فهرست مطالب
پروژه تروما:
به‌عنوان یک روان‌کاو جوان ایرانی و محقق در حوزه نوروساینس، مسئولیت و بار سنگینی روی شانه‌هایم احساس می‌کنم که درباره اتفاقاتی که برای مردم سرزمینم می‌افتد از منظر علم و سلامت روان صحبت کنم؛ چشم‌اندازی بی‌طرف و تجربی که می‌تواند حوادثی را که بر مردم از راه‌های مختلف پاتولوژیک اثر می‌گذارد روشن کند.
برای اینکه بفهمیم کجا هستیم، در ابتدا، نیاز داریم به عقب برگردیم و تاریخ فرایندهایی که سختی‌های امروز را رقم می‌زند مطالعه کنیم. برای اینکه بفهمیم به کجا نیاز داریم برویم، باید کاملاً جریان‌های کنونی و محتوای مربوطه را درک کنیم.
بر اساس این ترتیب زمانی، گذشته، حال و آینده، ما قسمت‌های مختلف این پروژه را به‌صورت زیر روایت خواهیم کرد:
قسمت ۱: تاریخ تروما، تروما در لغت
قسمت ۲: علت اختلالات وابسته به تروما و آسیب‌شناسی بیماران آسیب‌دیده
قسمت ۳: درمان و بازتوانی بیماران آسیب‌دیده
در این پروژه درباره موارد زیر بحث خواهیم کرد:
قسمت ۱: تاریخچه آسیب روانی در ادبیات پژوهشی:
تروما چیست؟ تعاریف مختلف واژه تروما چیست؟ ریشه کلمه تروما چیست؟ از کجا می‌آید؟ پیش‌گامان و نظریه‌پردازان پیشاهنگ تروما چه کسانی هستند؟ انواع مختلف تروما چیست؟ تروما چگونه اتفاق می‌افتد؟
عواقب یک حادثه آسیب‌زا چه هستند (روانی و جسمی)؟ آسیب چگونه مغز و سلامت ذهنی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؟ و چه تغییرات رفتاری ممکن است اتفاق بیفتد؟ …
همچنین، به طور مختصر اطلاعات شیوع شناسی مربوط به PTSD و اختلالات مرتبط با تروما را بر اساس DSM-5 نسخه جدید(بازنگری شده) و ICD 10 گزارش خواهیم داد.
قسمت ۲: پدیدارشناسی و آسیب‌شناسی:
در این قسمت به طور خاص ما درباره علائمی که به‌صورت علامت و نشانه تظاهرات بالینی آسیب را در رفتار، شناخت، احساسات می‌سازند و در نهایت تغییرات در نگرش به خود و دیگران و جهان که به‌خاطر این پیامدهای پاتولوژیک رخ می‌دهد، بحث خواهیم کرد.
هدف اصلی این قسمت بیان پاتولوژی‌های روان‌شناختی، نوروبیولوژیکی و مشکلات فردی است که در معرض آسیب قرار گرفته است.
چگونه عملکردهای مغز در بیماران آسیب‌دیده در مقایسه با وضعیت پایه و سلامت طبیعی فرق می‌کند؟ چگونه رفتار بیماران بعد از قرارگیری در معرض تروما تغییر می‌کند؟
هم‌بستگی و هم بودی در پاتولوژی‌های رفتاری و نورولوژیک که هم‌زمان در مراحل شکل‌گیری بیماری و تکامل اختلال دخیل هستند چه چیزهایی می‌تواند باشند؟ عوامل خطری که سلامت عمومی بیماران را تهدید می‌کند چه هستند؟ و غیره.
قسمت ۳: درمان، بازتوانی و پیش‌آگهی:
در این بخش تکنیک‌های درمانی ممکن و پیشنهادی معرفی خواهند شد و مختصراً موردبحث قرار خواهند گرفت. رویکردهای مختلف روان‌درمانی و زیست‌شناختی تحت بحث و مناقشه قرار خواهند گرفت.
بعلاوه به اطلاعات تجربی درباره اثر هر درمان ورود خواهیم کرد. در نهایت، عوامل مسئول پیش‌آگهی خوب و بد و پروفایل پیش‌آگهی بیماران آسیب‌دیده را موردبحث قرار خواهیم داد.
به‌طورکلی یکی از عوامل حیاتی که روی پیش‌آگهی اثر می‌گذارد، بینش و آگاهی ای است که بیماران درباره آسیبشان دارند.
مواد و روش کار:
ما جمع‌آوری اطلاعاتمان را از مرتبط‌ترین و مورد استنادترین مقالات درباره تروما بر اساس دقیق‌ترین و مرتبط‌ترین کلمات کلیدی تحقیق انجام داده‌ایم. کلمات کلیدی در ابتدای هر قسمت از مقالات منتشر شده بیان خواهند شد.
در قدم بعدی، هر مقاله را خلاصه و ترجمه کردیم و با گستره دانش خود به شکل یک رساله آکادمیک بازنویسی کردیم.
در نهایت، ما تلاش کردیم که جنبه‌ها و رشته‌های مختلف نوروساینس و روان‌شناسی بالینی را در هر بخش پوشش دهیم.
مقالات بر اساس ترتیب زمانی نبود و ما جدیدترین مقالات را انتخاب نکردیم؛ اما گزینش و محدودسازی هر قسمت بر اساس ارتباط مقاله با عناوینی بود که در هر قسمت می‌خواستیم پوشش دهیم (کلمات کلیدی تحقیق).
برای مثال در بخش اول، تاریخ تروما، کلمات کلیدی تحقیقمان به شرح ذیل بود:
تاریخ ترومای روانی و هیجانی (ضربه روحی)، ترومای روانی، تروما در لغت، ترومای تاریخی، ترومای بین‌فردی و بین‌نسلی….
شما از این سری مقاله چه چیزی یاد خواهید گرفت؟
ما تلاش کرده‌ایم که حوادث اجتماعی در ایران را به شیوه علمی و روان‌شناسانه روایت کنیم تا فرایندهای آسیب‌زای ترومای اجتماعی ای که در حال حاضر در حال رخ‌دادن است را روشن کنیم.
بدین منظور ما می‌توانیم تروما را خیلی عمیق‌تر بفهمیم، چرا که مقالات، راوی وقایع و حوادثی هستند که در زندگی هر روزه‌ی مردم یک کشور در حال رخ‌دادن است، هم‌زمانی مطالعات تئوری‌های تروما و مشاهده آن به‌عنوان جریان زنده‌ای در یک کشور، زندگی ما را به یک تجربه آزمایشی در محیط آزمایشی زندگی واقعی تبدیل می‌کند. زیرا ما در یک فرایند آسیب‌زا که در جو جامعه ساری و جاری است، زندگی می‌کنیم.
این رساله‌ها می‌تواند به‌عنوان نوشته‌هایی در همه جنبه‌های تروما، مجموعه‌ای به‌اندازه کافی خوب از دانش تجربی درباره یک موضوع مهم باشد که برای یک تازه‌کار به‌عنوان یک پکیج مقدماتی عمل کند و می‌تواند در ذهن هر فردی با دانش قبلی تروما تلفیق شود.
قدردانی:
صمیمانه از دوستان و همکارانی که با هم به جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات کمک کرده‌اند قدردانی می‌کنم. در ابتدا، می‌خواهم از آکادمی علوم اعصاب ایران تحت نظارت دکتر محمد نامی تشکر کنم که به ما فرصت گردهمایی و کارکردن روی این موضوع خاص را دادند و راهمان را تسهیل کرده تا این کار را نشر بدهیم.
می‌خواهم از همکار عزیزم پرستش ستاری که یکی از ناظران علمی این پروژه بود و به ما بسیار کمک کرد تشکر کنم. در آخر از هم گروهی عزیزم فائزه رضایی سپاسگزارم که بدون کمک او این پروژه به سرانجام نمی‌رسید.
نویسنده و ویراستار: نیما جمالی – ارشد رواشناسی بالینی
مترجم: فرشته مرادی – پزشک عمومی
