استفاده بالینی و داروشناسی از یاخته های کبدی ( hepatocyte) برداشت شده از بافت موجود زنده (اولیه)، به دلیل کمبود اهداکننده و چالش های موجود در حفظ و نگهداری این یاخته ها در شرایط آزمایشگاهی، محدود شده است. یاخته های کبدی تازه برداشت شده خصوصیات اختصاصی خود را از دست می‌دهند و خیلی سریع روند تمایزی معکوسی را پیش می‌گیرند (de-differentiation)
این در حالی است که یاخته های کبدی دو توان، که به عنوان یاخته های پیش ساز کبدی شناخته شده اند، قادرند به هپاتوسیت ها و کولنژیوسیت (یاخته های اپی تلیالی مجاری صفراوی) تمایز یابند و جانشین خوبی برای هپاتوسیت ها در شرایط آزمایشگاهی به شمار میروند؛ چرا که امکان تولید هپاتوسیت های کافی برای آزمایش های دارویی و حتی سلول درمانی ضایعات کبدی را فراهم می‌کنند.
هدف از یافتن این روش
با هدف یافتن روشی برای نگهداری مؤثر و کم هزینه یاخته های پیش ساز کبدی (هپاتوبلاست ها) در شرایط آزمایشگاهی، دکتر حسین بهاروند، دکتر مسعود وثوق، زهرا فیضی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده کارولینسکای سوئد و دانشگاه توبینگن آلمان ،پژوهشی را طراحی کردند که طی آن از هم کشتی یاخته های استرومایی کبد موش، قبل یا بعد از تولد، بدون اضافه کردن عوامل رشد برای حمایت از هپاتوبلاست های تازه برداشت شده از موش استفاده شد.
در این پژوهش هپاتوبلاست ها در روز 14،5 جنینی موش از کبد خارج شده و در شرایط چسبیده به کف ظرف کشت با یاخته های استرومایی هم کشتی داده شدند. دوتوانی یاخته های هپاتوبلاست، سرعت تقسیم و ظرفیت تولید کلنی آنان 5 و 7 روز بعد از آغاز کشت مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج این پژوهش در مجله بین المللی Cellular Biochemistry به چاپ رسیده و نشان داده که یاخته های 5 و 7 روز پس از شروع کشت دو توانی خود را حفظ کرده اند.
منبع : مجله Cellular Biochemistry
گردآوری :امیر حسین فرخزاد
کارشناس زیست شناسی سلولی و مولکولی
