فهرست مطالب
باکتری های پروبیوتیک و تاریخچه ی مصرف آنها :
پروبیوتیک ها از سال 1908 برای انسان ها به علت دستیابی به سلامتی وجود داشت. در آن زمان مچنیکف اعلام کرده بود :” شیر تخمیر شده با باکتری های لاکتوباسیلوس می تواند عمر بشر را افزایش دهد.
منبع : مچنیکف
باکتری های پروبیوتیک و سویه های آن ارگانیسم زنده ومفیدی هستند که اثرات سلامت بخشی را برای میزبان خود فراهم می آورند. امروزه اثرات مصرف شیر و میکروارگانیسم های روده ای بر سلامتی انسان اثبات شده است. و توازن مناسب تعداد باکتری های دستگاه گوارش به تغذیه و سلامت بستگی دارد . میکروارگانیسم های اصلی که در حفظ این توازن نقش دارند، لاکتوباسیلوس ها و بیفیدوباکتر ها هستند .
بعضی عوامل (استرس ، رژیم غذایی) می توانند با تاثیر بر اثر متقابل شیر و میکروارگانیسم های روده ای این توازن را برهم بزنند و از این طریق تاثیرات سو بر سلامت انسان داشته باشند. مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ها کمک بسیاری برای حفاظت از میکروب های مفید موجود در روده و توازن باکتریایی آن ها می کند و در بهبود سطح سلامتی انسان موثر خواهند بود. باکتری های پروبیوتیک به عنوان افزودنی رژیم غذایی به مواد غذایی اضافه می شوند مانند فراورده های شیری از جمله ماست که نقش مهمی در انتقال این باکتری ها (مانند بیفیدوباکتریوم بیفیدوم و لاکتوباسیلوس اسیدوفیل) دارند. جهت انتقال فواید پروبیوتیک ها باید آنها را منظما مصرف کرد .
تعریف پروبیوتیک ها :
واژه پروبیوتیک از کلمه پروبیوس به معنای حیات بخش اقتباس شده که به باکتری های سودمند و دوست دار انسان اشاره می کند. متضاد این کلمه پادزیست ، به معنای ضد حیات است . این باکتری های سودمند در مواد غذایی تخمیری یافت شده و می توان آن ها را جهت افزایش سلامتی به مواد غذایی مانند ماست افزود .
فواید باکتری پروبیوتیک :
کاهش ابتلا به اسهال ، بهبود قابلیت هضم لاکتوز و تحریک سیستم ایمنی می باشد . دو نوع معمول باکتری پروبیوتیک که در فراورده های شیری می باشند را در مطالب فوق ذکر کردیم.
پروبیوتیک ها مکمل های میکروبی هستند که با متعادل سازی میکروب های طبیعی موجود در روده ها اثرات مفیدی بر بدن میزبان خواهند داشت . باکتری های اسیدلاکتیک به عنوان گروه بزرگی از خانواده
پروبیوتیک ها شناخته شدند که به طور طبیعی در بدن انسان و دام و نیزدر گیاهان یافت می شوند.
منشا باکتری پروبیوتیک :
منشا باکتری پروبیوتیک انسانی است . اما دو نکته با این موضوع مطابقت ندارد.
- باکتری ها میلیون ها سال پیش از انسان روی کره زمین موجود بوده اند.
- در زمان تولد دستگاه گوارش عاری از هرگونه باکتری است و میکروب ها با منشا محیطی به آن راه یافته و گروهی که قدرت همزیستی بالایی داشتند در بدن انسان تثبیت شده و دستگاه گوارش انسان را اشغال می کنند .
خصوصیات باکتری پروبیوتیک :
ویژگی های مختلفی برای انتخاب سویه پروبیوتیکی وجود دارد.
اصلی ترین موارد جهت انتخاب باکتری پروبیوتیک برای استفاده در مواد غذایی :
- حفظ عملکرد در شرایط مختلف محیطی
- قابل تولید در مقیاس صنعتی
- حفظ خصوصیات و بقا در طی دوره انبارداری
- قادر به زنده ماندن در دوره و مقاوم در برابر اسید معده و صفرا
- ایجاد اثرات مفید در بدن میزبان
- عدم بیماری زایی
- توانایی تکثیر سریع در شرایط آزمایشگاهی و درون بدن موجود زنده
- مقاوم در برابر آنتی بیوتیک های رایج
- قابلیت چسبیدن به دیواره روده
- عدم انتقال ماده ژنتیکی به میکروارگانیسم های بیماری زا
- ایجاد اثرات پادزیستی در برابر میکروب های بیماری زا
تولیدات باکتری پروبیوتیک شامل این موارد است :
- اسید های چرب کوتاه زنجیر
- ویتامین ها گروه B
- کوفاکتور های ضروری
- پیش ساز های هورمونی
- مواد بازدارنده رشد مانند اسید های آلی
- آب اکسیژنه و باکتریوسین ها
عوامل از بین برنده پروبیوتیک ها عبارتند از :
- تغذیه ناسالم
- هضم ناقص مواد غذای مختلف
- مصرف آنتی بیوتیک ها وسایر داروها
- کلرزنی آب
- اضطراب
اثرات منفی پروبیوتیک ها :
عفونت های سیستمیک شامل عفونت خون و التهاب پوشش داخلی قلب به دلیل وجود بیفیدوباکترها ، لاکتوباسیلوس یا سایر باکتری های اسید لاکتیکی گزارش شده اند . اثر سوخت سازی آنزیم ؛ مانند کلنی سازی میکروارگانیسم ها در روده کوچک باعث افزایش زخم روده و ایجاد اسهال می شود . اثرات مضر بر روی سیستم ایمنی ؛ ورود باکتری پروبیوتیک به مسیری غیر از دستگاه گوارش اثراتی مثل آرتروز،رماتیسم قلبی ، زخم عثنی عشر را ایجاد می کند. و نیز ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک ها را به میکروارگانیسم های مضر انتقال می دهد.
