فهرست مطالب
آزمایش وایدال برای تشخیص آنتی بادی های موجود در سرم بیماران مبتلا به حصبه انجام می شود. از نام های دیگر حصبه می توان به تب تیفوئید و تب رودهای اشاره کرد. این آزمایش در سال 1896 توسط فردیناند ویدال برای کمک به تشخیص تب تیفوئید ساخته شد. کاربرد بالینی این آزمایش در ایالات متحده همچنین کشورهای پیشرفته به شدت کاهش یافته است اما در کشور های نوظهور همانند هند، مناطقی از آسیای شرقی، کشورهای آفریقا و … به دلیل امکانات کم و مقرون به صرفه بودن این آزمایش هنوز جایگاه خود را دارد ولی همچنان نگرانی هایی درمورد اطمینان به نتایج این آزمایش وجود دارد.
در کشورهای پیشرفته آزمایش تب رودهای معمولا شامل کشت خون برای شناسایی باکتری در هفته ی اول است البته ممکن است کشت مدفوع یا مغز استخوان نیز انجام شود. طبق گفته سازمان جهانی بهداشت عوامل مختلفی میتواند بر نتایج آزمایش ویدال موثر باشد اما استفاده از کشت را راه حل موثری برای تشخیص عفونت می داند.
تب روده یا تب تیفوئید چیست؟
این تب ناشی از باکتری سالمونلاتیفی است، این باکتری در روده و جریان خون انسان زندگی میکند و از طریق دهان وارد میشود که 1 تا 3 هفته در روده میماند، سپس به جریان خون راه یافته و به سایر اندامها و بافتها سرایت میکند. غذا و نوشیدنی های آلوده یا تماس با فرد مبتلا باعث ایجاد بیماری میشود. این عفونت باکتریایی بسیار مسری بوده و میتواند بسیاری از اندامهای بدن را درگیر کند.
اگر این تب درمان نشود عوارض کشنده از جمله خونریزی شدید روده در عرض چند هفته اتفاق میافتد. حتی در صورت از بین رفتن این علائم، خطر ناشی از این تب پایان نمییابد. در این شرایط ممکن است بیماری دوباره برگردد یا فرد بیمار باکتری را به افراد دیگر منتقل کند.
نکته: باکتری S.Typhi می تواند در سلول های میزبان زندگی کند و به همین دلیل از سیستم ایمنی در امان است.
علائم ناشی از حصبه چیست؟
این نشانه ها اغلب یک تا سه هفته پس از مبتلا شدن ایجاد می شود که شامل :
- تب شدید ( احتمالا به 104.9 فارنهایت میرسد)
- خستگی و سردرد
- درد شکم، اسهال یا یبوست
- کاهش وزن و بثورات پوستی
- تورم معده
- تعریق بیش از حد
- ضربان قلب نسبتا غیرطبیعی است.
تشخیص این تب بدلیل علائم متنوع و مشابه در سایر بیماری های تب، در زمینه بالینی دشوار است.
شرح آزمایش ویدال
بیماران مبتلا به تب روده دارای آنتی بادی هایی در سرم خود هستند. اگر آنتی بادی همولوگ در سرم بیمار وجود داشته باشد با آنتی ژن مربوطه واکنش میدهد و موجب تجمع بر روی صفحه آزمایش و آگلوتیناسیون در لوله میشود. آنتیژن مورد استفاده در آزمایش، آنتیژن O و H سالمونلاتیفی است که آنت یژن O در دیواره سلول ( آنتی ژن سوماتیک ) و آنتی ژن H ، آنت یژن تاژک است. به طور معمول دو روش برای انجام این آزمایش وجود دارد که آنتی بادی های باکتری را نشان می دهند. این آنتی بادی های خاص پس از 6 روز از عفونت در سرم تشخیص داده می شوند، در تب حاد آگلوتینین های O معمولا 6-8 روز پس از تب و آگلوتینین هایH ، 10-12 روز بعد قابل تشخیص هستند.
شرایط و شیوه گرفتن نمونه
برای گرفتن نمونه خون (سرم) نیازی به ناشتا بودن بیمار نیست و معمولا نمونه از ورید بازو جمع آوری میشود. در موارد بسیار نادر ممکن است هماتوم، کبودی یا خونریزی در محل سوزن رخ دهد. نمونه همولیزه بدلیل تداخل در نتایج آزمایش مورد قبول نیست و نمونه باید فاقد هرگونه ذراتی باشد.
روش انجام آزمایش ویدال
تست ویدال فقط باید بعد از هفته اول انجام شود.
تست اسلاید:
ابتدا یک قطره کنترل مثبت و سپس یک قطره نرمال سالین ایزوتونیک ( کنترل منفی ) را بر روی حلقه قرار دهید. یک قطره از سرم بیمار را بر روی 4 دایره باقیمانده پیپت کنید. در مرحله بعد یک قطره از سوسپانسیون آنتیژنO را به دو حلقه PC و NC اضافه کنید و سپس هر یک از آنتیژنهای H، O، AH و BH را به 4 دایرهای که سرم پیپت کردهاید، اضافه کنید. محتویات هر دایره را به طور یکنواخت مخلوط کنید و در مدت یک دقیقه صفحه را بچرخانید ( عقب و جلو ) تا بتوانید آگلوتیناسیون را مشاهده کنید.
شرایط نگهداری نمونه
بهتر است از نمونه تازه استفاده شود. حداکثر میتوان در دمای 2-8 سانتیگراد به مدت 72 ساعت در یخچال نگهداری شود.
تفسیر نتیجه آزمایش
تفسیر نتایج آزمایش تحت تاثیر میزان تماس قبلی بیمار با آنتی ژن های حصبه است، هرچه میزان تماس قبلی کمتر باشد نتیجه آزمایش صحیح تر است. نمونه سرمی که علامت 1:80 یا بیشتر برای آگلوتیناسیون O و 160:1 برای آگلوتیناسیون H نشان دهد بیانگر عفونت فعال است. تیتر Vi ( آنتیژن Vi برای غربال کردن افراد ناقل است ) حداکثر از 1:25 تا 1:50 بالاتر نمیرود و پس از بهبودی سریعا در سرم ناپدید میشود. بالاترین رقت نمونه سرم در محلی است که آگلوتیناسیون رخ دهد.
اگر نتیجه مثبت آزمایش با 20 میلی لیتر نمونه اتفاق بیافتد، نشان دهنده سطح بالای آنتی بادی در سرم بیمار است و آگلوتیناسیون رخ می دهد. در صورت عدم آگلوتیناسیون نتیجه آزمایش منفی بوده که عدم وجود سطح قابل توجه آنتی بادی را نشان می دهد.
نتایج کاذب آزمایش
موارد مثبت کاذب این آزمایش بیشتر از منفی است.
ممکن است در بیمارانی که در گذشته واکسیناسیون شدهاند یا دارای سابقه عفونت S.Typhi باشند، مثبت گزارش شود همچنین در افراد دارای بیماری تیفوس، مالاریای حاد فالسیپاروم ( به ویژه در کودکان )، بیماری کبدی و اختلالاتی مانند سندروم نفروتیک نتیجه، مثبت کاذب است.
ممکن است به دنبال عود تیفوئید و بدلیل مسدود شدن پاسخهای آنتی بادی بر اثر درمان زودهنگام؛ نتایج، منفی کاذب شود.
مقاومت آنتی بیوتیک ها و درمان حصبه
مقاومت آنتی بیوتیک ها به S.Typhi در انتخاب دارو بسیار موثر است. برای مثال در سالهای اخیر این بیماری در برابر آمپیسیلین مقاوم شده، همچنین برخی مطالعات نشان میدهد مقاومت سیپروفلوکساسین که یکی از داروهای اصلی این بیماری است، 35% گزارش شده است. افرادی که آنتی بیوتیک مناسبی دریافت نمیکنند ممکن است دچار عوارض شده و ماه ها تب داشته باشند.
واکسن ها نیز 100% موثر واقع نشده اند در نتیجه همچنان باید هنگام خوردن و آشامیدن احتیاط کرد.
نتیجه آزمایش وایدال
آزمایش ویدال وقت گیر است و اغلب بدلیل عدم تشخیص زود هنگام، مصرف به موقع آنتی بیوتیک اتفاق نمی افتد.
هایپوپروتئینینمی شدید ممکن است از افزایش آنتی بادی O و H جلوگیری کند. برای نشان دادن افزایش تیتر آنتی بادی ها توصیه میشود دو نمونه با فاصله 7 تا 10 روز گرفته شود. در حاملین سالم تیتر Vi بیشتر از O و H است که با کشت مکرر میتوان باکتری را شناسایی کرد.
یکی از عمده ترین اشکالات آگلوتیناسیون پدیده prezone میباشد که به دلیل بالا بودن بیش از حد غلظت آنتی بادی، تشکیل آگلوتیناسیون آنتی ژن-آنتی بادی مختل شده و بصورت منفی کاذب نشان میدهد در چنین حالتی پس از رقیق کردن سرم آزمایش تکرار می شود.
گرد آورنده: مطهره تقیپور
منابع:
- https://labtestsonline.org/tests/widal-test
- https://bmcresnotes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13104-019-4340-y
- https://www.portea.com/labs/diagnostic-tests/widal-test-typhoid-test-typhidot-124/
- https://youtu.be/eES7owtcYkg
- https://microbiologyinfo.com/widal-test-introduction-principle-procedure-interpretation-and-limitation/
- https://www.labpedia.net/enteric-fever-part-2-widal-test-for-typhoid-fever/
- http://www.razilab.ir/GetTest/121/Widal-test
یک نظر