تیروگلوبولین، پروتئینی برای ارزیابی فعالیت غده تیروئید
تیروئید، غده‌ی کوچک پروانه‌ای شکلی در انسان است که در نزدیکی گلو و جلوی نای قرار دارد. غده‌ی تیروئید، هورمون‌های تیروئیدی ( T3وT4 ) تولید می‌کند که مسئول تنظیم میزان مصرف انرژی و متابولیسم در بدن هستند. غده‌ی تیروئید از ساختارهای توپی شکل بسیار کوچکی به نام فولیکول تشکیل شده‌است. این ساختارهای توپی شکل، پروتئینی به‌نام تیروگلوبولین را تولید و ذخیره می‌کنند. تیروگلوبولین به‌عنوان منبعی برای ساخت هورمون‌های تری‌یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) عمل می‌کند. تولید این هورمون‌ها و آزاد شدن آنها در جریان خون، توسط غده‌ی هیپوفیز و ترشح هورمون TSH (هورمون محرک تیروئید) کنترل می‌شود.
تیروگلوبولین در همه افراد سالم تولید می‌شود و به‌طور معمول سطح آن در خون پایین است چراکه بیشتر تیروگلوبولین در غده تیروئید باقی می‌ماند؛ به‌طوری‌که مقدار طبیعی تیروگلوبولین در یک فرد سالم 3 تا 40 نانوگرم در میلی‌لیتر است.
عوامل متعددی مانند نقص ژن، عفونت ویروسی، دریافت ید، استرس، تخریب فولیکول‌های تیروئید، سرطان خوش‌خیم (مانند بیماری‌های گریوز، تیروئیدیت تحت حاد، تیروئیدیت هاشیموتو) و سرطان تیروئید (تومور بدخیم تیروئید) می‌تواند باعث افزایش سطح تیروگلوبولین شود؛ به‌عبارت دیگر هر اختلالی که باعث افزایش اندازه غده تیروئید شود می‌تواند سطح تیروگلوبولین را افزایش دهد.
حدود یک چهارم بیماران مبتلا به سرطان تیروئید دارای آنتی‌بادی علیه تیروگلوبولین (TgAb) هستند که آنتی‌بادی‌ها باید همراه با تیروگلوبولین بررسی شوند زیرا در صورت وجود، آنها می‌توانند در اندازه‌گیری تیروگلوبولین اختلال ایجاد کنند و باعث ایجاد سطوح کاذب پایین یا غیرقابل تشخیص تیروگلوبولین شوند.
آزمایش تیروگلوبولین
ارزیابی سطح تیروگلوبولین از یک‌سو یک نشانگر غیراختصاصی اختلال عملکرد تیروئید و از سوی دیگر، یک نشانگر تومور است که می‌تواند برای نظارت بر بیماران مبتلا به سرطان پاپیلاری و فولیکولی تیروئید پس از تشخیص مورد استفاده قرار گیرد. تومور مارکرها که گاهی به آنها نشانگر سرطان نیز گفته می‌شود، موادی هستند که توسط سلول‌های سرطانی یا سلول‌های طبیعی در پاسخ به سرطان در بدن ساخته می‌شوند. تیروگلوبولین توسط سلول‌های تیروئید طبیعی و سرطانی ساخته می‌شود.
آزمایش تیروگلوبولین سطح پروتئین‌های تیروگلوبولین خون را اندازه‌گیری می‌کند. پزشکان معمولا بعد از جراحی سرطان تیروئید، آزمایش تیروگلوبولین را تجویز می‌کنند که اغلب همراه با سونوگرافی گردن است و به تشخیص اینکه آیا سرطان بازگشته است یا خیر کمک می‌کند.
معمولا سطح تیروگلوبولین در زنان کمی بالاتر از مردان است. زنان باردار معمولا در طول سه ماهه سوم سطح تیروگلوبولین بالایی دارند.
برای انجام آزمایش تیروگلوبولین توصیه می‌شود به مدت 12 ساعت قبل از دادن نمونه خون، بیوتین (ویتامین B7) مصرف نشود زیرا ممکن است در نتایج تداخل ایجاد کند.
نحوه اندازه‌گیری تیروگلوبولین
تیروگلوبولین با استفاده از روش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم (ELISA) اندازه‌گیری می‌شود. دقت آزمایش به میزان اتصال بین تیروگلوبولین و آنتی‌بادی مورد استفاده، بستگی دارد. اگر مقدار تیروگلوبولین غیرطبیعی به نظر برسد، برای اطمینان از صحت نتایج، آزمایش الایزا دوباره تکرار می‌شود. آزمایش‌های دیگری نیز برای اندازه‌گیری تیروگلوبولین وجود دارد که نتایج آزمایش‌ها بستگی به نوع آزمایش انجام‌شده دارد. هنگام مقایسه نتایج آزمایش، مهم است که آزمایش‌ها از یک نوع بوده و در یک آزمایشگاه انجام شوند.
نتیجه‌گیری
تیروگلوبولین (Tg) پروتئینی است که توسط سلول‌های فولیکولی غده تیروئید ساخته می‌شود و غده تیروئید از آن برای تولید هورمون‌های T3 و T4 و ذخیره ید استفاده می‌کند. مقدار کمی از پروتئین تیروگلوبولین در بدن همه افراد وجود دارد ولی در صورت وجود بیماری‌های مربوط به غده تیروئید، مقدار این پروتئین تغییر می‌کند.
فاطمه احمدپور
منابع:
