیکاز به کارببریم می توان به درمانی بالقوه برای سلول های سرطانی که وابسته به ژن WRN هستند ، دست یافت. اما تاکنون هیچ دارویی برای آن ساخته نشده است. این پروتئین جایگاه های فراوانی برای متصل شدن کوچک مولکول ها دارد، پس با طراحی یک کوچک مولکول مناسب می توان به درمان بسیاری از انواع سرطان ها امید داشت.

گردآوری: فاطمه علی زاده