در طول اقدامات پزشكي، زمان لخته شدن خون چگونه اندازه گيري مي شود؟
زمان لخته شدن فعال (ACT) آزمایشی است که عمدتاً برای نظارت بر دوزهای بالای هپارین استفاده میشود. هپارین، لخته شدن خون (ضدانعقاد) را مهار می کند. دوزهای بالایی از هپارین ممکن است در طی اقدامات پزشکی یا جراحی که نیاز به جلوگیری از لخته شدن خون دارند، استفاده شود. اگر مقدار هپارین تجویز شده برای مهار سیستم لخته شدن بدن کافی نباشد، ممکن است لخته های خون در رگهای خونی در سراسر بدن ایجاد شود. اگر هپارین بیش ازحد وجود داشته باشد، خون ریزی زياد و حتی تهدیدکننده ممکن است رخ دهد. دوزهای بالای هپارین، قبل و در طول و برای مدت کوتاهی پس از جراحی قلب باز استفاده می شود. دوز بالای هپارین از تشکیل لخته جلوگیری میکند اما بدن را در تعادل بین لخته شدن و خون ریزی قرار می دهد.
چه زماني از اين آزمايش استفاده مي شود؟
زمان انعقاد فعال (ACT) معمولاً برای نظارت بر درمان با هپارین با دوز بالا، در طول جراحی که نیاز به جلوگیری از لخته شدن خون دارد، استفاده میشود. شرايطي مثل مانند جراحی بای پس قلب، آنژیوپلاستی عروق کرونر و دیالیز. این آزمایش میتواند قبل از جراحی یا سایر اقدامات پزشکی در کنار بالین بیمار انجام شود. همچنین میوان آن را در داخل یا نزدیک اتاق عمل در فواصل زمانی و بلافاصله بعد از عمل انجام داد.
آزمایش ACT امکان اندازه گیری تغییرات سریع در تزریق هپارین را فراهم ميکند و به دستیابی و حفظ سطح ثابت ضدانعقاد در طول عمل جراحی یا پزشکی کمک میکند. هنگامی که این روش کامل شد، دوز هپارین معمولاً کاهش می یابد. در موقعیت‌های بالینی نادر، آزمایش ACT ممکن است برای نظارت بر اثر بازدارندگی دسته متفاوتی از داروهای ضدانعقاد به نام مهارکننده‌های مستقیم ترومبین (مانند آرگاتروبن) بر روی سیستم لخته‌سازی استفاده شود.
نتیجه این تست چه چیزی را نشان می دهد؟
میزان هپارینی که به فرد داده می شود، مهم است. مقدار هپارین مورد نیاز برای رسیدن و حفظ یک ACT خاص (مثلاً 300 ثانیه) و همچنین پتانسیل لخته شدن بدن در آن ACTمدنظر متفاوت است. اگر مشکلات لخته شدن یا خونریزی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به تنظیم دوز و ACT داشته باشد. پس از جراحی، ACT ممکن است در یک محدوده باریک (مثلاً 175-225 ثانیه) حفظ شود. باید بلافاصله پس از جمع‌آوری خون در نزدیکی بیمار در کنار بالین، در اتاق عمل یا در آزمایشگاه نزدیک به این مکان‌ها انجام شود. نتیجه ACT به سرعت برای جلوبردن روند درمان مورد نیاز است.
عوامل موثر برACT
در برخی بیماران، وجود یک ضدانعقاد لوپوس (LAC) نشان داده شده است که ACT را طولانی میکند، اما در موارد دیگر ACT ممکن است بی تأثیر باشد. وجود LAC با برخی از آزمایشات ACT تداخل دارد. بنابراین، برای آزمایشگاه مهم است که دستورالعمل‌های سازنده را دنبال کند و تعیین کند که آیا آزمایش برای نظارت بر هپارین درمانی در فردی با سابقه LAC مناسب است؟ ACT ممکن است تحتتأثیر تعداد پلاکت و عملکرد پلاکت فرد باشد. پلاکت‌هایی که در حین جراحی فعال می‌شوند اغلب ناکارآمد می‌شوند و هم جراحی و هم هپارین گاهی اوقات می‌توانند باعث کاهش تعداد پلاکت‌ها شوند (ترومبوسیتوپنی) .دمای خون نیز ممکن است بر نتایج ACT تأثیر بگذارد. خون در حین جراحی تمایل به خنک شدن دارد. شرایط اکتسابی و ارثی مانند کمبود فاکتور انعقادی در بیمارانی که داروهای ضدانعقاد خوراکی دریافت میکنند یا مبتلا به بیماری کبدی هستند، نیز ممکن است بر نتایج ACT تأثیر مي گذارند.
نتیجه گیری
آزمایش زمان لخته شدن فعال، شاید به ظاهر آزمایش ساده ای به نظر برسد اما در طی هرگونه اقدام پزشکی و جراحی بسیار مهم و حیاتی است و بر روی روند انجام عمل کاملا موثر است.
گردآورنده: صبامعجزاتي
منابع
