معرفی رشته بیوتکنولوژی

معرفی رشته بیوتکنولوژی

چرا به این رشته می‌گن بیوتکنولوژی (زیست فناوری)؟ چه تفاوتی نسبت به بقیه رشته‌های علوم پایه داره؟ چرا اصلاً بیوتک بخونیم؟ همه‌ی این سؤالات رو توی مطلب زیر می‌خوایم بررسی کنیم.

اول شروع کنیم از رشته بیوتکنولوژی یا زیست فناوری! همون‌طور که از اسمش پیداست، این رشته متشکل از دو کلمه بیو(زنده) و تکنولوژیه. یعنی فناوری‌های زیستی، یعنی استفاده صنعتی از روش‌ها و سوژه‌های زیستی. این علم، جزء علوم پایه نیست بلکه ادغام علوم پایه و مهندسیه، یه علم بین رشته‌ای.

سوبسترای اصلی این دانش، منابع و سوژه‌های زیستی هستن.

چرا بیوتک بخونیم؟ این سؤالیه که خیلی از ما می‌پرسین. در اصل باید بگیم تمام رشته‌های علوم پایه می‌تونن تحت دست‌ورزی بیوتکنولوژی قرار بگیرن. از ژنتیک و میکروبیولوژی بگیر تا زمین و هوا و فضا. صنعت یه کشور قدرتمند روی دست‌های بیوتکنولوژیست‌ها می‌چرخه. این می‌شه معنای واقعی قدرت اقتصادی.

شنیدی که می‌گن اقتصاد سبز؟ بیوتکنولوژی دقیقاً همون استفاده از علم زیست برای نوآوری و فناوریه. پس خودش یکی از تأمین‌کنندگان اقتصاد سبز محسوب می‌شه. اما جا داره یه نکته‌ای رو هم عرض کنم. گفتیم علم بیوتک می‌تونه انسان رو به نوآوری برسونه؛ همینجا لازم به ذکره بگم که علم، مثل یه شمشیر دولبه‌اس. یه طرفش خوشبختی و یه طرفش بدبختیه.

اون طرفی که همیشه از علم، درست استفاده می‌کنه، میشه لبه‌ی بی‌ضرر. و اون طرفی که از علم، برای مقاصد پلیدش استفاده می‌کنه، میشه لبه‌ی تیز که یکی از مثال‌های همین لبه‌ی تیزِ شمشیر علم، بیوتروریسمه.
خب دیگه زیاده‌گویی بسه‌. بریم سراغ گرایش‌های بیوتکنولوژی.

شما می‌تونین بعد از لیسانس توی رشته‌های علوم، وارد گرایش‌های مختلف بیوتکنولوژی بشین. مثل بیوتکنولوژی میکروبی، پزشکی و… .
نکته‌ی حائز اهمیت اینجاست که دو تا وزارتخونه علوم و بهداشت، این رشته‌ها رو بین خودشون تقسیم کردن.
کدوم‌ها جزء وزارت بهداشته؟ کدوم‌ها جزء وزارت علوم؟ اینجا بهش می‌پردازیم.

گرایش‌های وزارت بهداشت رشته بیوتکنولوژی شامل:

بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی دارویی و ژنتیک انسانی و ژنتیک پزشکی، سلول‌های بنیادی و بازسازی بافت و… می‌شن.

گرایش‌های وزارت علوم رشته بیوتکنولوژی شامل:

بیوتکنولوژی کشاورزی، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی محیطی و دریایی، بیوتکنولوژی مولکولی، نانوبیوتکنولوژی، بیومیمتیک، مهندسی شیمی_بیوتکنولوژی (فرآورش زیستی)، بیوانفورماتیک و… .

هر کدوم از این گرایش‌ها دروس تخصصی خودشون رو دارن ولی همه‌ی این‌ها یه‌سری دروس مشترک دارن که بهش می‌پردازیم.

روانشناسی عمومی، فلسفه عمومی، فلسفه هنر و زیبایی شناسی، فلسفه و روش شناسی علوم، تاریخ علم، روش تحقیق، مبانی منطق، منطق ریاضی، اصول مبانی مدیریت صنعتی، آشنایی با قرآن کریم، مبانی علم و حقوق و روابط بین‌الملل، اصول علم اقتصاد، ریاضی عمومی، آمار و احتمالات، محاسبات علمی عددی، شیمی عمومی، شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، مکانیک، الکتریسیته و مغناطیس، موج و حرارت، فیزیک جدید، زیست‌شناسی عمومی، زیست‌شناسی سلولی، زیست‌شناسی مولکولی، ژنتیک عمومی، ژنتیک میکروارگانیسم‌ها، اصول مهندسی ژنتیک، میکروبیولوژی عمومی، میکروبیولوژی کاربردی، بیوشیمی ساختمانی، متابولیسم، روش‌های بیوشیمی و دستگاه‌ها، ایمنی شناسی، زیست‌شناسی پرتوی، اصول مهندسی بیوشیمی، موازنه جرم و انرژی، مکانیک سیالات، انتقال حرات، انتقال جرم، مبانی بیوتکنولوژی پزشکی، مبانی بیوتکنولوژی مولکولی، مبانی بیوتکنولوژی کشاورزی، مبانی بیوتکنولوژی محیطی، مقررات زیست ایمنی.

زیررشته هایی که در زیرشاخه وزارت بهداشت قرار دارند بیشتر در حوزه خدمات درمانی، بهداشتی و آزمایشگاه های مربوط به بیمارستان ها کار میکنند و کارهای تحقیقاتی شان نیز بیشتر در این حیطه قرار میگیرند.  فارغ التحصیلان زیررشته های حوزه وزارت علوم تحقیقات در شاخه های مربوط به تحقیقات و خدمات آزمایشگاهی و کارهای حیطه های صنعت و غذا و کشاورزی و … میتوانند کار کنند .

بیوتکنولوژی مولکولی شامل مهندسی ژنتیک، مهندسی پروتئین، تولید آنتی‌بادی‌های منوکلونال، غشاء و سنسورهای بیولوژیکی و انجام تحقیقات بنیادی بیوتکنولوژیه.

فرآورش زیستی یا مهندسی فرایندهای زیستی به طراحی راکتورهای بیوشیمیایی، تکنولوژی فراورش موادغذایی، آنزیم‌ها و داروها می‌پردازه.

بیوتکنولوژی گیاهی یا کشاورزی به کشت سلول و بافت گیاهی، تعیین نقشه ژنی گیاهی، مهندسی ژنتیک گیاهی، تولید بذر و نهال مقاوم به شرایط نامناسب، بیماری‌های متداول و حشرات و آفات عمده، تولید کودهای زیستی و آنزیم‌ها و هورمون‌ها با منشأ گیاهی می‌پردازه.

دانشجویان بیوتکنولوژی میکروبی در زمینه‌ی بیوتکنولوژی غذایی و دارویی، تولید آنزیم‌ها، پروتئین‌ها، پلی‌ساکاریدها، قارچ‌ها و مخمرها دانش کسب می‌کنن.

بیوتکنولوژی پزشکی در زمینه ژنتیک پزشکی، تشخیص بیماری‌های عفونی، ارثی و سرطانی، تعیین نقشه ژنی و درمان‌های مولکولی، کاربرد بیوتکنولوژی در پزشکی قانونی، تولید فراورده‌های نوترکیب و واکسن‌ها و مواد تشخیصی فعالیت می‌کنه.

بیوتکنولوژی محیطی و دریایی به استخراج معادن از طریق بیولوژیک، تصفیه فاضلاب‌ها و آلاینده‌های خطرناک و جامد، رفع آلودگی دریاها و بازسازی بیولوژیکی محیط می‌پردازه.

زیست‌داده‌ورزی یا بیواَنفورماتیک دانش استفاده از علوم رایانه و آمار و احتمالات در شاخه زیست‌شناسی سلولی و مولکولیه.

سلول‌های بنیادی و بازسازی بافت:

تعریف و هدف: دوره کارشناسی ارشد فناوری سلول‌های بنیادی و بازسازی بافت حاوی مجموعه‌ای از علوم و تکنولوژی‌ها درزمینه‌های زیست‌شناسی تکوینی، سلول‌های بنیادی و ترمیم، دست‌ورزی ژنتیکی سلول و مهندسی بافت هست.

در واقع، به‌دلیل اینکه رشته فناوری سلول‌های بنیادی و بازسازی بافت در رده‌بندی رشته‌های «بین‌رشته‌ای» محسوب می‌شه، دانش‌آموختگان این رشته، از توانمندی زیادی برای حل مشکلات و نوآوری در حوزه‌های مختلف علوم زیستی و پزشکی از قبیل زیست‌فناوری، پزشکی بازساختی، سلول‌درمانی، ژن‌درمانی، ایمنی‌درمانی و علوم پایه مرتبط به درمان ناباروری برخوردار می‌شن.

مواد و ضرایب امتحانی رشته بیوتکنولوژی:

مواد و ضرایب آزمون ورودی بر اساس آزمون سراسری دوره‌های تحصیلات تکمیلی در مجموعه زیست‌شناسی توسط سازمان سنجش و آموزش کشور اعمال می‌شه. مواد آزمون و ضرایب اون رو در جدول زیر آوردیم.

تعداد واحد‌های درسی:

دروس تخصصی: ۱۲ واحد

دروس اختیاری: ۱۰ واحد

پایان‌نامه: ۶ واحد

جمع کل: ۲۸ واحد

دروس جبرانی: حداکثر ۱۲ واحد

در طول دوره کارشناسی ارشد، چه درس‌هایی رو باید بخونیم؟

سلول‌های بنیادی و تکوین، مبانی پزشکی بازساختی، مهندسی ژنتیک یوکاریوت‌ها، نانوفناوری در زیست پزشکی، ایمونولوژی سلولی، سلول‌های بنیادی بالغ و هموستازی بافت‌های بدن، تنظیم اپی ژنتیکی سلول‌های بنیادی، سلول‌های بنیادی در تکوین و بازسازی سیستم عصبی، حیوانات آزمایشگاهی، پاتولوژی، ژن و سلول و ایمنی درمانی، بیوتکنولوژی تولیدمثل، اندام‌زایی در مهره‌داران، کشت سلول و بافت جانوری، جنین‌شناسی انسانی و ناهنجاری شناسی، زیست‌شناسی سامانه‌ها، بیوانفورماتیک، روش پژوهش و طراحی آزمایش، اخلاق و تجاری‌سازی در پزشکی بازساختی و ژورنال کلاب.

هر ساله دانشکده علوم و فناوری‌های بین رشته‌ای دانشگاه تهران و تربیت مدرس، حدود ۱۲ نفر و دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ تهران، حدود ۱۵ نفر جذب می‌کنن.

بیوتکنولوژی میکروبی

تعریف:

بیوتک میکروبی یکی از گرایش‌های بیوتکنولوژی در مقطع ارشده. دانشجویان گرایش بیوتکنولوژی میکروبی در زمینه بیوتکنولوژی غذایی و دارویی، تولید آنزیم‌ها، پروتئین‌ها، پلی‌ساکاریدها، قارچ‌ها و مخمرها اطلاعات لازم را به‌دست میارن.

بیوتکنولوژی میکروبی ازجمله گرایش‌های علوم سلولی و مولکولی در کنکور مجموعه زیست‌شناسی در آزمون کارشناسی ارشد وزارت علوم هستش که این مجموعه با کد 1206 در انتخاب‌رشته مجموعه کنکور ارشد زیست وزارت علوم شناخته می‌شه. این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری پذیرش داشته و در مقطع کارشناسی صرفاً با نام رشته بیوتکنولوژی پذیرش را انجام می‌شه.

تعداد واحدهای درسی:

دروس اصلی مشترک رشته: ۷ واحد

دروس تخصصی: ۱۰ واحد

دروس انتخابی: ۸ واحد

سمینار: ۱ واحد

پایان‌نامه: ۶ واحد

جمع: ۳۲ واحد

لازم به ذکره که برای دانشجویان آموزش‌محور به‌جای پایان‌نامه حداقل ۲ واحد سمینار و مابقی از دروس اختیاری براساس مصوبات دانشگاه ارائه می‌شه.

مواد و ضرایب امتحانی:

قابل ذکر است که فارغ‌التحصیل این رشته، توی زمینه‌های زیست‌فناوری میکروبی مهارت کسب می‌کنه و می‌تونه نقش و توانایی خودش رو در رفع نیازهای آموزشی، پژوهشی و تولیدی ایفا کنه. دانش‌آموختگان این رشته می‌تونن با استفاده از میکروارگانیسم‌ها و روش‌های زیست‌فناوری، انواع فرآورده‌های زیستی رو با توجه به نیاز کشور تولید کنن.

دروس تخصصی و مشترک این رشته عبارتند از:

ژنتیک میکروبی پیشرفته، زیست‌فناوری محیط‌زیست، زیست‌فناوری تخمیر، فرآورده‌های زیستی، زیست‌فناوری میکروبی.

روش‌های پیشرفته آزمایشگاهی در زیست‌فناوری، مهندسی ژنتیک پیشرفته، زیست‌فناوری پروتئین، اخلاق و ایمنی زیستی.

دروس اختیاری این رشته هم شامل:

زیست‌فناوری غذایی، زیست‌فناوری پزشکی، زیست‌فناوری دارویی، پایگاه‌های داده‌های زیستی، مهندسی بیوشیمی، آنزیم شناسی، بیوفیزیک سلولی و مولکولی، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی و تکوینی، ساختار و ارتباطات سلولی، مباحث نوین در زیست‌فناوری، ساختار و عملکرد ماکرومولکول‌های زیستی، سلول‌های بنیادی، کشت سلول و بافت، میکروسکوپ الکترونی، نانوزیست‌فناوری، ایمونولوژی محاسباتی، آزمایشگاه بیوانفورماتیک پیشرفته، برنامه‌نویسی پیشرفته، هوش مصنوعی و محاسبات زیستی، اصول جداسازی زیستی.

راستی دروس اختیاری بین گرایش‌های میکروبی، مولکولی و بیوانفورماتیک زیست‌فناوری مشترکه.

 بیوتکنولوژی کشاورزی

تعریف:

گرایش بیوتکنولوژی گیاهی (کشاورزی) به کشت سلول و بافت گیاهی، تعیین نقشه ژنی گیاهی، مهندسی ژنتیک گیاهی، تولید بذر و نهال مقاوم در برابر شرایط نامناسب محیط، بیماری‌های متداول و حشرات و آفات عمده، تولید کودهای زیستی و آنزیم‌ها و هورمون‌ها با منشأ گیاهی می‌پردازه.

این رشته یکی از بهترین رشته‌های بیوتکنولوژیه که توی ایران طرفداران زیادی داره.

با توجه به چیزی که توی دفترچه کنکور ارشد قید شده؛ هر دانشگاهی بین ۴_۷ تا ظرفیت برای بیوتکنولوژی کشاورزی داره.

تعداد واحد‌های درسی ارشد بیوتک کشاورزی ۳۲ واحده و به این صورته:

دروس تخصصی: ۱۸ واحد

دروس اختیاری: ۷ واحد

پایان‌نامه: ۶ واحد

سمینار: ۱ واحد

دروس تخصصی:

ژنتیک مولکولی، مهندسی ژنتیک، کشت سلول و بافت گیاهی، بیوشیمی پیشرفته، ژنومیک.

دروس اختیاری:

میکروبیولوژی، روش تحقیق، بیولوژی سلولی مولکولی، کاربرد روش‌های آماری در بیوتکنولوژی، به‌نژادی گیاهی مولکولی، بیوانفورماتیک، سیتوژنتیک گیاهی، ژنتیک میکرو‌ب‌ها، نانوبیوتکنولوژی، تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی، به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهان دارویی، ژنومیک کارکردی،به‌نژادی گیاهی پیشرفته، مباحث نوین در بیوتکنولوژی، تجزیه‌های آماری چند متغیره، اخلاق و ایمنی زیستی، سمینار.

فارغ‌التحصیلان رشته کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی می‌تونن توی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و یا توی مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و مؤسسات تحقیقاتی دیگه مشغول پژوهش بشن.

حتی می‌تونن به برنامه‌ریزی و هدایت امور اجرایی توی این حوزه، به تدریس دروس مربوط به بیوتکنولوژی و علوم وابسته در آموزشکده‌ها و دانشکده‌های کشاورزی و یا به جمع‌آوری، شناسایی، حفظ و نگهداری میکروارگانیسم‌های مرتبط با بخش کشاورزی در بانک سلولی بپردازن.

منابع کنکور:

زبان انگلیسی عمومی و تخصصی، ژنتیک، اصول اصلاح نباتات، بیوشیمی، آفات و بیماری‌های گیاهی و فیزیولوژی گیاهی.

مهندسی شیمی_ بیوتکنولوژی:

دید بیوتکنولوژی توی مهندسی شیمی، بیشتر به معنای درگیر کردن فرآیندهای زیستی با حوزه‌های نفت، گاز، مواد شیمیایی اولیه، فرآورده‌های نیازمند بیوکاتالیست، فرآیندهای درگیر با طراحی رآکتور برای کشت، توسعه و استفاده از موجودات زنده و همچنین استفاده از پلیمرهای زیستی در جهت مصارف محیط زیستیه. وقتی که علم حیات با علم نوآوری ادغام می‌شن، شما باید انتظار یه تحول واقعی رو داشته باشین.

تعداد واحد درسی در مقطع ارشد رشته مهندسی شیمی_ بیوتکنولوژی ۳۲ واحده که شامل:

دروس تخصصی: ۱۲ واحد

دروس اختیاری: ۱۲ واحد

سمینار و روش تحقیق: ۲ واحد

پایان‌نامه: ۶ واحد

دروس تخصصی:

میکروبیولوژی صنعتی و فرایندهای تخمیری، ریاضیات مهندسی پیشرفته، بازیافت و جداسازی بیولوژیکی، پدیده‌های انتقال در سیستم‌های بیولوژیکی، ترمودینامیک شیمی پیشرفته، طراحی بیوراکتورها.

دروس اختیاری:

تکنولوژی آنزیم، آزمایشگاه بیوتکنولوژی، طراحی آزمایش‌ها و آمار کاربردی، مهندسی محیط‌زیست پیشرفته، مباحث جدید در بیوتکنولوژی، نانوبیوتکنولوژی.

دروس جبرانی:

آزمایشگاه میکروبیولوژی و بیوشیمی، میکروبیولوژی عمومی، بیوشیمی عمومی، مبانی ژنتیک مولکولی، مقدمه‌ای بر بیوتکنولوژی، پدیده‌های انتقال، موازنه انرژی و مواد، سینتیک و طراحی راکتور.

ظرفیت پذیرش گرایش مهندسی شیمی_بیوتکنولوژی نسبیه و هر سال کم و زیاد می‌شه. به‌طور میانگین برای دوره روزانه حدود ۱۰۰ نفر و برای دوره شبانه حدود ۳۵ نفر پذیرش داره.

اگه می‌خواین آزمون دکتری مهندسی شیمی_ بیوتکنولوژی رو بدین، لازمه که این سرفصل‌ها رو مطالعه کنین :

دروس تخصصی آزمون دکتری شامل:

سینتیک و طراحی راکتور، ترمودینامیک، مهندسی بیوشیمی پیشرفته، میکروبیولوژی صنعتی و تکنولوژی آنزیم‌ها.

ظرفیت این رشته خیلی محدوده و فقط چندتا دانشگاه اون هم بین ۱ تا ۵ نفر ظرفیت دارن.

مثل دانشگاه تهران، اصفهان، تربیت مدرس، صنعتی شریف، صنعتی مالک اشتر، صنعتی نوشیروانی بابل.

بیوتکنولوژی صنعت و محیط‌ زیست :

این گرایش از بیوتک، خیلی جذابه. افرادی که علاقه‌مند به تحقیق و شناسایی ویژگی‌های خاص موجودات زنده برای حفاظت از محیط‌زیست و تولید فراورده‌های زیستی با رویکرد صنعتی با استفاده از روش‌های زیست‌فناوری هستن، می‌تونن در جهت رفع نیازها و چالش‌های صنعت مفید باشن.

به این گرایش، بیوتکنولوژی محیطی یا صنعتی هم می‌گن. چون ارتباط خیلی نزدیکی با منابع و محیط داره. به همین دلیله که بازار کار این رشته هیچوقت دچار سکون یا توقف نمی‌شه. چون طبیعت همیشه زنده و پویاست و صنعت همیشه چرخ‌های در حال حرکتی داره.

دانش‌آموختگان این گرایش می‌تونن از شرکت نفت بگیر تا همون شرکتی که ازش وسایل آرایشی و بهداشتی تهیه می‌کنین، کار کنن.

تعداد واحد‌های دروس بیوتکنولوژی صنعت و محیط‌زیست شامل:

دروس تخصصی: ۱۲ واحد

دروس اختیاری: ۲۳ واحد

سمینار: ۲ واحد

پایان‌نامه: ۸ واحد

 دروس تخصصی:

میکروبیولوژی صنعتی و فرایندهای تخمیری، مبانی طراحی بیوراکتور، فرآوری پایین دستی در زیست‌فناوری،مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری مولکولی، زیست‌فناوری محیط‌زیست، آزمایشگاه فرایندهای تخمیری و آنالیز زیست مواد، آزمایشگاه زیست‌فناوری مولکولی.

 دروس اختیاری:

کاربردهای زیست‌فناوری در صنعت معدن، آزمایشگاه زیست‌فناوری محیط‌زیست، طراحی آزمایش‌ها و آنالیز آماری داداه‌ها، مهندسی پروتئین، نانوزیست‌فناوری، بیوتکنولوژی غذایی، بیوتکنولوژی دارویی، فناوری آنزیم، پایلوت فرایندهای زیست‌فناوری، بیوانفورماتیک، زیست‌فناوری برای تصفیه پسماند، فناوری هیبریدوما.

ظرفیت پذیرش توی دانشگاه‌های روزانه برای این گرایش، بین ۲ تا ۱۲ تاس.

 بیوتکنولوژی پزشکی:

رسالت گرایش محبوب ارشد بیوتکنولوژی پزشکی تربیت دانش‌آموختگانیه که بتونن در حوزه‌ی خدمات درمانی، دارویی و مواد بیولوژیکی که در جهت بهبود زندگی انسان‌ها استفاده می‌شه، کمک کنن.

موضوعات مختلفی ازجمله تولید پادتن‌ها (مونوکلونال)، تولید داخلی دارویی‌هایی مثل فاکتور ۸ و ۹ (برای انقعاد خون)، تولید واکسن و داروهایی که فقط وارد می‌شن (یعنی تولیدشون کم یا خط تولید ندارن)، تولید زخم‌پوش‌ها و مواد بیولوژیک موردنیاز بیمارستان‌ها و تولید کیت‌های تشخیصی بیماری‌ها (خصوصاً سرطان‌ها) و…  بررسی می‌شه. دانش‌آموختگان این رشته با استفاده از عوامل بیولوژیکی نظیر میکروارگانیسم‌ها، سلول‌های گیاهی و جانوری، نرم‌افزارهای پیشرفته بیوانفورماتی و کیت‌های تشخیصی به مطالعه و درمان می‌پردازن.

 دروس امتحانی این رشته شامل:

 بیوشیمی عمومی (۱)، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی (۴)، میکروب‌شناسی(۱)، و زبان عمومی (۳) هستن. جزء یکی از سه رشته علوم آزمایشگاهی ۱ طبقه‌بندی می‌شه.

 کیا می‌تونن وارد این گرایش بشن؟

کلیه کارشناسی‌های علوم پزشكی، كارشناسی زيسـت‌شناسـی (كليـه گرايش‌ها)، بيوتكنولـوژی، مهندسـی زيسـت‌فنـاوری كشـاورزی، علـوم آزمايشگاهی، علـوم آزمايشـگاهی دامپزشـكی، علـوم تجربـی، دكتـری، عمومی پزشكی، داروسازی و دامپزشكی، كارشناسی و كارشناسی ارشد (داروسازی خارج کشور) رشته‌های مجاز برای بیوتکنولوژی پزشکی هستن.

چارت درسی ارشد بیوتکنولوژی پزشکی در طول ۴ ترم شامل درس‌هایی نظیر مهندسی ژنتیک نظری و عملی، ژنتیک پزشکی، بیوشیمی پزشکی، زیست‌شناسی سلولی مولکولی، اصول استانداردسازی و ایمنی فراورده‌های بیولوژیک، پاتوبیولوژی، بیوانفورماتیک، ایمونوشیمی و روش‌های آنالیز، اخلاق زیستی، نانوزیست‌فناوری، اصول کار با حیوانات و کشت سلول و واحد پایان نامه هست.

طبق دفترچه وزارت بهداشت ۱۴۰۱ بیست و هفت دانشگاه پذیرنده دانشجویان زیست‌فناوری پزشکی هستن.

نانوفناوری پزشکی :

فناوری تحقیق و توسعه در سطح اتم‌ها و مولکول‌ها همه و همه توی این حوزه قرار می‌گیرن. شکل‌گیری و توسعه روش‌هایی که بتونن بدون آسیب رسوندن به سلول‌ها و بافت‌ها، هدف نهایی رو انجام بدن، در این شاخه قرار می‌گیرن. توی این راه استفاده از ویروس‌ها و باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا خیلی کمک‌کننده‌اس.

حیطه کاری فارغ‌التحصیلان این رشته شامل تولید نانوذرات دارویی، پلیمرهای صنعتی و درمانی، فرایند دارورسانی ( drug delivery ) با استفاده از نانوذرات، ایمپلنت‌های پزشکی، نانوزیست حسگرها، تولید میکروالکترودهایی برای دستکاری و جداسازی نانومواد و پروتئین‌ها و دی‌ان‌ای، روش‌های الکتروفورز موئین برپایه سیستم‌های زیستی، نانوفناوری در پزشکی ترمیمی و نانوذرات درمانی برای سرطان، نانوساختارهای بیومتریک و .. هست.

رشته‌های مجاز به شرکت در کنکور ارشد این رشته شامل: كليه كارشناسی‌های علوم پزشكی و كارشناسی مهندسـی پليمـر، مهندسی شيمی (كليه گرايش‌ها)، مهندسی مـواد (كليـه گرايش‌ها)، مهندسی برق، بيوالكتريك، فيزيك (محـض و كـاربردی)، فيزيـك حالت جامد، شيمی (محض و كـاربردی)، شـيمی دارويـی، زيسـت‌شناسی (كليـه گرايش‌ها)، مهندسـی بهداشـت محـيط، مهندسـی بهداشت حرفـه‌ای و ايمنـی كـار، مهندسی بهداشـت حرفـه‌ای، تكنولوژی پزشكی هسته‌ای، مهندسی صنايع شيميايی، مهندسـی پزشكی، مهندسی صنايع غذايی، مهندسی كشـاورزی، داروسـازی، مهندســی مكانيــك، دكتــری عمــومی پزشــكی، داروســازی و دندانپزشــكی و دكتــری حرفــه‌ای علــوم آزمايشــگاهی، دکتری پیوسته زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی) هستن.

دروس امتحانی‌اش شامل:

بیوشیمی (۲)، شیمی(۲)، زیست‌شناسی سلولی مولکولی (۲)، فیزیولوژی (۲)، بیوفیزیک (۱)، نانوتکنولوژی (۳) و زبان عمومی (۳) هست.

چارت درسی دانش‌آموختگان این رشته شامل درس‌هایی نظیر :

پلیمر، کاربرد نانو در صنایع غذایی، مدلسازی در مقیاس نانو، نانومدیسن، زیست‌شناسی سلولی مولکولی، نانو مواد و ساختارها، فیزیک کوانتوم، فیزیوپاتولوژی، شیمی هستش.

در حال حاضر توی ایران این گرایش در ۱۵ دانشگاه و با ظرفیت ۶۵ نفر ارائه می‌شه. (۲۱ نفر شهریه‌پرداز).

 بیوتکنولوژی دارویی:

بیوتکنولوژی دارویی علم بین رشته‌ای از شاخه فارماکولوژی یا داروسازیه که از اهمیت ویژه‌ای توی سال‌های اخیر برخوردار شده. هر روز هم تعداد داوطلب‌هایی که عاشقانه برای این رشته در مقطع دکتری رقابت می‌کنن، بیشتر و بیشتر می‌شه.

هدف این رشته تربیت متخصصانیه که در زمینه تولید مواد دارویی برای نیاز‌های درمانی با استفاده از مواد و ارگانیسم‌های بیولوژیک اعم از باکتری‌ها، میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های کشت داده شده‌اس. یکی از چالش‌های اساسی این رشته، تولید مواد دارویی و اولیه به‌صورت انبوه با کیفیت مطلوبه. در ضمن کنترل کیفیت مواد و داروهای بیولوژیک هم یکی از حیطه‌های کاری همین رشته‌اس.

این گرایش در ایران فقط در مقطع دکتری تخصصی ارائه می‌شه.

براساس دفترچه آزمون دکتری تخصصی داروسازی سال ۱۴۰۰ گرایش گ‌های زیر مجاز به شرکت در آزمون هستن.

  دکترای عمومی: داروسازی و پزشکی

کارشناسی ارشد: داروسازی، زیست‌فناوری پزشکی (بیوتکنولوژی پزشکی)، مهندسی شیمی، بیوشیمی، زیست‌شناسی، میکروب‌شناسی، نانوتکنولوژی پزشکی و نانوتکنولوژی دارویی، زیست‌فناوری میکروبی.

 هفت دانشگاه با ظرفیت حدوداً ۲۵ نفر ( ۵ نفر شهریه‌پرداز) در ایران پذیرای این دانشجویان هستن.

دروس ارائه‌شده برای این رشته شامل: زیست‌شناسی سلولی مولکولی، مهندسی ژنتیک و مولکولی، فرایندهای زیست‌فناوری، ایمنی شناسی، فرمولاسیون داروهای پروتئینی، نانوبیوتکنولوژی و کشت سلولی هستش.

بیوتکنولوژی مولکولی :

حیطه‌ی کاری این گرایش شامل مهندسی پروتئین، غشا و سنسورهای بیولوژیک، مهندسی ژنتیک، انجام تحقیقات بنیادی و تولید آنتی‌بادی‌های منوکلوناله.

دروس تخصصی ارائه‌شده: مهندسی ژنتیک، ساختمان و عمل اسیدهای نوکلئیک، آنزیمولوژی، ساختمان و عملکرد پروتئین‌ها، بیولوژی سلولی مولکولی تکوینی، زیست‌شناسی مولکول، شیمی فیزیک.

 پذیرش این رشته از طریق کنکور وزارت علوم تحقیقاته و فقط توی دانشگاه صنعتی مالک اشتر با ظرفیت ۱۰ نفر ارائه می‌شه.

 بیوتکنولوژی دریایی:

یکی از حوزه‌های در حال رشد توی ایرانه که با کمکش، از موجوداتی مثل ماهی، جلبک یا باکتری‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌شه.

 دروس تخصصی این رشته شامل:

فروشویی میکروبی، تصفیه بیولوژیکی فاضلاب‌ها، تصفیه بیولوژیکی آلاینده‌های خطرناک، آلودگی دریا و بیوتکنولوژی دریایی، پاکسازی زیستی، مدل‌سازی و شبیه‌سازی فرایندها، معادلات دیفرانسیل، شیمی فیزیک، میکروبیولوژی محیطیه.

نانوبیومیمتیک یا نانو زیست الهام:

هرچقدر بهره‌برداری از ذهن و استفاده از توانایی های اون در امتداد علم پیشرفت می‌کنه، دانشمندان به این نتیجه می‌رسن که بسیاری از مشکلات و پیچیدگی‌های زندگی انسان رو فقط می‌شه با الهام گرفتن از طبیعت حل کرد.

توی دنیای امروز، همه اختراعات بشر رو می‌شه به نوعی بهره گرفته از مدل‌های زنده دونست.

انسان‌ها برای پاسخ به مشکلات‌شون به طبیعت نگاه کرده و ازش الهام می‌گیرن. این می‌شه تعریف علم بیومیمتیک!

منابع موردنیاز برای کنکور ارشد این رشته این دروس هستن:

زبان انگلیسی عمومی و تخصصی (۲)، مجموعه زیست‌شناسی (گیاهی، جانوری، میکروبی، سلولی و مولکولی، ژنتیک، بیوشیمی، بیوفیزیک، اکولوژی و تکامل) (۲)، ژنتیک (۲)، بیوشیمی (۱)، زیست‌شناسی سلولی و مولکولی (۳)، میکروبیولوژی (۲)، مجموعه ویروس‌شناسی، قارچ‌شناسی و ایمنی شناسی(۱)، بیوفیزیک(۱)، مجموعه زیست‌شناسی دریا (پلانکتون شناسی، کفزیان، بوم شناسی، فیزیولوژی آبزیان) (۲).

یکی از رشته‌های ارائه‌شده مجموعه سلولی مولکولیه (کدرشته ۱۲۰۶) که توی وزرات علوم ارائه می‌شه.

زیست الهام (بیوممتیک) به‌عنوان حوزه نوینی از علمه که در اون عناصر، مدل‌ها، سیستم‌ها و فرایندهای طبیعی مطالعه می‌شن و ازشون برای حل مشکلات انسانی به‌طور خلاقانه الگوبرداری می‌شه.

دانش‌آموختگان این رشته قادر به تحلیل سیستم‌های نانومقیاس خلقت و الگوبرداری علمی از اون برای توسعه فناوری‌های نوین میکرو و نانو مقیاس هستن.

 دروس تخصصی ارائه‌شده برای این رشته شامل:

مواد و خواص آن‌ها، مبانی نانوتکنولوژی و نانومهندسی، مبانی نانوزیست تقلید، روش‌های تعیین ویژگی نانومواد، توسعه نانومواد زیست تقلیدی، نانوساخت زیست تقلیدی، مکانیک و مکانیسم نانو مواد هستن.

دروسی همچون ماشین‌های مولکولی سلولی، مکانیک و مکانیسم نانومواد، مدل سازی مولکولی، نانوحسگرها، اصول نانوطراحی بیولوژی هم به‌عنوان دروس اختیاری برای این گرایش در نظر گرفته شده.

در حال حاضر این رشته در ۶ دانشگاه ایران از زیرمجموعه وزارت علوم و تحقیقات ارائه می‌شه.

یه سؤال خیلی خیلی مهم اینجا پیش میاد!

آیا گرایش‌های بیوتکنولوژی فقط همینان؟ مگه بیوانفورماتیک هم جزء رشته‌های بیوتک نیست؟

خب، لازمه توضیح بدم که ما توی گرایش‌های بیوتک، انفورماتیک نداریم و بیشتر بچه‌های ریاضی، به‌خصوص علوم کامپیوتر وارد فیلد انفورماتیک می‌شن. یه رشته انفورماتیک پزشکی هم داریم که کلیه رشته‌های علوم پزشکی، ریاضی، مهندسی کامپیوتر، علوم کامپیوتر، مهندسی پزشکی، مهندسی برق الکترونیک، مهندسی فناوری اطلاعات، علوم آزمایشگاهی دامپزشکی، دکترای عمومی پزشکی و دکتری عمومی دندانپزشکی می‌تونن وارد این رشته بشن. ظرفیتش هم خیلی محدوده، مثلاً سال ۱۴۰۱، کلاً ۳۱ ظرفیت داشت.