فهرست مطالب
آسپارتات آمینوترانسفراز آزمایشی برای آسیب کبدی
آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) یک آزمایش خون است که آسیب کبدی را بررسی می‌کند. این آزمایش برای تشخیص بیماری کبدی و نظارت بر درمان شما ممکن است تجویز شود.
قبل از بررسی این آزمایش خوب است در ابتدا کمی درباره‌ی کبد صحبت کنیم. کبد شما عضوی است که وظایف مهم زیادی دارد. این عضو مهم مایعی به نام صفرا می‌سازد که به بدن شما در هضم غذا کمک می‌کند. همچنین مواد زائد و سایر سموم را از خون شما دفع می‌کند. پروتئین و همچنین موادی تولید می‌کند که به لخته شدن خون شما کمک می‌کند. مصرف الکل یا مواد مخدر و بیماری‌هایی مانند هپاتیت می‌تواند به کبد شما آسیب برساند و آن را از انجام این کارها باز دارد.
آنزیمAST چیست؟
حال به بررسی آنزیم ASTمی‌پردازیم، AST آنزیمی است که کبد شما می‌سازد. سایر اندام‌ها مانند قلب، کلیه‌ها، مغز و ماهیچه‌ها نیز مقادیر کمتری از این آنزیم تولید می‌کنند. AST همچنینSGOT (سرم گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز) نامیده می‌شود. به‌طور معمول، سطح AST در خون شما پایین است. هنگامی‌که کبد شما آسیب می‌بیند، AST بیشتری وارد خون شما می‌کند و سطح آن افزایش می‌یابد. سطح بالای AST نشانه‌ی آسیب کبدی است، اما همچنین می‌تواند به این معنی باشد که اندام دیگری که آن را می‌سازد، مانند قلب یا کلیه‌ها، نیز آسیب دیده‌است. به همین دلیل است که پزشکان اغلب آزمایش AST را همراه با آزمایش سایر آنزیم‌های کبدی انجام می‌دهند.
چرا به این تست نیاز داریم؟
در صورت داشتن علائم آسیب کبدی، مانند:
- زردی پوست یا چشم‌ها که به آن یرقان می‌گویند
- خستگی
- ضعف
- شکم متورم
- دل درد
- از دست دادن اشتها
- خارش پوست
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع رنگ روشن
- تورم در پا‌ها و مچ پا
- کبودی
از دلایل دیگری که انسان را ملزم به انجام این آزمایش می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر در معرض ویروس هپاتیت قرار گرفته‌اید.
- الکل زیاد می‌نوشید.
- دارویی مصرف می‌کنید که به کبد آسیب می‌رساند.
- سابقه‌ی خانوادگی بیماری کبدی دارید.
- فرد چاقی هستید.
- دیابت یا سندرم متابولیک دارید.
- به بیماری کبدچرب غیرالکلی مبتلا بوده‌اید.
ممکن است پزشک از شما بخواهد که این آزمایش را انجام دهید تا ببیند آیا درمان‌هایی که برای بیماری کبد انجام می‌دهید موثر هستند یا خیر.
آمادگی لازم برای انجام این آزمایش چیست؟
برای تست AST نیاز به آمادگی خاصی ندارید. اما در صورت مصرف دارو یا مکمل حتما به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا برخی از داروها می‌توانند بر نتایج این آزمایش تأثیر بگذارند.
نحوه‌ی انجام این آزمایش به چه صورت است؟
یک پرستار یا متخصص آزمایشگاه نمونه خون شما را (معمولاً از رگ بازویتان) می‌گیرد. آن‌ها ابتدا نواری را دور قسمت بالایی بازوی شما می‌بندند تا رگ شما پر از خون و متورم شود. سپس ناحیه‌ای از بازوی شما را با یک ماده ضدعفونی کننده تمیز می‌کنند و یک سوزن در یکی از رگ‌های شما قرار می‌دهند. خون شما به یک ویال یا لوله می‌رود.
آزمایش خون فقط چند دقیقه طول می‌کشد. بعد از اینکه خون شما گرفته شد، متخصص آزمایشگاه باند را بر می‌دارد و سوزن را بیرون می‌کشد. آن‌ها یک تکه گاز و یا پانسمان را در جایی که سوزن وارد شده می‌گذارند تا خون‌ریزی را متوقف کنند.
تفسیر نتایج مربوط به این آزمایش چیست؟
معمولا نتایج را حدودا یک روز بعد دریافت می‌کنید. نتایج برحسب واحد در لیتر (units/L) داده می‌شوند. محدوده‌های نرمال عبارت‌اند از:
- مردان: 10 تا 40 units/L
- خانمان: 9 تا 32 units/L
محدوده‌ی دقیق آزمایش شما به آزمایشگاهی که پزشک شما استفاده می‌کند، بستگی دارد. بهتر است در در مورد جزئیات پرونده‌ی خود با پزشکتان صحبت کنید.
سطوح بالاتر از حد نرمال AST می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- هپاتیت مزمن (مداوم)
- سیروز (آسیب طولانی مدت و اسکار کبد)
- انسداد در مجاری صفراوی که مایع گوارشی را از کبد به کیسه صفرا و روده می‌برند.
- سرطان کبد
سطوح بسیار بالای AST می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- هپاتیت حاد ویروسی
- آسیب به کبد ناشی از داروها یا سایر مواد سمی
- انسداد در جریان خون به کبد
پزشک ممکن است سطوح AST و ALT شما را نیز مقایسه کند. اگر بیماری کبدی دارید، معمولا سطح ALT شما بالاتر از سطح AST شما خواهد بود.
این شرایط دیگر که به کبد شما مرتبط نیستند نیز می‌توانند سطح AST شما را افزایش دهند:
- می‌سوزد
- حمله قلبی
- ورزش شدید
- آسیب عضلانی
- بارداری
- پانکراتیت
- تشنج
- عمل جراحي
برخی از بیماری‌ها یا داروهایی که مصرف می‌کنید می‌توانند در آزمایش AST نتیجه «مثبت کاذب» ایجاد کنند. این بدان معناست که تست شما مثبت است، حتی اگر آسیب کبدی نداشته باشید. هر یک از موارد زیر می‌تواند یک نتیجه مثبت کاذب ایجاد کند:
- کتواسیدوز دیابتی ( بدن شما نمی‌تواند انسولین کافی بسازد، که به قند کمک می‌کند تا به سلول‌های شما وارد شود.)
- برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند اریترومایسین استولات یا پارا آمینوسالیسیلیک اسید (Paser)
آیا شرکت در آزمایش‌های دیگر نیاز است؟
AST معمولاً به‌عنوان بخشی از گروهی از آزمایشات عملکرد کبد به نام پانل کبدی انجام می‌شود. اغلب با آزمایش آلانین آمینوترانسفراز ((ALT، که آنزیم کبدی دیگری است تجویز می‌شود. ALT در تشخیص بیماری کبدی دقیق‌تر از AST عمل می‌کند. آزمایش این آنزیم می‌تواند با دقت بیشتری نشان دهد که آیا مشکل در کبد شما است یا قسمت دیگری از اندام‌ها، مانند قلب یا ماهیچه.
بنابراین پزشک شما می‌تواند مقدار ALT را با AST در خون شما مقایسه کند، تا متوجه شود که آیا آسیب مربوط به کبد شماست یا اندام‌های دیگری مانند قلب. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش‌های دیگری از آنزیم‌ها و پروتئین‌هایی که کبد شما می‌سازد انجام دهد، مانند:
- آلکالین فسفاتاز (ALP)
- بیلی روبین
- پروتئین کل
هنگامی‌که بدانید کدام نوع از بیماری کبدی باعث آسیب به کبد شما می‌شود، شما و پزشکتان می‌توانید با هم همکاری کنید تا یک برنامه درمانی که نیازهای شما را برآورده می‌کند را پیش ببرید.
نتیجه‌گیری
AST آنزیمی است که بیشتر در قلب و کبد و به میزان کمتری در ماهیچه‌های اسکلتی یافت می‌شود. هنگامی‌که سلول‌های قلب، کبد یا ماهیچه آسیب می‌بینند، AST را وارد جریان خون می‌کنند. در نتیجه این آزمایش می‌تواند از جمله آزمایشات مهمی باشد که سلامتی فرد را مشخص می‌کند.
نویسنده: شعله جاهدی
منابع:
