فهرست مطالب
آزمایش آلفا1 آنتی تریپسین از جمله آزمایش‌های حیاتی بالینی است و از اهمیت ویژه‌ای برخودار می‌باشد.
در متن زیر سعی شده مطالب مفید و کاملی برای خوانندگان، در مورد این پروتئین و نحوه‌ی آزمایش آن ارائه شود.
پروتئین آلفا1 آنتی تریپسین چیست؟
آلفا –۱ آنتی تریپسین (A1AT ، α1AT ، A1A یا AAT) پروتئینی متعلق به ابر خانواده‌ی سرپین می‌باشد.
این پروتئین در انسان توسط ژن SERPINA1 رمزگذاری می‌شود و یک مهارکننده‌ی پروتئاز است. همچنین به عنوان مهارکننده‌ی آلفا 1-پروتئیناز (A1PI) یا آلفا 1-آنتی پروتئیناز (A1AP) شناخته می‌شود زیرا باعث مهار پروتئازهای مختلف (نه فقط تریپسین) می‌شود.
در ادبیات زیست پزشکی قدیمی، گاهی اوقات این پروتئین، مهارکننده‌ی تریپسین سرم (STI) نامیده می‌شد زیرا توانایی آن به عنوان یک مهارکننده‌ی تریپسین از ویژگی‌های بارز مطالعه‌ی اولیه‌ی آن بود.
آلفا1 آنتی تریپسین به عنوان نوعی بازدارنده‌ی آنزیم، از بافتها در برابر آنزیم‌های سلول‌های التهابی به ویژه نوتروفیل الاستاز محافظت می‌کند و دارای محدوده‌ی مرجع 0.9-2.3 گرم در لیتر، در خون است (در ایالات متحده دامنه‌ی مرجع به صورت میلیگرم در دسی لیتر یا میکرومول بیان می‌شود) اما غلظت آن می‌تواند با التهاب حاد چندین برابر شود.
هنگامی که خون حاوی مقادیر ناکافی A1AT یا دارای A1AT که از نظر عملکردی معیوب است باشد؛ نوتروفیل الاستاز برای تجزیه‌ی الاستین بیش از حد آزاد می‌باشد و درنتیجه کشش ریه‌ها را تخریب می‌کند که منجر به عوارض تنفسی مانند بیماری انسداد مزمن ریوی در بزرگسالان می‌شود.
در حالت طبیعی، A1AT محل سنتز خود یعنی کبد را ترک می‌کند و به گردش خون سیستمیک می‌پیوندد. اما A1AT معیوب نمی‌تواند این کار را انجام دهد و در کبد تجمع می‌یابد که منجر به سیروز کبدی در بزرگسالان یا کودکان شود.
تاثیر بر الاستاز
علاوه بر اتصال A1AT به الاستاز نوتروفیل آزاد شده توسط سلول‌های التهابی، این پروتئین همچنین به الاستاز موجود در سطح سلول، متصل می‌شود که در این صورت الاستاز به عنوان یک آنزیم عمل نمی‌کند اما در عوض به عنوان سیگنال تحرک برای سلول‌ها عمل می‌کند.
علاوه بر سلول‌های کبدی، آلفا1 پروتئیناز در مغز استخوان، توسط سلول‌های لنفوسیتی و مونوسیتیک در بافت لنفاوی و توسط سلول‌های Paneth روده تولید می‌شود.
غیرفعال سازی آلفا1 آنتی تریپسین توسط آنزیم‌هایی غیر از الاستاز به دلیل التهاب یا عفونت باعث می‌شود که مهاجرت سلول‌های T دقیقاً در محلی که حمله‌ی پاتولوژیک وجود دارد متوقف شود. α1PI نه تنها در جابجایی لنفوسیت‌ها از طریق بافت، بلکه به عنوان یک پیام ناشی از عفونت، در هوشیاری و فعال‌سازی سیستم ایمنی نقش دارد.
آلفا 1 آنتی تریپسین به دو صورت مهار کننده‌ی پروتئاز درون‌زا و برون‌زا می‌باشد که به عنوان دارو استفاده می‌شود.
فرم دارویی A1AT از خون انسان خالص می‌شود و با نام غیر اختصاصی مهار کننده آلفا 1-پروتئیناز انسان و با نام‌های تجاری مختلف (از جمله Aralast NP ، Glassia ، Prolastin ، Prolastin-C و Zemaira) به فروش می‌رسد.
آزمایش آلفا1 آنتی تریپسین (AAT) چیست؟
این آزمایش میزان آلفا 1 آنتی تریپسین (AAT) را در خون اندازه گیری می‌کند.
آلفا 1 آنتی تریپسین پروتئینی است که در کبد ساخته می‌شود. این ماده به محافظت از ریه‌های شما در برابر آسیب‌ها و بیماری‌هایی مانند آمفیزم انسداد ریوی مزمن (COPD) کمک می کند.
آلفا1 آنتی تریپسین توسط ژن‌های خاصی در بدن شما ساخت می‌شود. ژن‌ها واحدهای اساسی وراثت هستند که از والدینِتان به شما منتقل می‌شوند.
آنها اطلاعاتی دارند که صفات منحصر به فرد شما را تعیین می‌کند مانند: قد و رنگ چشم. هر کس دو نسخه از ژن تولید کننده‌ی AAT را به ارث میبرد، یکی از پدر و دیگری از مادر.
اگر جهش در یک یا هر دو نسخه از این ژن ایجاد شود، ممکن است بدن شما میزان AAT کمتر از حد معمول، تولید کند و یا آلفا 1 آنتی تریپسینی بسازد که آنطور که باید کار نمی‌کند.
🔼اگر دو نسخه‌ی جهش یافته از ژن را داشته باشید، به این معنی است که شما به بیماری کمبود AAT مبتلا هستید. افراد مبتلا به این اختلال در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری ریوی یا آسیب کبدی قبل از 45 سالگی هستند.
🔼اگر یک آلل جهش یافته از ژن AAT دارید، ممکن است مقادیر کمتری از حد طبیعی AAT را داشته باشید اما بیماری خفیف یا بدون آن علائم است. افرادی که دارای یک ژن جهش یافته هستند ناقل کمبود AAT هستند. این بدان معناست که شما این بیماری را ندارید اما می‌توانید ژن جهش یافته را به فرزندان خود منتقل کنید.
آزمایش AAT می‌تواند نشان‌دهد که آیا جهش ژنتیکی‌ایی دارید که شما را در معرض بیماری قرار دهد.
آزمایش آلفا 1 آنتی تریپسین برای چه کاری استفاده می‌شود؟
آزمایش AAT اغلب برای کمک به تشخیص کمبود AAT در افرادی که در سنین پایین، (45 سال یا کمتر) به بیماری ریوی مبتلا می‌شوند و سایر عوامل خطر مانند سیگار کشیدن را ندارند؛ استفاده می‌شود.
این آزمایش همچنین ممکن است برای تشخیص نوع نادر بیماری کبدی در نوزادان استفاده شود.
چرا به آزمون AAT نیاز دارم؟
اگر سن شما زیر ۴۵ سال باشد و سیگاری نباشید اما علائمی از بیماری ریه را داشته باشید ممکن است به آزمایش AAT نیاز داشته باشید. از جمله:
🔼خس خس سینه
🔼تنگی نفس
🔼سرفه مزمن
🔼به هنگام ایستادن ضربان قلب شما سریعتر از حالت نرمان است.
🔼مشکلات بینایی
🔼آسم که به درمان پاسخ خوبی نمی‌دهد.
اگر سابقه‌ی خانوادگی کمبود AAT دارید، ممکن است احتیاج به انجام این آزمایش داشته باشید.
کمبود AAT در نوزادان اغلب بر کبد تأثیر می‌گذارد. بنابراین اگر مراقب بهداشتی وی علائمی از بیماری کبد را پیدا کند؛ ممکن است کودک شما به آزمایش AAT نیاز داشته باشد.
این موارد شامل:
🔼یرقان، زردی پوست و چشم که بیش از یک یا دو هفته ادامه پیدا می‌کند.
🔼طحال بزرگ شده
🔼خارش مکرر
در طی آزمایش AAT چه اتفاقی می‌افتد؟
یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک نمونه‌ی خون را از ورید بازوی شما می‌گیرد.بعد از قرار دادن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله‌ی آزمایش یا ویال جمع می‌شود.
هنگام داخل یا خارج شدن سوزن ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این کار معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
آیا برای آمادگی در آزمایش لازم است کاری انجام دهیم؟
برای انجام تست AAT نیازی به آماده سازی خاصی نیست.
آیا احتمال خطر در آزمایش وجود دارد؟
خطر فیزیکی برای آزمایش خون بسیار کم است. ممکن است در نقطه‌ای که سوزن زده شده است درد یا کبودی جزئی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت برطرف می‌شوند.
نتایج آزمایش چه معنایی دارد؟
اگر در نتایج شما، مقدار AAT کمتر از حد نرمال باشد احتمالاً به این معنی است که شما یک یا دو ژن AAT جهش یافته دارید. هرچه سطح پایین‌تر باشد، احتمال وجود دو ژن جهش یافته و کمبود AAT بیشتر است.
اگر کمبود AAT تشخیص داده شد؛ می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به بیماری اقداماتی انجام دهید. این موارد شامل:
🔼سیگار نکشیدن، اگر سیگاری هستید سیگار را ترک کنید. اگر سیگار نمی‌کشید، شروع نکنید. سیگار کشیدن عامل اصلی خطر ابتلا به بیماری ریوی و تهدید کننده‌ی زندگی در افراد مبتلا به کمبود AAT است.
🔼پیروی از یک رژیم غذایی سالم
🔼ورزش منظم
🔼به طور منظم به ارائه‌دهنده‌ی خدمات بهداشتی خود مراجعه کنید.
🔼مصرف داروهایی که پزشکتان تجویز کرده است.
اگر در مورد نتایج آزمایشتان سوالاتی دارید، با ارائه‌دهنده‌ی خدمات بهداشتی خود صحبت کنید.
آیا مورد دیگری درباره آزمایش AAT باید بدانم؟
قبل از موافقت با آزمایش، ممکن است صحبت با یک مشاور ژنتیک کمک کند.
مشاور ژنتیک، یک متخصص آموزش دیده در زمینه‌ی ژنتیک و آزمایش ژنتیک می‌باشد که می‌تواند به شما کمک کند تا خطرات و مزایای آزمایش را درک کنید.
اگر تحت آزمایش قرار بگیرید، وی می‌تواند به شما کمک کند تا نتایج را بفهمید و اطلاعاتی در مورد شرایط، از جمله خطر انتقال بیماری را به فرزندان خود ارائه دهید.
نتیجه:
طبق متنی که در بالا آمده بود این پروتئین بسیار مهم و حیاتی است و نقص در آن موجب اختلالات متنوعی می‌شود.
اگر شما هر کدام از علائم و نشانه‌های گفته شده را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه فرمایید.
نویسنده: سپیده ماهرانی
منابع:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Alpha-1_antitrypsin
https://medlineplus.gov/lab-tests/alpha-1-antitrypsin-test/
