چگونه تئوری توطئه میتواند خطرناک باشد؟

باور کردن تئوری‌های توطئه می‌تواند هیجان‌انگیز باشد – این چیزی‌ است که آنها را خطرناک می‌کند.

خلاصه: تئوری‌های توطئه ,فقط به دلیل اینکه «اطلاعات» جایگزینی را ارائه می‌کنند جذاب نیستند، بلکه پاسخ‌های احساسی را نیز برمی‌انگیزند که می‌تواند مضر باشد.

تئوری‌های توطئه قرن‌هاست که وجود دارند،

از محاکمه جادوگران و کمپین‌های یهودی‌ستیز گرفته تا باورهایی مبنی بر اینکه فراماسونر‌ها در تلاش برای سرنگونی سلطنت‌های اروپایی هستند. در اواسط قرن بیستم، تاریخ شناس، ریچارد هافستادتر، «سبک پارانوئید» را که در سیاست و فرهنگ راست‌گرای ایالات متحده مشاهده کرده بود، اینگونه توصیف کرد: ترکیبی از «اغراق‌آمیز، بدگمانی، و فانتزی توطئه‌».

اما به نظر می رسد “عصر طلایی” تئوری های توطئه اکنون است. در 24 ژوئن 2022، رهبر ناشناس تئوری توطئه QAnon” “برای اولین بار بیش از یک سال به صورت آنلاین آن را به نمایش گذاشت. علاقه مندان QAnon تمایل دارند طرفداران سرسخت دونالد ترامپ باشند، کسی که تئوری‌های توطئه را به یکی از ویژگی‌های برند سیاسی خود تبدیل کرده‌است؛ از Pizzagate” “و QAnon گرفته تا Stop the Steal”” و جنبش نژادپرستانه‌ی “birther”.

هرکسی که با نظریه‌پردازان توطئه صحبت می‌کند، می‌داند که آنها هرگز از جزئیات، یا حداقل «حقایق جایگزین» کوتاهی نمی‌کنند. آن‌ها اطلاعات زیادی دارند، اما اصرار دارند که آن‌ را به شیوه‌ای خاص تفسیر کنند  راهی که هیجان‌انگیزتر بنظر برسد.

پژوهش من بر این موضوع متمرکز است که چگونه احساسات، تجربه انسان را از جمله باورهای قوی به پیش می برد. در آخرین کتابم، بحث میکنم که مواجه شدن با تئوری‌های توطئه مستلزم فهمیدن احساساتی است که آن‌ها را بسیار جذاب می‌کند  و روشی که این احساسات به آنچه که برای طرفداران این تئوری­ها معقول به نظر می‌رسد، شکل می‌دهد. اگر می‌خواهیم بفهمیم که چرا مردم به اعتقادات خود باور دارند؛ باید نه تنها به محتوای افکارشان، به اینکه این اطلاعات چه حسی برای آنها دارند نیز نگاه بیندازیم. درست همانطور که «پرونده‌های مجهول» (نام یک برنامه تلویزیونی) پیش‌بینی کرد، طرفداران تئوری‌های توطئه «می‌خواهند باور کنند».

فکر کردن و احساس کردن

بیش از 100 سال پیش، ویلیام جیمز، روان‌شناس آمریکایی خاطرنشان کرد: «گذر از حالت سردرگمی به حالت اطمینان، سرشار از لذت و آرامش است.» به عبارت دیگر، سردرگمی احساس خوبی ندارد، اما مطمئن بودن احساس خوبی دارد.

او عمیقاً به موضوعی که امروزه ضروری است علاقه‌مند بود: اطلاعات چگونه احساس می‌شوند و چرا فکر کردن به جهان به شیوه‌ای خاص ممکن است هیجان‌انگیز باشد آنقدر که دیدن دنیا به شکل دیگر‌، دشوار می‌شود.

جیمز آن را «احساس عقلانیت» نامید: احساساتی که همراه با تفکر هستند. مردم اغلب در مورد تفکر و احساس طوری صحبت می‌کنند که انگار از هم جدا هستند، اما جیمز متوجه شد که آنها به طور جدایی ناپذیری به هم مرتبط هستند.

جذابیت 2%

تئوری توطئه چه احساسی دارد؟ اول از همه، به شما این امکان را می دهد که احساس کنید از همه باهوش تر هستید. مایکل بارکون، دانشمند علوم سیاسی، اشاره می کند که طرفداران تئوری توطئه آنچه را که او «دانش انگ زده شده» می نامد یا منابعی که مبهم هستند و یا حتی به آنها به دیده تحقیر نگاه می‌شود دوست دارند.

در واقع، هر چه منبع مبهم تر باشد، معتقدان واقعی بیشتر می‌خواهند به آن اعتماد کنند. همین موضوع یک سرمایه در تجارت پادکست محبوب «تجربه جو روگان» است  «عالمانی» که خود را به عنوان صدایی تنها در ناکجاآباد معرفی می‌کنند و به نوعی قابل باور به نظر می‌رسند زیرا توسط دوستان و همکارانشان رد شده‌اند. نود و هشت درصد از عالمان ممکن است در مورد چیزی موافق باشند، اما طرز تفکر توطئه تصور می‌کند که 2 درصد دیگر واقعاً درگیر مسئله­ای هستند. این به توطئه‌گرایان اجازه می‌دهد تا خود را به‌عنوان «متفکران انتقادی» ببینند، کسانی که خود را از گروه جدا کرده‌اند، به جای اینکه افرادی متفاوت باشند که مردم را فریب می دهند.

یکی از هیجان‌انگیزترین بخش‌های تئوری توطئه این است که همه چیز را معنادار جلوه می­دهد. همه ما لذت حل یک معما را می دانیم: “تلنگر” رضایتمندی زمانی که یک قطعه، جدول معمایی یا سودوکو را تکمیل می کنیم. اما مطمئناً تمام هدف بازی  ها  این است که کارها را ساده می کنند. نمایش های کارآگاهی هم همینطور است: همه سرنخ  ها  دقیقاً روی صفحه نمایش هستند.

جذابیت قدرتمند

اما اگر تمام دنیا اینطور بود چه؟ در اصل، این توهم تئوری توطئه است. همه پاسخ  ها وجود دارد و همه چیز با دیگری مطابقت دارد. بازیکنان بزرگ شوم و فریبنده هستند  اما نه به اندازه شما باهوش.

QAnon مانند یک بازی ویدئویی اکشن عظیم عمل می‌کند که یک مجری برنامه با سرنخ های وسوسه انگیز بینندگان را درگیر می کند. دنبال کنندگان هر جزئیات را به چیزی عمیقاً مهم تبدیل می کنند.

به عنوان مثال، زمانی که دونالد ترامپ تشخیص کووید19خود را اعلام کرد، در توییتی نوشت: «ما با هم از آن عبور خواهیم کرد.» پیروان QAnon این را به عنوان سیگنالی می‌دانستند که سرانجام پایان بازی­ای که به دنبال آن بودند یعنی دستگیری هیلاری کلینتون و محکوم شدن به جنایات غیرقابل توصیف – در جریان است. آن‌ها فکر می‌کردند کلمه «TOGETHER » (به معنی باهم) که به صورت حروف بزرگ نوشته شده بود به صورت کد «TO GET HER» (به معنی او را میگیریم) است و برای طرفداران این تئوری، این یک پازل کاملاً ساخته شده با راه حلی منظم و هیجان انگیز بود.

یادآوری این نکته مهم است که تئوری توطئه اغلب با نژادپرستی همراه است  نژادپرستی ضد سیاه  پوستان، نژادپرستی ضد مهاجر، یهودی ستیزی و اسلام هراسی. افرادی که توطئه می‌سازند  یا مایل به استفاده از آن هستند  می‌دانند که این باورهای نژادپرستانه چقدر از نظر احساسی قدرتمند هستند.

همچنین اجتناب از گفتن اینکه تئوری‌های توطئه «به سادگی» غیرمنطقی یا احساسی هستند، بسیار مهم است. چیزی که جیمز متوجه شد این است که همه تفکرات با احساسات مرتبط است  چه ما به روش‌های مفید در باره­ی جهان یاد بگیریم یا اینکه توسط تعصبات خودمان به بیراهه برویم. همانطور که لورن برلانت، نظریه‌پرداز فرهنگی در سال 2016 نوشت، «همه پیام‌ها احساسی هستند»، صرف نظر از اینکه از کدام حزب سیاسی می‌آیند.

تئوری‌های توطئه پیروان خود را تشویق می‌کنند که خود را تنها کسانی ببینند که چشمانشان باز است و حقایق را می­بینند و بقیه را «گوسفند» فرض کنند!  اما به طور متناقض، این فانتزی منجر به خودفریبی می شود  و کمک به پیروان در تشخیص این امر می‌تواند اولین قدم باشد. کشف باورهای آنها مستلزم شکیبایی برای متقاعد کردن طرفداران است که جهان فقط مکانی خسته‌کننده‌تر، تصادفی‌تر و غیرجالب‌تر از آن چیزی است که می‌توان انتظار داشت.

بخشی از اینکه چرا تئوری‌های توطئه چنین قدرتی دارند این است که آنها در واقع درخششی از حقیقت را دارند: آنها واقعاً نخبگانی هستند که خود را بالاتر از قانون می‌دانند؛ واقعاً استثمار، خشونت و نابرابری وجود دارد. اما بهترین راه برای آشکار کردن سوء استفاده از قدرت، میانبر نیست.

برای پیشرفت، ما باید با صبر و حوصله آنچه را که در حال رخ دادن است ثابت کنیم  تحقیق کنیم، بیاموزیم و معقول ترین تفسیر را از شواهد بیابیم، نه تفسیری که سرگرم کننده تر است.

نویسنده: دونوان شفر

منبع: The Conversation

مترجم: پارسا کفاش

ویراستار: فاطمه فیروزفر

مقاله های بیشتر در ارتباط با تئوری توطئه:

تئوري توطئه؛ پديده اي فراگير و جهاني

بیشتر بخوانید

واکسن زدن یا نزدن مسئله این است