ارتباط ویژه‌ی بین مویرگ‌های لنفاوی و سلول‌های بنیادی روده، کلیدی برای درمان بیمار‌‌های روده‌ای است.

پوشش روده برای داشتن عملکردی قوی در برابر پاتوژن‌ها، باید مواد غذایی مورد نیاز خود را جذب کند. همچنین این پوشش باید توسط سلول‌های ویژه‌ای بازسازی شود تا بتواند عملکردی مناسب داشته باشد. این سلول‌ها باتوجه به شرایط ونیازهای لحظه‌ای، باید هماهنگی‌های لازم را به‌درستی انجام دهند.

بدن انسان دارای چندین سطوح سازمان‌یافته است. این سطوح شامل سلول‌ها، بافت‌ها، اندام‌ها و دستگاه‌های بدن هستند. دستگاه‌های بدن، با ارتباط و همکاری با یکدیگر، مواد زیستی ضروری برای عملکرد سلول‌ها را تامین می‌کنند. همچنین از دیگر وظایف آن‌ها می‌توان به تسهیل‌کردن دفع مواد زائد بدن، حفظ دما و PH بدن اشاره کرد.

دستگاه گوارش

دستگاه گوارش سه وظیفه اصلی هضم غذا، جذب مواد مغذی و‌دفع مواد زائد بدن را برعهده دارد. اندام‌های سازنده‌ی دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده‌ی بزرگ و روده‌ی کوچک هستند. همچنین اندام‌های کمکی مثل کبد، کیسه‌ی صفرا و پانکراس در عملکرد دستگاه گوارش دخالت دارند. روده‌های بزرگ و کوچک بخش عمده‌ای از دستگاه گوارش را تشکیل می‌دهند. روده‌ی کوچک محل اصلی هضم و جذب مواد مغذی است.
دوازدهه، اولین و کوتاه‌ترین بخش روده‌ی کوچک است. این بخش غذاهای نیمه‌هضم‌شده را از ترشحات حاوی آنزیم‌های گوارشی معده و پانکراس دریافت می‌کند. بنابراین این بخش، نقش مهمی در هضم غذا دارد. قسمت میانی روده‌ی کوچک، دارای چین‌خوردگی‌های دایره‌ای و پرزهایی برای افزایش سطح جذب است. این پرزها نیز به‌‌همراه ریزپرزها، ذرات مواد غذایی را که توسط آنزیم‌های گوارشی کوچک ‌شده‌‌اند را دریافت می‌کنند.

کپشن عکس: بخش‌های مختلف دستگاه گوارش. دستگاه گوارش در نهایت به مقعد یا Rectum ختم می‌شود.

انواع لایه‌های روده‌ی کوچک

ساختار مقطع روده‌ی کوچک شامل لایه‌های مخاط، زیرمخاط و لایه‌ی عضلانی است. لایه‌ی مخاط از سلول‌های اپیتلیال یا پوششی تشکیل‌ شده است که مخاط را به‌عنوان یک مایع مخاطی غلیظ ترشح می‌کنند. مخاط در جذب و انتقال مواد مغذی، مرطوب نگهداشتن بافت‌ها و محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و ذرات خارجی، نقش دارد. زیرمخاط، یک فضای خارج سلولی به‌نسبت نازک و سرشاز از کلاژن است. لایه‌ی زیرمخاط، به لایه‌ی مخاط کمک می‌کند تا به لایه‌ی عضلانی متصل شود. لایه‌ی عضلانی از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده است. این لایه مسئول حرکات روده است.

کپشن عکس

: ساختار مقطع روده‌ی کوچک و اجزای سلولی آن در شکل مشخص شده‌اند. همچنین لایه‌های مخاط (Mucosa)، زیرمخاط (Submucosa) و لایه‌ی عضلانی (Muscularis) در شکل دیده می‌شوند. لایه‌ی سروزی (Serosa)، بیرونی‌ترین لایه‌ی روده‌ی کوچک است.

در این ویدیو بخش‌های مختلف روده‌ی کوچک به‌همراه عملکرد آن توضیح داده شده است.

برای دیدن ویدئو اینجا کلیک کنید

سلول‌های اپیتلیال روده

سلول‌های اپیتلیال روده، به‌عنوان لایه‌ای از سلول‌ در روده‌ی کوچک قرار دارند و سطح مجرای اپیتلیوم (بافت پوششی) روده را می‌پوشانند. این سلول‌ها، از طریق فرایند تجدید و مهاجرت، هر ۴یا۵ روز یک‌بار، تعویض می‌شوند. سلول‌های اپیتلیال روده، توسط سلول‌های بنیادی که در حفره‌هایی در پایه‌ی غدد روده‌ای قرار دارند، تولید می‌شوند. سلول‌های بنیادی روده ممکن است تجدید شوند و یا در حفره‌ها باقی بمانند. همچنین سلول‌های بنیادی، باعث ایجاد سلول‌های پیش‌سازی می‌شوند که به انواع سلول‌های اپیتلیال بالغ، تمایز می‌یابند. به‌علاوه، سلول‌های اپتیلیال مسن نیز تحت فرایند آپوپتوز یا مرگ برنامه‌ریزی‌شده قرار می‌گیرند و به مجرای روده ریخته می‌شوند. سلول‌هایی که در بخش اپیتلیوم روده وجود دارند، متنوع هستند و انواع مختلفی از سلول‌ها مثل انتروسیت‌ها و سلول‌های عصبی غدد درون‌ریز را شامل می‌شوند.

نقش موثر سلول‌های بنیادی

در مطالعه‌ای جدید دانشمندان دریافتند که سلول‌های بنیادی روده می‌توانند نشانه‌هایی را از محیط اطراف خود دریافت کنند. درنتیجه تحت تاثیر این سیگنال‌ها و نشانه‌ها، رفتار خود را از طریق شبکه‌های عروقی لنفاوی مجاور خود، در سراسر بافت هماهنگ می‌سازند.
مویرگ‌های لنفاوی، مسئول انتقال سلول‌های ایمنی و تخلیه‌ی مایعات بافت‌ها هستند. آ‌‌نها در مجاورت سلول‌های روده، دارای یک مرکز سیگنال‌دهی هستند که با سلول‌های بنیادی روده ارتباط برقرار می‌کند. این مرکز به تنظیم‌کردن فعالیت‌های سلول‌های بنیادی کمک می‌کند. زمانی که هدایت مولکولی توسط غدد لنفاوی انجام شود، سلول‌های بنیادی، همانند‌سازی کرده تا پوشش روده را بازسازی کنند.
دانشمندان در این پژوهش، با استفاده از تکنیک‌های به‌خصوصی، مولکول‌های سیگنال‌دهنده را شناسایی کردند. نتایج نشان می‌دهند که مویرگ‌های لنفاوی در مجاورت سلول‌های بنیادی، تعدادی پروتئین تولید می‌کنند که برای عملکرد سلول‌های بنیادی مهم هستند. یکی از این پروتئین‌ها، REEIN است که به‌عنوان واسطه‌ای بین مویرگ‌های لنفاوی و سلول‌های بنیادی ارتباط برقرار می‌کند. در ادامه با انجام آزمایش‌های بیشتر، دانشمندان دریافتند که این پروتئین‌ به‌طور مستقیم بر روی رفتار بازسازی سلول‌های بنیادی نظارت دارد.

نتیجه

این یافته‌ها، بینش جدیدی را در مورد اجزای اصلی روده ارائه می‌دهند. به‌وجود آمدن هرگونه اختلالی در ارتباط آن‌ها، می‌تواند منجر به اختلالات روده‌‌ای مانند بیماری التهابی روده شود. بنابراین درک هرچه عمیق‌تر این ارتباط‌ بین اجزا روده، بسیار اهمیت دارد. عدم وجود هماهنگی و عملکرد مناسب، می‌تواند منجر به بیماری‌های روده‌‌ای و سرطان روده شود.

فاطمه پوستین‌دوز

منابع:

منبع