فهرست مطالب
چشم‌های انسان عضو مهمی از بدن انسان هستند؛ احتمالا می‌توان گفت حس بینایی از مهم‌ترین حواس ماست چون بالاترین درک را از محیط اطراف به ما می‌دهند. کاهش بینایی یکی از مشکلات بسیار شایع در جوامع امروزی است. اگر در زمان مناسب به این مشکل رسیدگی نشود، اثرات بسیار زیان‌باری به همراه خواهد داشت.
انواع مشکلات بینایی
دسته بزرگی از این مشکلات را می‌توان نام برد، مثل آستیگماتیسم، ضعف یا کاهش بینایی، شب‌کوری، کوررنگی و … اما با این حال شدید‌ترین حالت آن، فقدان کامل بینایی است.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات بینایی هستند؟
به دلیل اینکه عوامل متنوعی این اختلالات را به وجود می‌آورند، هر فردی در هر سنی امکان ابتلا به این بیماری‌ها را دارد. با این حال، این بیماری‌ها در افراد بالای 45 سال شایع‌تراند؛ این افراد به دلیل داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون و … آسیب‌پذیری بیشتری نشان می‌دهند.
کاهش یا ضعف بینایی:
همانند نامش، به معنای فقدان کامل بینایی نیست بلکه دقت و میزان دید کاهش می‌یابد. این حالت شامل تارشدگی دید، دوبینی، نقاط کور در دید یا کاهش دید در شب است. این اختلالات ممکن است یک یا هر دو چشم را درگیر کنند و به صورت تدریجی یا ناگهانی باشند.
عوامل ایجاد کننده این بیماری:
- آسیب رسیدن به چشم و تغییر در شکل کروی آن
- از بین رفتن شفافیت عدسی چشم (آب مروارید یا کاتارکت)
- آسیب‌های ناشی از دیابت
- التهاب عصب‌های بینایی
- سکته یا آسیب‌های مغزی
همچنین ممکن است کاهش بینایی از علائم بیماری‌های جدی‌تری باشد؛ به همین دلیل، تغییرات ناگهانی در بینایی سریعا باید به پزشک اطلاع داده شود.
درمان‌های مورد استفاده در کاهش بینایی:
در بعضی از اختلالات مانند رتینوپاتی دیابتیک، با درمان یافتن بیماری، بینایی نیز بهبود قابل توجهی خواهد داشت اما در صورتی که این ضعف در بینایی، ناشی از بیماری دیگری نباشد باید به سراغ روش‌های دیگری مانند جراحی و لیزیک برای درمان رفت.
لیزیک یک شکل از جراحی لیزری است که قادر است تا حدودی بینایی را اصلاح کند. این روش با لیزر و تراش کاری قرنیه متناسب با شماره عینک انجام می‌شود.
عینک، لنز‌های طبی یا فیلترکننده نور و ذره‌بین راهکارهای دیگری برای کمک به بازیابی قابل توجه بینایی هستند.
یکی از یافته‌های جدیدی که محققان به آن دست یافتند این است که قرار گرفتن در معرض نور قرمز می‌تواند ضعف بینایی را بهبود بخشد.
همچنین بخوانید: درمان نابینایی ارثی با ژن درمانی
نور قرمز برای بهبود ضعف بینایی:
در تحقیق جدیدی نشان داده شد، قرار گرفتن در معرض یک نور قرمز با طول موج بلند درصبح‌گاه و به صورت روزانه، میتوکندری‌های سلول‌های شبکیه چشم را فعال کرده که به بهبود یافتن ضعف کمک می‌کند.
محققان می‌خواستند تاثیر سه دقیقه قرار گرفتن در معرض این نور را امتحان کنند؛ همچنین این آزمایش را در صبح و عصر انجام دادند. در نهایت، آن‌ها متوجه شدند که این بهبودی امکان‌پذیر است.
داوطلبانی که در صبح، به مدت سه دقیقه در معرض نور قرمزی با طول موج 670 نانومتر قرار گرفتند، به طور میانگین، 17% بهبود پیدا کردند و این اثر تا یک هفته باقی ماند. اما داوطلبانی که در عصر این آزمایش را انجام دادند، بهبودی خاصی نشان ندادند. دلیل متفاوت بودن نتایج صبح و عصر، احتمالا مربوط به طیف رنگ‌های ساطع شده از آفتاب در آن زمان است.
دانشمندان می‌گویند فواید این نور قرمز، با توجه به یافته‌ها، پتانسیل بالایی برای ایجاد درمان‌های ارزان قیمت دارد که برای میلیون‌ها شخص که از چنین بیماری‌ای رنج می‌برند، بسیار کمک کننده خواهد بود.
نویسنده اصلی مقاله، پروفسور گلن جفری از موسسه چشم پزشکی UCL گفت: ما نشان دادیم قرار گرفتن در معرض نور قرمز هنگام صبح، به طور قابل توجهی کاهش بینایی را بهبود می‌بخشد. بیماری‌ای که مشکل اصلی در سلامت جهانی است و میلیون‌ها فرد در سراسر جهان را درگیر کرده است.
کاهش بینایی و میتوکندری:
در انسان با رسیدن به 40 سالگی، سلول‌های شبکیه شروع به پیر شدن کرده و با پیر شدن میتوکندری‌های آن‌ها که در ساخت ATP و عملکرد مناسب سلول نقش دارند، بینایی نیز شروع به ضعف می‌کند.
تعداد میتوکندری‌ها در سلول‌های گیرنده نور (فتورسپتور) بسیار زیاد است که این خود دلیلی برای اثبات نیاز شدید این سلول‌ها به انرژی و خصوصا ATP است. در طول زندگی و با افزایش سن، تولید ATP در این سلول‌ها تا 70% کاهش می‌یابد؛ در نتیجه فتورسپتورها انرژی کافی برای انجام وظیفه خود را نخواهند داشت و منجر به کاهش بینایی می‌شوند. با این حال، عواملی وجود دارند که می‌توانند میتوکندری‌ها را تحریک کرده و آن‌ها را وادار به فعالیت کنند.
پروفسور جفری می‌گوید: میتوکندری‌ها حساسیت خاصی به نور‌های با طول موج بلند دارند؛ این نورها بین 650 تا 900 نانومتر هستند و می‌توانند تولید انرژی در میتوکندری‌ها را افزایش دهند.
نکاتی برای مراقبت از چشم‌ها و جلوگیری از مشکلات بینایی:
- میزان قند خون نرمال باشد: حدود 90% از موارد فقدان بینایی، ناشی از دیابت هستند؛ با تنظیم مقدار قند دریافتی می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد.
- رژیم غذایی غنی از سبزیجاتی مانند هویج و اسفناج
- مراجعه به پزشک و چک آپ: بعضی افراد با خیال اینکه دید نسبتا خوبی دارند، از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. واقعیت این است، بعضی از بیماری‌های چشم فقط اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، قابل درمان خواهند بود. به همین دلیل، توصیه می‌شود هر چند ماه یک‌بار چک آپ انجام شود.
- استفاده از عینک‌های آفتابی در محیط‌های پرنور: در چنین محیطی، نور دریافت شده زیاد است؛ بنابراین مردک چشم کوچک‌تر شده تا نور وارد شونده به چشم را کم کند. این کار در بلندمدت باعث آسیب به عضلات چشم خواهد شد اما با عینک آفتابی می‌توان تا حدودی از این مورد جلوگیری کرد.
- کم کردن میزان استفاده از موبایل و کامپیوتر: صفحه نمایش این وسایل نور‌هایی با طیف آبی رنگ ساطع می‌کنند که باعث کاهش ترشح ملاتونین و بی‌خوابی می‌شوند.
- استراحت دادن به چشم‌ها: در حین انجام فعالیت‌های مختلف مانند مطالعه، استفاده از موبایل و … توصیه می‌شود هر نیم ساعت، به چشم‌ها کمی استراحت داده شود. این استراحت می‌تواند شامل بستن چشم‌ها یا نگاه به فواصل دور باشد.
- شستن دست‌ها و عدم لمس چشم تا حد امکان: در صورت آلوده بودن دستان، میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا می‌توانند وارد چشم شده و باعث سوزش یا بیماری شوند.
همچنین بخوانید: علت اصلی نابینایی در بیماران دیابتی
نتیجه‌گیری
همان طور که گفته شد چشم‌ها و حس بینایی بسیار آسیب‌پذیر هستند و به دلیل اهمیت آن‌ها طبعا کسی مایل به از دست دادنشان نیست؛ درمان‌های متفاوتی برای انواع اختلالات بینایی وجود دارد اما بازهم پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود. بنابراین با رعایت بهداشت و دوری از موارد آسیب‌رسان به چشم‌ها، می‌توان بینایی خوبی داشت و جهان را بهتر و زیباتر تماشا کرد.
نویسنده: علی صراط
گردآورنده: مریم جلالی
منابع:
