فهرست مطالب
بر اساس یافته‌های یک تحقیق، بعضی از ژنها بعد از مرگ در مغز به زندگی باز می‌گردند. در این
مطالعه بیان ژن در بافت مغز تازه بررسی شد و نشان داده شد که بیان، پس از مرگ در بعضی
سلول‌ها افزایش می‌یابد. حال به راستی ژن‌های زامبی چه هستند و به چه ژن‌هایی اطلاق می شوند؟
یافته‌ها نشان می‌دهند که در ساعات بعد از مرگ، سلول‌های مشخصی در مغز انسان هنوز فعال
هستند. بعضی سلول‌ها، حتی فعالیت خود را افزایش می‌دهند و به میزان وسیعی رشد می‌یابند.
محققان در این مطالعه بیان ژن را در مقاطع زمانی مختلف، روی بافت‌های مغز تازه که در طول جراحی
روتین مغز جداسازی شده بودند، مورد آنالیز قرار دادند تا فاصله بعد از مرگ post mortem interval (PMI)
را القا کنند. آنها دریافتند که بیان ژن در بعضی سلول‌ها در واقع بعد از مرگ افزایش یافته بود.
ژن‌های زامبی مرتبط با کدام سلول‌ها هستند؟
“ژن‌های زامبی” که بعد از PMI افزایش بیان داشتند، اختصاصی یک تیپ از سلول‌های التهابی به
نام سلول‌های گلیال بودند. مشاهده شد که سلول‌های گلیال برای ساعات زیادی بعد از مرگ رشد
می‌کند و ضمائم بازویی شکل بلندی از آنها جوانه میزند.
یافته‌های اخیر در مورد ژن‌های زامبی از چه لحاظ حائز اهمیت هستند؟
افزایش حجم سلول‌های گلیال پس از مرگ، با توجه به اینکه آنها سلول‌های التهابی هستند و
وظیفه پاکسازی بعد از جراحات مغزی مثل نارسایی اکسیژن یا سکته مغزی را برعهده دارند، خیلی
تعجب برانگیز نیست. چیزی که شگفت انگیز است، مفهوم این یافته است. بیشتر تحقیقاتی که
از بافت مغز انسان پس از مرگ برای یافتن درمان‌های احتمالی برای بیماری‌هایی مثل اوتیسم،
اسکیزوفرنی و آلزایمر استفاده می‌کنند، دلیل بیان ژن یا فعالیت سلولی بعد از مرگ را مورد بررسی
قرار نمی‌دهند.
بیشتر مطالعات این فرض را مبنا قرار می‌دهند که زمانی که قلب از حرکت باز می‌ایستد، همه چیز
در مغز متوقف میشود؛ که این چنین نیست. تا به حال این تغییرات پس از مرگ مقدار دهی نشده
بودند و یافته‌های جدید برای تفسیر تحقیقات روی بافت مغز انسان مورد نیاز خواهند بود.
الگوی کلی بیان ژن در بافت مغز انسان تازه در این تحقیق با هیچ یک از یافته‌های گزارش شده بیان
ژنی مغز پس از مرگ، چه در افراد بدون مشکلات نورولوژیک و چه در افراد دارای رنج وسیعی از
بیماریهای نورولوژیک، از اوتیسم تا آلزایمر، مطابقت ندارد.
این مطالعه چگونه صورت گرفت؟
محققان در این مطالعه تصمیم گرفتند با زیر نظر گرفتن بیان تمام ژن‌های انسانی در نقاط زمانی مختلف
از صفر تا ۲۴ ساعت، در یک دسته بزرگ از بافت‌های مغز تازه جداسازی شده که در دمای اتاق قرار
داده شدند تا PMI را ایجاد کنند، یک تحقیق مرگ تحریکی را انجام دهند.
این گروه تحقیقاتی از مزیت ویژه‌ای برای مطالعه بافت مغزی برخوردار بودند. وجود بانکی از بافت‌های
مغزی انسانی از افرادی با اختلالات نورولوژیک که رضایت داده بودند بافت مغز آنها چه پس از مرگ و چه
در حین جراحی‌های درمانی مثل اپی لپسی برای تحقیق جمع آوری و ذخیره شود. برای مثال در طول
جراحی‌های مشخصی برای درمان اپی لپسی، بافت مغزی اپی لپتیک جهت کمک به توقف تشنج
جداسازی میشود. از آنجا که تمام بافت برای تشخیص پاتولوژیک نیاز نیست، پس می‌تواند برای تحقیق
مورد استفاده قرار گیرد.
نتایج این مطالعه چه بود؟
با تحقیق روی سلول‌های مغزی ذکر شده، محققان دریافتند که ۸۰ درصد ژن‌های آنالیز شده، برای
تقریباً ۲۴ ساعت پایدار می‌ماندند و بیانشان به مقدار زیادی تغییر نمی‌کرد. این دسته، ژن‌هایی بودند
که معمولا به نام “ژن‌های خانه دار” اطلاق میشوند و تامین کننده عملکرد سلولی پایه هستند و
معمولا برای تحقیقاتی که کیفیت بافت را نشان می‌دهند، مورد استفاده قرار میگیرند.
گروه دیگری از ژنها که در نورون‌ها شناخته شده اند و نشان داده شده است که به طور پیچیده‌ای
در فعالیت‌های مغز انسان همچون حافظه، فکر کردن و فعالیت تشنج نقش دارند، به صورت سریع
در ساعات پس از مرگ دچار کاهش بیان شدند. این ژنها برای محققانی که اختلالاتی مثل اسکیزوفرنی
و یا بیماری آلزایمر را مطالعه می‌کنند، مهم هستند.
گروه سوم ژنها، که ژن‌های زامبی نامیده میشوند، همزمان با کاهش فعالیت ژن‌های نورونی، افزایش
فعالیت داشتند. الگوی تغییرات پس از مرگ، تقریبا پس از ۱۲ ساعت به اوج خود رسید. نتایج این
تحقیقات به این معنی است که محققان باید به این تغییرات سلولی و ژنتیکی توجه کنند و PMI را تا
جای ممکن کاهش دهند تا بزرگی این تغییرات کاهش یابد. خبر خوب یافته‌های این گروه تحقیقاتی
این است که حالا ما می‌دانیم که کدام ژنها پس از مرگ پایدار هستند، کدام یک کاهش بیان ژن دارند
و کدام یکی افزایش بیان ژن دارند و این باعث میشود که تحقیقات روی مغز پس از مرگ بهتر
دریافت و تفسیر شوند.
ترجمه و بازنویسی: نیلوفر فرسیو
