اختلال دو قطبی چیست؟

روان شناسی (اختلال دو قطبی)

در تد ببینید…

بطور کلی اختلال دو قطبی در تغییرات شدید خلقی بین دوره های افسردگی و شیدایی تعریف میشود.
به خاطر گستردگی این مبحث در ابعاد روان شناسی ، عصب شناسی ، ژنتیک و حتی سبک زندگی ، مطالب سعی شده در چند قسمت بصورت خلاصه با منابع علمی ارائه شوند بطوری که سر نخی مفید در اختیار افراد مختلف قرار دهد.
در این قسمت بعد از مقدمه به معرفی اصطلاحات و علائم روان شناسی خواهیم پرداخت.
قبل از پرداختن به آسیب شناسی رفتاری و خلقی توجه اطرافیان ، روند پیشروی کمتر محسوس است! و میتواند تا فاز بستری شدن ادامه یابد در حالی که با دارو تا حدی قابل کنترل است.(در قسمت دوم دنبال کنید)

علائم:

در DSM5 که آخرین نسخه ی مرجع معتبر برای روان شناختی در آمریکا و جهان است اختلال دو قطبی به تنهایی یک فصل ، بین اختلالات افسردگی و اختلالات طیف اسکیزوفرنی ارائه می شود که به نوع 1و2 میپردازیم:
دوره شیدایی یا مانی (mania)
خلق فرد در این دوره بطور غیرمعمول و مداوم بالا، تحریک پذیر و گشاده است. فعالیت های فرد بطور غیرمعمولی افزایش یافته و انرژی یا فعالیت هدفمند بطور مداوم برای حداقل 1 هفته ادامه می یابد. این حالت ها در بخش عمده ای از روز و تقریبا هر روز وجود دارد.
در این دوره فرد حداقل 3 یا 4 نشانه زیر را دارد:

• اعتماد به نفس کاذب و بیش از حد یا خودبزرگ بینی
• کاهش نیاز به خواب (مثلا بعد از 3 ساعت خوابیدن ، کاملا احساس کند سرحال است)
• پر حرفی بیشتر از معمول یا فشار برای ادامه دادن صحبت
• پرش افکار یا تجربه ذهنی که افکار شتاب دارند.
• حواسپرتی (توجه، خیلی راحت به محرک های بیرونی بی اهمیت یا نامربوط جلب می شود) به صورتی که مشاهده شود یا فرد گزارش دهد.
• افزایش فعالیت هدفمند یا فعالیت بی منظور و بدون هدفمندی (سراسیمگی روانی – حرکتی)
• پرداختن بیش از حد به فعالیت هایی که عواقب سخت، ناراحت کننده یا غیرقابل جبرانی دارند. مانند ولخرجی کردن مهارنشده، بی احتیاطی جنسی، سرمایه گذاری های احمقانه
• مختل شدن عملکرد شغلی یا اجتماعی به دلیل اختلال خلقی یا بستری شدن به دلیل آسیب به خود یا دیگران
دوره هیپومانی یا شیدایی خفیف (hypomanic)
افراد در دوره هیپومانی، تمام ملاک های شیدایی را برای مدت زمان کوتاه تر حداقل 4 روز پیاپی تجربه می کنند.
این دوره با تغییر واضح در عملکرد ارتباط دارد که برای فرد به هنگامی که دچار بیماری نیست، غیر عادی است. اختلال در خلق و خو و تغییر در عملکرد برای دیگران قابل مشاهده هستند.
این اختلال به قدری شدید نیست که عملکرد اجتماعی یا شغلی را بطور محسوسی مختل کند یا نیازمند به بستری باشد.
دوره افسردگی اساسی (major depressive disorder)
حداقل 5 نشانه زیر در طول مدت 2 هفته وجود داشته باشد که بیانگر انحراف از عملکرد قبلی هستند و تقریبا هر روز اتفاق می افتند.
• حداقل یکی از این نشانه ها، خلق افسرده یا از دست دادن علاقه یا لذت است.
نشانه ها:
• خلق افسرده در بخش عمده ای از روز، بصورتی است که با گزارش ذهنی (مثلا احساس غمگینی، پوچی یا ناامیدی) یا مشاهده دیگران قابل مشاهده است. (در کودک و نوجوان می تواند با خلق تحریک پذیر دیده شود)
• فرد کاهش محسوس علاقه یا لذت در تقریبا تمام فعالیت ها در بخش عمده ای از روز را تجربه می کند.
• کاهش وزن و یا افزایش وزن قابل توجه، بدون رژیم گرفتن. کاهش یا افزایش اشتها تقریبا هر روز (درکودکان، ناتوانی در کسب وزن مورد انتظار )
• بی خوابی یا پرخوابی دارد.
• سراسیمگی یا کندی روانی – حرکتی (قابل مشاهده برای دیگران)
• خستگی یا فقدان انرژی
• احساس بی ارزشی یا گناه بیش از اندازه یا نامناسب (که می تواند هذیانی باشد)، (فقط مرتبط با سرزنش خود یا احساس گناه در مورد مریض بودن خود نیست)
• کاهش توانایی فکر کردن یا تمرکز کردن، یا دو دل بودن
• افکار مکرر مرگ (نه فقط ترس از مردن)، اندیشه پردازی خودکشی مکرر بدون برنامه مشخص، یا اقدام به خودکشی یا داشتن برنامه مشخص برای انجام خودکشی
نشانه ها در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر، ناراحتی یا اختلال قابل مشاهده بالینی ایجاد می کنند.

نشانه ها در کودکان و نوجوانان
نشانه های این اختلال در این رده های سنی را به سختی می توان از مشکلات سازگاری ناشی از حادثه، استرس حادثه یا علل دیگر تشخیص داد.

اختلال دوقطبی در DSM-5
در زیرمجموعه اختلال دو قطبی چندین اختلال وجود دارد، اما اختلال های اصلی، موارد پایین هستند که تفاوت هایشان نیز مشخص شده است:
• اختلال دوقطبی نوع 1 ؛ افرادی که ملاک های دوره شیدایی را کامل تجربه می کنند. اکثر این افراد دوره های افسردگی اساسی را نیز تجربه می کنند.
• اختلال دوقطبی نوع 2 ؛ افراد حتما تجربه حداقل یک دوره افسردگی اساسی و حداقل یک دوره هیپومانیک (شیدایی خفیف) را در طول عمر دارند. برخلاف تصور اولیه این اختلال نوع خفیف تر از اختلال دوقطبی نوع1 نیست، بلکه مدت زمان تجربه نشانه ها متفاوت است و فرد در این اختلال نیز به دلیل بی ثباتی خلق، با مشکل در عملکرد شغلی و اجتماعی خود مواجه می شود.
•‌ اختلال ادواری خو ؛ زمانی کودک یا بزرگسال به این اختلال دچار می شود که در حداقل مدت زمانی مشخص شده (بزرگسالان 2 سال و کودکان 1 سال) به دوره هیپومانیک و افسردگی دچار باشند. اما تفاوت آن با دوقطبی نوع 1 و 2 در این است که ملاک های خلق مانیک، هیپومانیک یا افسردگی اساسی را بطور کامل برآورده نمی کنند.

گردآورنده:علی کریمی علوی