فهرست مطالب
طی روزهای اخیر، اخباری مبنی‌بر آلودگی سواحل شرقی آمریکا با نوعی باکتری گوشت‌خوار منتشر شده بود که نگرانی‌های زیادی را به دنبال داشت؛ مرکز کنترل و پیش‌گیری بیماری‌های آمریکا (CDC) در خصوص این باکتری هشدار داده و اعلام کرد که 13 مورد مرگ، توسط باکتری گوشت‌خوار ویبریو ولنیفیکوس (Vibrio vulnificus)، در نواحی مختلف آمریکا گزارش شده است. از آن‌جا که کشتهای انجام شده بر روی آب‌ها و آبزیان ایران به ویژه آبزیان ساکن دریای خزر نیز حضور این باکتری گوشت‌خوار را به اثبات رسانده، قصد داریم تا مهم‌ترین نکات ایمنی در خصوص جلوگیری از ابتلا به آن را در این خبر شرح دهیم.
طبق اعلام CDC، سالانه دست کم 200 مورد از عفونت به وسیله باکتری ویبریو ولنیفیکوس گزارش می‌شود که چیزی در حدود یک پنجم این تعداد منجر به مرگ افراد آلوده در مدت یک تا دو روز می‌شود. این باکتری به طور معمول در آب به ویژه آب‌های گرم حضور دارد و شرایط نامساعد و شدید آب و هوایی از جمله طوفان، سیل‌‌های ساحلی و گردباد می‌تواند باعث ورود آب‌های ساحلی حاوی ویبریو ولنیفیکوس از قسمت‌ها دورتر، به بخش‌های نزدیک به ساحل و خشکی‌های آن اطراف شود.
زمان افزایش فعالیت و تکثیر بیش‌تر باکتری در چه زمان‌هایی از سال است؟
باکتری گوشت‌خوار ویبریو ولنیفیکوس، به طور معمول در آب‌های گرم و در طی ماه‌های می تا اکتبر رشد و تکثیر بالایی دارد. آب‌های شور و گرم و نیز محیط‌های دریایی کم نمک، شرایط مناسب رشد این باکتری را به نحو موثرتری فراهم می‌کند.
مشاهدات صورت گرفته از باکتری گوشت‌خوار ویبریو ولنیفیکوس در ایران
طی یک بررسی انجام شده بر روی 300 نمونه‌ی جمع‌آوری شده از آب دریای خزر، وجود 4 گونه‌ی پاتوژن از باکتری ویبریو، شامل ویبریو کلرا، ویبریو پاراهمولیتیکوس، ویبریو میمیکوس و ویبریو ولنیفیکوس را به اثبات رسانده است. همچنین، کشتهای انجام شده از ماهی‌‌ها و میگوهای ساکن خلیج فارس نیز حضور گونه‌های ذکر شده از باکتری ویبریو را در جمعیت میکروبی آب‌ها و آبزیان ایران نشان می‌دهد.
ویبریو والنیفیکوس چگونه باعث بروز عفونت و مرگ می‌شود؟
دو راه اصلی برای ورود این باکتری به بدن و ایجاد عفونت وجود دارد:
- مصرف غذاهای دریایی آلوده به باکتری ویبریو ولنیفیکوس مانند صدف‌های دریایی و غیره که اغلب با ایجاد مشکلات گوارشی همراه است.
- قرار گرفتن زخم‌های باز روی بدن در معرض آب آلوده به باکتری که معمولا در شناگران و ماهیگیران دیده می‌شود.
ریسک ابتلا به این عفونت در افراد مبتلا به دیابت، بیماری‌های کبدی، سرطان، HIV، تالاسمی و نیز افراد سالخورده بیش‌تر است. همچنین، افرادی که به تازگی تحت جراحی قرار گرفته و یا در حال دریافت درمان‌های دارویی برای سرکوب سیستم ایمنی و یا داروهای کاهش‌دهنده‌ی اسیدیته معده هستند، در صورت آلودگی با ویبریو ولنیفیکوس با احتمال بالاتری در معرض بروز شرایط کلینیکی پیچیده و شدید قرار می‌گیرند.
علائم عفونت
دوره‌ی کمون ویبریو ولنیفیکوس در عفونت‌های زخم، بسیار کوتاه بوده و با ایجاد علائمی از جمله عفونت نکروز دهنده‌ی پوست و بافت‌های نرم مشخص می‌شود؛ موارد شدید عفونت، ممکن است منجر به نکروز و مرگ بافتی، قطع عضو و یا حتی مرگ بیمار شود. به همین جهت، افراد آلوده شده نیاز به قرار گرفتن تحت مراقبت‌های ویژه دارند.
از دیگر علائم آلودگی با ویبریو از طریق مصرف مواد غذایی دریایی خام و آلوده می‌توان به اسهال آبکی، درد شکمی، تب، تهوع و استفراغ اشاره کرد. عفونت‌های زخمی نیز با ایجاد درد، تورم، قرمزی و گرما در محل زخم و اطراف آن همراه هستند. ورود این باکتری به خون نیز می‌تواند علائمی مانند تب، تاول‌های پوستی و فشار خون بسیار پایین را ایجاد کند.
چه درمان‌هایی برای این عفونت‌ها در دسترس است؟
با اینکه درمان اختصاصی برای عفونت‌های ایجاد شده توسط این باکتری گوشت‌خوار در دسترس نیست، اما استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های پوست و جلوگیری از گسترش بیش‌تر آن به نواحی اطراف و بروز سایر علائم متداول است. سایر درمان‌ها شامل تخلیه‌ی مایعات، زدودن بافت مرده‌ی پوست از زخم‌ها و ضایعات، اکسیژن درمانی، دارو درمانی برای جبران فشار خون پایین و نیز در موارد شدید، انجام قطع عضو می‌باشند.
با توجه به نبود درمان اختصاصی برای عفونت‌های ایجاد شده توسط این باکتری، بهترین راهکار مقابله با ویبریو ولنیفیکوس رعایت نکات ایمنی هنگام شنا و حضور در نواحی ساحلی و نیز جلوگیری از آلودگی آبزیان به آن است.
صنعت شیلات و پرورش آبزیان، یکی از صنایع رو به رشد و بسیار مهم در زمینه‌ی تامین نیازهای غذایی انسان است. با وجود رشد چشم‌گیر این صنعت، همچنان یکی از مشکلاتی که در پرورش آبزیان با آن مواجه هستیم بحث بیماری‌های باکتریایی به ویژه آلودگی با گونه‌های باکتری ویبریو است. ساده‌ترین راه‌حل برای رفع این مشکل و جلوگیری از ضررهای اقتصادی در این صنعت، جلوگیری از بروز این عفونت‌ها با تقویت سیستم ایمنی آبزیان است که به راحتی و با استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک، پری‌بیوتیک و سین‌بیوتیک موجود برای آبزیان قابل انجام و پیش‌گیری است. استفاده از این مکمل‌ها مانع از بروز بیماری در آبزیان و ورود آن به فرآورده‌های غذایی مورد مصرف انسان می‌شود.
نویسنده: ستاره سنگری
منابع:
- https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/news/20230905/cdc-issues-alert-for-rare-deadly-flesh-eating-bacteria#:~:text=Sept.%205%2C%202023%20%E2%80%93%20The,or%20two%2C%20the%20CDC%20said.
- https://www.forbes.com/sites/ariannajohnson/2023/09/05/cdc-warns-about-flesh-eating-bacteria-on-east-coast-what-to-know-about-vibrio-vulnificus-infection/
- https://jmb.tums.ac.ir/index.php/jmb/article/view/207/152
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0044848621011777
- https://www.sid.ir/fileserver/je/1023220150206
بسیار عالی. خسته نباشید
ممنون از شما
خیلی جامع و کامل ممنونیم👌
ممنون از توجه شما