نقش آزمایش خون CA 19-9 در تشخیص سرطان

آنتی‌ژن سرطانی 9_19، نشانگری که توسط سلول‌های طبیعی یا سرطانی در پاسخ به سرطان ساخته می‌شود.

سرطان از مرگ‌بارترین و ترسناک‌ترین بیماری‌ها در جهان است. تاکنون بیش‌از صد نوع مختلف از انواع سرطان شناسایی شده‌اند که تقسیم‌بندی آن‌ها براساس نوع سلول‌های درگیر، متفاوت است.

آزمایش خون CA 19-9

در آزمایش خون CA 19-9 میزان پروتئینی به نام CA 19-9 در خون اندازه‌گیری می‌شود. CA19-9 (آنتی‌ژن کربوهیدرات 19-9 که آنتی‌ژن سرطانی 19-9 یا آنتی‌ژن لوئیس سیالیله نیز نامیده می‌شود) رایج‌ترین و بهترین نشانگر تومور برای تشخیص سرطان پانکراس در بیماران علامت‌دار و همچنین برای نظارت بر درمان، در بیماران مبتلا به آدنوکارسینوم پانکراس است. افراد سالم می‌توانند مقادیر کمی CA 19-9 در خون خود داشته باشند. اما سطوح بالای CA 19-9 اغلب نشانه‌ی سرطان پانکراس است. اگرچه سطوح بالای CA 19-9 گاهی‌اوقات، می‌تواند نشان‌دهنده انواع دیگر سرطان یا برخی اختلالات غیرسرطانی از جمله سیروز و سنگ کیسه صفرا باشد.

از دیگر علت‌های انجام این آزمایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پاسخ به این سوال که آیا سرطان پس از درمان عود کرده‌است یا خیر؟ باید بیان کنیم چون سطوح CA 19-9 اغلب با گسترش سرطان بالا می‌رود و با کوچک شدن تومورها کاهش می‌یابد.

اگر سرطان پانکراس یا نوع دیگری از سرطان‌ها مرتبط با سطوح بالای CA 19-9 تشخیص داده شده باشد، ممکن است به آزمایش خون CA 19-9 نیاز باشد. این سرطان‌ها شامل سرطان مجرای صفراوی، سرطان روده بزرگ و سرطان معده است.

همچنین این آزمایش گاهی با سایر آزمایش‌ها برای کمک به تأیید یا رد کردن سرطان استفاده می‌شود.

آزمایش خون CA 19-9 چه چگونه انجام می‌شود؟

• در ابتدا پزشک با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازو نمونه خون می‌گیرد.
• پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود.
• نمونه خون برای بررسی به آزمایشگاه برده می‌شود.
• انجام آزمایش به‌طور معمول کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.

برای آماده شدن آزمایش باید کاری انجام دهیم؟

آزمایش خون CA 19-9 نیازی به آمادگی خاصی ندارد.

خطری برای آزمایش وجود دارد؟

انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در نقطه‌ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی وجود داشته باشد، یا هنگامی‌که سوزن داخل یا خارج می‌شود کمی سوزش احساس شود. اما بیشتر علائم به سرعت از بین می‌روند.

تفسیر نتایج آزمایش

اگر فرد برای سرطان لوزالمعده یا سایر انواع سرطان تحت درمان باشد، ممکن است در طول درمان چندین بار مورد آزمایش قرار بگیرد. پس از آزمایش‌های مکرر، نتایج ممکن است نشان‌دهنده موارد زیر باشد:

افزایش سطوح CA 19-9: ممکن است به این معنی باشد که تومور در حال رشد است و یا درمان موثر نیست.

کاهش سطوح CA 19-9: ممکن است به این معنی باشد که تومور در حال کوچک شدن است و درمان موثر است.

سطوح CA 19-9 افزایش یا کاهش نیافته است:  ممکن است به این معنی باشد که بیماری همچنان پایدار است.

سطوح CA 19-9 کاهش یافته، اما پس از مدتی افزایش یافته است: ممکن است به این معنی باشد که تومور پس از درمان عود کرده‌است.

اگر فرد سرطان نداشته باشد اما نتایج آزمایش او سطح بالاتر از حد طبیعی CA 19-9 را نشان می‌دهد، ممکن است نشانه‌ی یکی از اختلالات غیرسرطانی زیر باشد:

• پانکراتیت، تورم غیر سرطانی پانکراس
• سنگ کیسه صفرا
• انسداد مجرای صفراوی
• بیماری کبد
• فیبروز سیستیک

اگر پزشک مشکوک به داشتن یکی از این اختلالات باشد، آزمایش‌های بیشتری را برای تأیید یا رد تشخیص تجویز می‌کند.

نتیجه‌گیری

روش‌ها و نتایج آزمایش CA 19-9 می‌تواند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. از آنجایی که سطوح بالای CA 19-9 می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد، این آزمایش به‌تنهایی برای غربال‌گری یا تشخیص سرطان استفاده نمی‌شود.

انواع سلول‌های نوروگلیا و ویژگی‌هایشان

Macroprolactin

نویسنده: زهرا سروآزاد

منابع:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=CA+19-9&filter=datesearch.y_5
2. https://medlineplus.gov/lab-tests/ca-19-9-blood-test-pancreatic-cancer/

همچنین بخوانید: شمارش کلنی‌ها در آزمایشگاه‌ (Colony Counters)