فهرست مطالب
کشت ادرار ( Urine culture ) چه نوع آزمایشی است؟ چه زمانی کشت ادرار انجام میشود؟ علائم عفونت ادراری چیست و در افراد مختلف چگونه بروز پیدا میکند؟ برای کشت ادرار چگونه نمونه گیری میکنند و مراحل آن به چه صورتی است؟ این سوالات تنها بخشی از سوالاتی است که با خواندن این مقاله به پاسخ آنها دست خواهید یافت.
مقدمه
ورود میکروارگانیسم ها به ادرار باعث ایجاد عفونت می شود. این میکروب ها از طریق مجرای ادرار وارد میشوند. کشت ادرار، آزمایشی برای یافتن میکروارگانیسم ها مانند مخمر و باکتری در ادرار است. این آزمایش می تواند کمک به سزایی برای تجویز دارئ به پزشک مربوطه کند. کلیه ها وظیفه پاکسازی مواد زائد در خون را دارند و ادرار تولید شده توسط لوله هایی به مثانه منتقل شده و سپس برای تخلیه از مجاری ادرار عبور می کند. معمولا عفونت از مجاری ادرار یا مثانه شروع میشود و موجب عفونت دستگاه ادراری (UTI) می شود.
برخی مواقع بدلیل درگیری با بیش از چند عامل بیماریزا، چند نوع باکتری در ادرار وجود داشته باشد. اگر عفونت ایجاد شده درمان نشود ممکن است به کلیه آسیب جدی برساند که خطرناک است اما افراد مبتلا به بیماری دیابت یا نقص سیستم ایمنی ممکن است مستعد ابتلا به عفونت های پی در پی باشند.
عفونت ادراری در افراد مختلف
ریسک عفونت ادراری در زنان و دختران بیشتر از مردان و پسران است. یکی از دلایل آن میتواند کوتاه بودن مجاری ادرار در زنان و نزدیک بودن به مقعد باشد. به همین دلیل تماس باکتری های روده با مجاری ادرار راحت تر خواهد بود. همچنین در غده پروستات مردان ماده ضدباکتری وجود دارد که خطر مبتلا شدن را کاهش میدهد. اگر در دوران بارداری این عفونت رخ دهد، درمان آن ضروری است زیرا ممکن است باعث منجر به زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود همچنین این آزمایش در این دوران حتی بدون هیچ علامتی تجویز میشود.
علائم عفونت ادراری چیست ؟
- تکرار مکرر ادرار
- تب
- درد و سوزش هنگام ادرار کردن
- درد در ناحیه شکمی
رنگ ادرار نیز کدر می شود و در صورت وجود خون به رنگ صورتی در می آید. اگر عفونت شدت زیادی داشته باشد، فرد دچار استفراغ یا لرز می شود.
عواملی مانند سنگ کلیه، تومور و مقاربت جنسی خطر ابتلا به عفونت را افزایش میدهند.
چه نوع باکتری هایی معمولاً باعث عفونت ادراری می شوند؟
بیشتر عفونت ها بدلیل باکتری E. coli است همچنین پروتئوس، کلبسیلا، انتروباکتر، استافیلوکوک، استین باکتر از دیگر باکتریها هستند و ممکن است به دلیل وجود مخمری مانند کاندیدا آلبیکنس باشد.
آیا قبل از جمع آوری ادرار فرایندی لازم است؟
خیر اما ممکن است توصیه شود یک ساعت قبل ادرار نکنید ( مطمئن شوید معده خالی است ) و مدتی قبل مقداری آب بنوشید همچنین اگر آنتیبیوتیکی مصرف میکنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است کشت ادرار منفی شود.
ادرار چگونه برای کشت ادرار (Urine culture) جمع آوری میشود؟
ابتدا لازم است ناحیه تناسلی قبل از جمع آوری ادرار تمیز شود. در مردان نوک ناحیه تناسلی با دستمالی پاک شود و در زنان واژن نیز ترجیها با حوله مرطوب تمیز شود. دست ها حتما باید شسته شود. پس از چند ثانیه از جریان ادرار ( نه در ابتدا و نه در انتها )، ظرف جمع آوری استریل شده را در مسیر ادرار قرار داده و 59 میلی لیتر ادرار را جمع کنید. پس از جمع آوری آن را در جای خنک نگه دارید. مراقب باشید لبه های ظرف با عوامل خارجی مانند دستمال توالت تماس نداشته باشد.
اگر بیمار ناتوان باشد بهتر است از کاتتر برای جمع آوری استفاده کنیم زیرا این روش ریسک دریافت باکتری از ناحیه تناسلی را کاهش میدهد. برخی مواقع نیز ژل مخصوصی برای بی حس شدن مجاری ادرار استفاده میشود. در کودکان ممکن است جمع آوری نمونه با استفاده از کیسه های مخصوص U شکل صورت گیرد. این کیسه تا انجام فرایند کار در اطراف ناحیه تناسلی قرار می گیرد. البته در صورت نیاز ممکن است پزشک لوله ایی به مثانه از طریق شکم وارد کند. این آزمایش معمولا یک ساعت زمان میبرد.
نتایج آزمایش کشت ادرار (Urine culture)
بخشی از نمونه در محیط کشت و در دمای بدن به مدت 24 الی 48 ساعت قرار میگیرد، معمولا نتایج کشت ادرار ( Urine culture) 1 الی 3 روز آماده می شود.
اگر نتیجه آزمایش مثبت شود بدان معناست که یک باکتری در حال رشد در ادرار وجود دارد ( در نمونه بیش از 100000 CFU از یک باکتری وجود دارد ) و در صورت منفی بودن نتیجه یعنی در 24 الی 48 ساعت گذشته باکتری عامل عفونت رشد نکرده است و مقدار آن کمتر از 10000 CFU است.
اگر در ادرار بیش از یک نوع باکتری مختلف وجود داشته باشد به احتمال زیاد ادرار آلوده شده است. اما ممکن است تعداد کلنی های یک باکتری بیش از بقیه باکتری ها باشد که این مورد نیاز است آزمایشات دیگری برای شناسایی بهتر تجویز شود.
نتیجه
ممکن است ادرار به باکتری هایی که به طور معمول در پوست قرار دارند آلوده شود ، به همین دلیل تفسیر نتایج آزمایش کشت ادرار از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر نتیجه کشت ادرار مثبت باشد بهتر از تست حساسیت نیز انجام شود. عفونت ممکن است هر قسمت سیستم مجاری ادرار را درگیر کند.
یکی از راه های خانگی مقابله با این عفونت مصرف ویتامین ث است که میتواند باعث تقویت سیستم ایمنی شود. همچنین ممکن است پزشک بدون انجام کشت ادرار آنتیبیوتیک هایی به زنان جوان با علائم مشهود تجویز کند. برخی مواقع نیز ممکن است عفونت ادراری به خون انتقال یابد و باعث سپسیس شود. بنابراین بهتر است با ایجاد هرگونه علائم به پزشک مراجعه کنیم.
گرداورنده: مطهره تقی پور
منابع:
- https://www.healthline.com/health/urine-culture
- https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-urine-culture
- https://labtestsonline.org/tests/urine-culture
- https://www.uofmhealth.org/health-library/hw5973#hw6010
