تست غربالگری ماکروپرولاکتین (Macroprolactin)

پروتئینی بزرگ در خون

پرولاکتین مونومر (PRL) با وزن مولکولی 23 کیلودالتون تا 95 درصد سرم بزرگسالان را تشکیل می ­دهد. ماکروپرولاکتین یک مجموعه آنتی ­ژن-آنتی­ بادی بزرگ با وزن مولکولی بیشتر از 100 کیلو دالتون است و کمتر از 1٪ از PRL در گردش را تشکیل می دهد.

بنابراین، در بیشتر موارد هیپرپرولاکتینمی معمولاً نتیجه سطوح بالای PRL مونومر است، که ممکن است به ­دلیل تولید بیش از حد مانند پرولاکتینوما یا به­ دلیل مهار نشدن توسط فشرده ­سازی ساقه هیپوفیز باشد. با این وجود، باید توجه داشت که ماکروپرولاکتینمی ممکن است یکی از علل هیپرپرولاکتینمی در برخی افراد باشد که ممکن است هیچ ارتباطی با هیچ آسیب شناسی نداشته باشد.

زمانی­ که تاریخچه بالینی و یا داده ­های رادیولوژیکی بیمار با مقدار PRL او ناسازگار باشد، همیشه باید به وجود ماکروپرولاکتین مشکوک بود. بدین ترتیب، ممکن است غربالگری تمام بیماران با سطوح سرمی PRL بالا به منظور جلوگیری از تحقیقات غیرضروری در مورد علت هیپرپرولاکتینمی مفید باشد. این امر این روز­ها با ظهور آزمایش‌های آزمایشگاهی ساده مانند روش رسوب پلی اتیلن گلیکول تسهیل شده­ است، اگرچه کروماتوگرافی فیلتراسیون ژل استاندارد طلایی است. امید است که ماکروپرولاکتینمی در تشخیص افتراقی هیپرپرولاکتینمی گنجانده شود.

تست غربالگری ماکروپرولاکتین

ماکروپرولاکتین دارای حداقل زیست فعالی در داخل بدن است، که تصور می ­شود به­ دلیل شکست کمپلکس با جرم مولکولی بالا در عبور از غشاهای مویرگی برای رسیدن به گیرنده ­های پرولاکتین باشد. مهم است که ماکروپرولاکتین زمانی­ که علت هیپرپرولاکتینمی آشکار است شناسایی شود تا از سردرگمی تشخیصی و درمان نامناسب احتمالی جلوگیری شود.

تمام نمونه‌های دارای پرولاکتین بیشتر از 700 mU/L به‌طور خودکار برای ماکروپرولاکتین آزمایش می‌شوند، مگر اینکه جزئیات بالینی دلیل شناخته‌شده‌ای را برای افزایش نشان دهد، مثلاً پرولاکتینوما. اگر بیمار برای ماکروپرولاکتین در 12 ماه گذشته آزمایش شده ­باشد و نتیجه کل پرولاکتین تغییر قابل توجهی نداشته باشد، تکرار آزمایش نشان داده­ نمی ­شود. نمونه از طریق رسوب پلی‌­اتیلن­‌گلیکول (PEG) قرار می­گیرد که به ­طور فیزیکی پرولاکتین کمپلکس پروتئینی را حذف می­ کند. سپس نمونه دوباره از نظر پرولاکتین آنالیز می ­شود. گفته می­ شود که در مواردی که نتایج به­ طور قابل توجهی متفاوت است، ماکروپرولاکتین وجود دارد.

گزارش سطح پرولاکتین مونومر پس از PEG به شناسایی هیپرپرولاکتینمی مونومر واقعی (از نظر بیولوژیکی فعال) از ماکروپرولاکتینمی (از نظر بیولوژیکی غیر­فعال) کمک می­ کند تا از تشخیص اشتباه و سوء­مدیریت احتمالی جلوگیری شود.

بیوشیمایی غدد درون­ریز

ماکروپرولاکتین پرولاکتینی است که به آنتی‌بادی در گردش به صورت کمپلکس متصل می‌شود و ممکن است با برخی از سنجش‌های پرولاکتین شناسایی شود که منجر­به غلظت سرمی اندازه‌گیری‌شده پرولاکتین می‌شود.

با این حال، این کمپلکس‌ها از نظر بیولوژیکی غیرفعال هستند، اما هنوز می‌توان آنها را با روش ایمونواسی تشخیص داد. تکنیک­ های آزمایشگاهی مانند رسوب پلی‌­اتیلن‌­‌‌گلیکول (برای رسوب پرولاکتین متصل به آنتی­ بادی) و کروماتوگرافی فیلتراسیون ژل (برای جداسازی پرولاکتین متصل به آنتی­ بادی از پرولاکتین غیر­متصل)

جعبه تست بالینی

ماکروپرولاکتین سه شکل پرولاکتین را نشان داده است:

monomeric (MW 23 kDa), big (MW 50–60 kDa), and big-big (>150 kDa)

در مواردی که غلظت‌های طبیعی پرولاکتین مونومر فعال زیستی وجود دارد، افزایش غلظت پرولاکتین بزرگ و بزرگ که منجر­به هایپرپرولاکتینمی می‌شود، ماکروپرولاکتینمی نامیده می‌شود و از هر چهار بیمار مبتلا به هیپرپرولاکتینمی یک نفر گزارش شده ­است. شناسایی ماکروپرولاکتین برای جلوگیری از بررسی بیش از حد و حتی تشخیص نادرست بیماران با افزایش غلظت سرمی پرولاکتین بسیار مهم است. تکنیک‌های آزمایشگاهی که درحال­ حاضر برای غربالگری کمپلکس‌های هورمون-آنتی‌بادی استفاده می‌شوند، شامل رسوب ایمنی است با پلی­‌اتیلن‌­گلیکول، که با حذف حجم و رسوب کمپلکس ها پس از فراتر رفتن از حلالیت پروتئین کار می­ کند.

نتیجه ­گیری

در عمل بالینی، اگر بیمار علائم معمولی مانند گالاکتوره، آمنوره یا ناتوانی جنسی داشته باشد و مشخص شود که هیپرپرولاکتینمی خفیف دارد، باید شرایط معمول (داروها، کم­کاری تیروئید، افزایش کراتینین، بارداری) را حذف کرد و MRI هیپوفیز را دنبال کرد. در درجه اول برای حذف یک ضایعه بزرگ مانند: کرانیوفارنژیومیا آدنوم غیرعملکردی بالینی. در بیماران مبتلا به هیپرپرولاکتینمی خفیف که دارای علائم مبهم (مانند سردرد یا کاهش میل جنسی) هستند اما قاعدگی طبیعی و بدون گالاکتوره هستند، ارزیابی ماکروپرولاکتین با استفاده از رسوب PEG منطقی است. این تصمیم که هیپرپرولاکتینمی ناشی از ماکروپرولاکتین است، به نشان دادن مقدار غیر طبیعی PRL رسوب شده توسط PEG و سطح مونومر باقی­مانده PRL بستگی دارد که در محدوده طبیعی قرار می­گیرد. تحت این شرایط، تصویربرداری هیپوفیز ممکن است اندیکاسیون نداشته ­باشد، اما ارزیابی بالینی و بیوشیمیایی این گونه بیماران را به صورت دوره­‌ای تضمین می­ کند.

نویسنده: فاطمه گودرزی

منابع:

1. https://pubmed-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/16620360/
2. https://www-sciencedirect-com.translate.goog/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/macroprolactin?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc

این بیشتر بخوانید در مورد:

آزمایش زمان پروترومبین (PT)

آزمایش هورمون بارداری (hCG)