فهرست مطالب
تست HbA1c؛ نشاندهندهی سطح متوسط قند خون در 3 ماه گذشته
هموگلوبین، پروتئینی درسلول‌های قرمز خون است که رنگ قرمز خون به‌دلیل وجود گروه هِم در ساختار آن است. وظیفه‌ی سلول‌های قرمز خون حمل اکسیژن از ریه‌ها به سلول‌های سراسر بدن است. قند موجود در خون را گلوکز می‌نامند. زمانی‌که گلوکز در خون جمع شود، به هموگلوبین موجود در سلول‌های قرمز خون اتصال می‌یابد. تست Hemoglobin A1C را که به اختصار HbA1c می‌نویسند، یک آزمایش خون ساده است که میزان گلوکز (قند موجود در خون) متصل شده را اندازه‌گیری می‌کند؛ به‌عبارت دیگر آزمایش A1C درصد پروتئین‌های هموگلوبین خون که با قند پوشیده شده‌اند را اندازه‌گیری می‌کند. میانگین طول عمر سلول‌های قرمز خون حدود 3 ماه است و به همین دلیل این تست میانگین سطح گلوگز خون را در 3 ماه گذشته نشان می‌دهد. نتیجه آزمایش A1C به‌صورت درصد گزارش می‌شود و هرچه این درصد بیشتر باشد، سطح گلوکز خون بالاتر است.
برای آزمایش A1C نیازی به ناشتا بودن نیست، بنابراین فرد می‌تواند قبل از آزمایش به‌ور معمول غذا بخورد و بنوشد و در هر زمانی از روز می‌توان این آزمایش خون را انجام داد. همچنین این تست با نام‌های HbA1c، A1c، گلیکوهموگلوبین و هموگلوبین گلیکوزیله شناخته می‌شود.
این آزمایش به چه روشی انجام می شود؟
برخی از دفاتر آزمایشگاه‌ها دارای یک دستگاه A1c هستند، که فقط به یک قطره خون از نوک انگشت نیاز دارد (شبیه به بررسی قند خون در خانه) و نتیجه را تنها در چند دقیقه ارائه می‌کند.
سایر آزمایشگاه‌ها ممکن است آزمایش A1c را به‌عنوان یک آزمایش آزمایشگاهی در مطب پزشکی، بیمارستان یا آزمایشگاه بخواهند. با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازو نمونه‌ی خون گرفته می‌شود و مقدار کمی خون را در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌کنند. این آزمایش معمولا کمتر از پنج دقیقه زمان میبرد و اغلب یک یا دو روز طول می‌کشد تا نتیجه حاصل شود.
نتایج این آزمایش چطور تفسیر می‌شود؟
نتایج آزمایش HbA1c برحسب درصد گزارش شده و به 3 گروه زیر طبقه‌بندی می‌شود؛ عدد نشان‌دهنده بخشی از پروتئین‌های هموگلوبین است که گلیکوزیله یا نگهدارنده گلوکز هستند. هر چه این درصد بیشتر باشد، سطح قند خون در دو تا سه ماه گذشته بالاتر بوده‌است.
اگر سطح HbA1c زیر 7/5 درصد باشد، سطح فرد نرمال است.
اگر سطح HbA1c بین 7/5 تا 4/6 درصد باشد، سطح فرد در محدوده‌ی پیش‌دیابت است.
اگر سطحHbA1c 5/6درصد یا بالاتر باشد، سطح فرد در محدوده‌ی دیابت است.
انجمن دیابت امریکا به افرادی که دیابت دارند توصیه می‌کند، سطح HbA1c خود را زیر 7 درصد نگه دارند.
انجام این تست به چه کسانی توصیه می شود؟
مرکز کنترل بیماری (CDC) توصیه می‌کند افراد بزرگسال بالای 45 سال برای غربالگری بیماری دیابت و پیش‌دیابت این تست را انجام دهند و در صورت نتایج طبیعی هر 3 سال این آزمایش را تکرار کنند. ولی اگر نتایج نشاندهندهی مبتلا بودن فرد به پیش‌دیابت (یعنی سطح قند خون نشاندهندهی در معرض خطر ابتلا به دیابت بودن است) باشد، توصیه به تکرار آزمایش در هر 1 تا 2 سال است. همچنین به افراد زیر 45 سال در صورت داشتن علائمی مانند اضافه وزن، فشارخون بالا، سابقه بیماری قلبی، عدم تحرک بدنی و … توصیه به انجام آزمایش هر 3 سال یکبار می‌شود. کسانی‌که علائم دیابت مانند افزایش تشنگی، افزایش ادرار، تاری دید و خستگی دارند نیز ممکن‌است به این تست نیاز داشته باشند.
این تست برای تشخیص چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟
1. تشخیص دیابت نوع 1 و 2
2. به‌منظور نظارت بر سطح گلوکز (قندخون) افرادی که دیابت دارند.
چه عواملی بر نتایج این آزمایش اثر می‌گذارد؟
به‌طورکلی به‌دلیل تغییر سلول قرمز خون، شرایط مختلفی وجود دارد که آزمایش HbA1c می‌تواند نتایج نادرستی را ایجاد کند، مانند:
1. ابتلا به کم‌خونی داسی‌شکل و تالاسمی
2. خون‌ریزی یا تزریق خون
3. تجویز اریتروپویتین
4. اعتیاد به الکل
5. کمبود اسید فولیک
6. مکمل‌ها مانند ویتامین C و E
7. سطح کلسترول بالا
8. نارسایی مزمن کلیوی و سیروزکبدی
9. تغییرات جزئی در دما، تجهیزات یا نمونه‌برداری
آزمایش HbA1c برای دیابت بارداری (نوعی دیابت که فقط زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد) یا برای تشخیص دیابت در کودکان استفاده نمی‌شود.
نتیجه گیری
A1c، یک آزمایش خون ساده است که به‌منظور سنجش میزان هموگلوبین‌های گلیکوزیله شده انجام می‌شود و برای افرادی که سطح HbA1c آن‌ها زیر 5.7 درصد باشد، نرمال تعریف می‌شود.
نویسنده: فاطمه احمد پور
منابع:
- https://www.webmd.com/diabetes/guide/glycated-hemoglobin-test-hba1c
- https://medlineplus.gov/lab-tests/hemoglobin-a1c-hba1c-test/
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/a1c-test/about/pac-20384643
- https://www.diabetes.org/a1c
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549816/#article-22729.s1
- https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/9731-glycosylated-hemoglobin-test-a1c
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/diagnostic-tests/a1c-test
