مسئول برگزاری: اتحاد زیست شناسان ایران
زمان برگزاری: یکشنبه 9 آبان 1400
در روز 9 آبان ماه 1400 رویدادی داشتیم با حضور دکتر شریف تابعبردبار که بیشک این رویداد یکی از بهترین رویدادهای اتحاد زیستشناسان ایران تا به الان بوده!
در ادامه کمی با زندگی شخصی جناب دکتر بردبار آشنا میشیم:
بردبار دوران ابتدایی را در شیراز و راهنمایی و دبیرستان خود را در رشت گذراند و در کنکور سراسری توانست رتبهی ۷ را کسب کند. اما ایشان برخلاف خواستهی مادر و اطرافیانش که میخواستند شریف با این رتبه حتماً پزشکی بخواند، وارد تحقیقات و علومپایه شد.
زیرا پدر ایشان با یک بیماری ژنتیکی به نام دیستروفی عضلانی دوشن دست و پنجه نرم میکردند و از مشکلات و تاثیرات این بیماری چه بر روی خود فرد بیمار و چه بر روی خانواههای آنها آگاهی داشتند؛ بنابراین زندگی بیماران ژنتیکی را ناعادلانه میدانستند. از اینرو تمام همت خود را بهکار بستند تا راهی برای درمان اینگونه بیماران ژنتیکی پیدا کنند.
بهگفتهی ایشان دراین راه سختیهای زیادی را تجربه کردند و بارها و بارها با شکست مواجه شدند و حتی نیش و کنایه هم از اطرافیان شنیدند اما با اینحال جا نزدند و این راه را با تمام سختی هایش ادامه دادند تا به هدف و آرزویی که در سر داشتند، برسند. بنابراین همت و پشتکار دکتر تابع ستودنیست!
توصیهها و تجربیات دکتر تابع در این راه:
۱_ چیزی که به آن علاقه دارید را با چیزی که در آن خوب هستید و استعدادش را دارید همسو کنید، که این امر احتمال موفقیت در کار را بالا میبرد. (علاقه + استعداد)
۲_ هیچ وقت روی یک موضوع خاص تمرکز نکنید و برای رسیدن به هدف راههای زیادی را امتحان کنید و از شکست نترسید!
۳_ موقع ناامیدی و ناراحتی از اطرافیان کمک بگیرید.
۴_ در موقعیتهای مختلف، تصمیم درست را بگیرید و از آن بهترین استفاده را ببرید.
۵_ سختکوشی و پشتکار، مهمترین عامل برای رسیدن به اهدافه.
خانم دکتر الهی دربارهی ایشان میگویند که: شریف هیچوقت دانشجوی من نبوده و ارادت خاصی به جناب دکتر داشتند.
بعد از خانم دکتر، جناب دکتر سیفی صحبت کردند، که ایشان از تابستان سال ۱۳۸۵ با دکتر شریف تابع بردبار آشنا شدند.
از نگاه دکتر سیفی: جناب بردبار فردی با پشتکار بالاست و علاقهی وصف ناشدنیای به کار تحقیقاتی دارد و همچنین بسیار انسان منظم و مرتبی هستند.
در ادامه همراه پروفسور علیرضا رنجبر بودیم.
به گفتهی جناب پروفسور، پزشکی بالینی نمیتواند از علوم پایه جدا باشد. بنابراین باید قدر علوم پایه را بیشتر دانست و به کارهای تحقیقاتی اهمیت بیشتری داد.
از نظر پروفسور رنجبر، رمز پیروزی، امیدی است که در پشت شکستها بهوجود میآید.
بعد از صحبت های ایشان، دکتر بردبار دستاورد و پژوهشهای خود را ارائه دادند. ( کارهایی که حدود ۱۰ تا ۱۲ سال گذشته در مورد سلول درمانی و ژن درمانی برای بیماران ژنتیک ماهیچه ای انجام دادند)
ابتدا به طور مختصر در مورد ماهیچه صحبت کردند ماهیچه بافتی است که حدود ۴۰ درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد، سلول های ماهیچه ای از تعداد سلول های زیادی به وجود آمده اند و هر کدام از سلول سلول های ماهیچهای چندتا هسته دارند. در کنار سلولهای ماهیچهای سلولهایی وجود دارند به نام سلولهای بنیادی ماهیچهای( Satellite celle)، زمانی که ماهیچه دچار آسیب می شود این سلول ها تقسیم میشوند و ماهیچه را ترمیم میکند.
اگر بیماریهای ژنتیکی باشد عملاً پروتئینهایی که در ساختار یا ترمیم ماهیچه از لحاظ ژنتیکی معیوب باشند، آن موقع ترمیم ماهیچه با اختلال مواجه می شود؛ یکی از بیماریها DMD است. ژن دیستروفین سومین ژن بزرگ در کل ژنوم هاست، زمانی که پروتئین دیستروفین وجود ندارد ساختار ماهیچه حالت شکننده پیدا میکند.
در این بیماری سلولهای بنیادی ماهیچهای تا یک جایی می توانند ترمیم را انجام دهند اما از جایی به بعد بافت ماهیچه کلاً جایگزین بافت چربی میشود.
روش های مختلف درمان DMD:
1- روش سلول درمانی
2- روش ژن درمانی
3- روش Exon skipping
4- روش ترمیم ژنتیکی
ویروس AAV یک ویروس غیر بیماریزا است. سلولهای بنیادی را از موشی که سالم است بگیریم و بعد تزریق کنیم به ماهیچه موشی که مبتلا به DMD است، میتوانیم ببینیم که از طریق تزریق سلولهای بنیادی به موش تکثیر میشود و ماهیچه جدید به وجود میآید و پروتئین دیستروفین بیان میشود.
قسمت بعدی صحبتهای جناب بردبار، این گونه بود که در مورد روش Exon skipping توضیح دادند.
دو دارو برای این بیماری وجود دارد که کارایی ضعیفی دارند و مشکلی دارند این است که باید به صورت دفعات زیاد و با مقدار بالا تزریق شود. برای جلوگیری از این اتفاق از سیستم کریسپر استفاده کردند و باعث تغییرات ژنتیکی شد.
دکتر بردبار در زمان دکترا آزمایشها و پژوهشهای زیادی انجام دادند که در این بین به تعدادی از آنها اشاره کردند؛ به طور مثال یکی از آزمایشهایی که انجام دادند بر این پایه بود چه اتفاقی رخ میدهد وقتی سیستم کریسپر را به ماهیچه منتقل میکنیم؟
پروتئین cas 9 پروتئینی است که از باکتری گرفته شده و عملا میخواهیم از آن به عنوان دوره استفاده کنیم، که برای این کار پروتئین یک باکتری را وارد بدن موجود زنده میکنیم که آن پاسخ ایمنی ایجاد میکند یا خیر؟ با آزمایشهایی که انجام دادند پاسخ مثبتی را دریافت کردند.
در نهایت ایشان در مورد پژوهشهای اخیر خود صحبت کردند که چگونه میتوان کارایی انتقال ژن را زیاد کرد.
مشکلی که وجود دارد این است از هر روشی که از ژن درمانی استفاده کنیم، چه ژن درمانی معمولی و چه ویرایش ژنی، به این نیاز دارد که به بافت منتقل شود. ویروسهایی که در کلینیک هستند، کارایی پایینی دارند و چون کارایی پایینی دارند باید در دوز بالا تزریق شود که باعث مشکلات کبدی و کلیه میشود.
از ویروس AAV با توجه به ساختار سه بعدیای که دارد استفاده کردند، اما مسئلهای که وجود داشت این بود که چگونه ساختار تغییر کند و وارد کبد و بافتهای دیگر نشود؟ یکی از راهها این بود که از مهندسی سطح ویروس استفاده شود آقای دکتر روشهای مهندسی ویروس را مطالعه و مشکلات روشها را پیدا کردند به دستاورد جدیدی رسیدند. سطح ویروس را به گونهای تغییر دادند که این ویروس فقط وارد سلول ماهیچه شود و بتواند ژنی را که منتقل میکند را بیان کند.
بعد از ارائه جذاب و جالب دکتر بردبار، جناب آقای مرادی از دکتر تولایی دعوت کردند تا تشریف بیاورند و صحبت کنند.
ایشان خاطر نشان کردند که دکتر بردبار از پاسخ به یک نیاز کار را شروع کردند و یک هدف را برای خود تعیین کردند. دکتر تولایی توصیهای که به حاضرین در وبینار داشتند این بود که کار پراکنده انجام ندهند و متمرکز بر اهداف خود باشند.
بعد از صحبت های گرانبهای ایشان، آقای مرادی از زوج دوست داشتنی خانم دکتر شکری و دکتر نظاری دعوت کردند تا صحبت کنند.
دکتر شکری بیان کردند که علاوه بر پشتکار و سخت کوشی که دکتر تابع داشت قطعا دعای خیر پدر و مادرشان همیشه و همه جا همراه دکتر هست که تا کنون موفق شدند به این دستاورد های فوقالعاده برسند.
دکتر نظاری با شوخ طبعی به طور مختصر خاطرات خود را با دکتر تابع بیان کردند. یکی از خاطراتی که بیان کردند این گونه بود:
در زمانی که دکتر نظاری و دکتر تابع در مجموعه رویان بودند، دکتر تابع به دوستان خود در رویان زبان یاد می دادند. رفتاری که از دکتر تابع در ذهن دکتر نظاری حک شده بود این بود که زمانی که برای تدریس زبان می گذاشتند، هیچ وقت جز ساعات کاری خود حساب نمی کردند با وجود اینکه در مجموعه رویان بودند.
بعد از صحبت های این دو بزرگوار آقای مرادی از دو مهمان ویژه مادر و پدر دکتر تابع دعودت کردند تا صحبت کنند.
مادر ایشان به این نکته اشاره کردند که دکتر به دلیل نظم و پشتکاری که داشتند به این جایگاه رسیدند؛ و بیان کردند هدف دکتر شریف هیچگاه مقام و شهرت نبوده بلکه سلامتی پدرشان هدف و اولویت زندگی ایشان بوده است.
یکی از ویژگیهای بارز دکتر شریف که از سخنان مادرشان دریافت میشد این بود که از زمان دانشجویی هر گاه به نتیجه موفقیت آمیزی که دست پیدا می کردند به اطلاع مادر میرساندند.
و در نهایت مادر ایشان خاطر نشان کردند که با وجود اینکه دوست داشتند فرزندشان پزشک شوند اما زمانی که دیدند علاقه فرزندشان در این رشته است حمایتشان کردند.
پس از آن پدر ایشان صحبت های خود را آغاز کردند. پدر دکتر آرزوی قلبی خود را موفق شدن ایشان در این زمینه بیان کردند تا تمام عزیزانی که به این بیماری مبتلا شدهاند هر چه زودتر بهبود پیدا کنند.
بعد از صحبتهای این دو مهان ویژه و گرانقدر آقای مرادی از پروفسور سیادت دعوت کردند تا صحبت کنند.
بعد از صحبتهای پرفسور سیادت از جناب آقای دکتر مقدم دعوت شد تا صحبت کنند.
ایشان صحبت خود را این گونه آغاز کردند که دکتر تابع فردی بسیار متمرکز و متعهد بودند و نسبت به اهدافی که داشتند بسیار ثابت قدم بودند. دکتر مقدم به نمایندگی از دانشجویان زیستشناسی این سوال را مطرح کردند که چگونه میتوانند برنامهریزی کنند برای برنامههایی که پایه علمی و تحقیقاتی دارد؟
دکتر تابع این گونه پاسخ دادند: مهمترین مسئله انتخاب هدف است هر روز که روز خود را آغاز میکنید با هدف باشد و بدانید قرار چه کارهایی را در طول روز انجام دهید و یک برنامه ریزی بلندمدت تعیین کنیم.
سپس بعد از این گفتوگوی جذاب آقای مرادی از دکتر نصرآبادی دعوت کردند تا صحبت کنند. ابتدا ایشان به انگیزشی بودن این وبینار اشاره کردند که چقدر میتواند برای محصلان علوم پایه جذاب و مفید باشد. در ادامه صحبتهایشان از پرتلاش بودن دکتر تابع صحبت کردند که چقدر با انگیزه و پرتلاش بودند و یک هدف مشخص را دنبال کردند. همچنین دکتر نصرآبادی تشکر ویژهای از پدر و مادر جناب بردبار بهجا اوردند به دلیل داشتن همچین فرزند پرتلاش و با ارادهای .
پس از صحبت های ایشان، آقای مرادی دکتر میرشاه ولی را معرفی کردند اما به دلیل مشغله کاری حضور نداشتند؛ البته ویدیویی از ایشان پخش شد. دکتر میرشاه ولی اشاره کوچکی به خاطرات خود با دکتر تابع کردند: زمانی که در مجموعه رویان بودند مانند یک خانواده در کنار هم دیگر کار میکردند. یکی از ویژگیهایی که در ذهن دکتر میرشاه ولی حک شده بود نظم دکتر تابع بود. ایشان مثال معروفی را بیان کردند از یکی از فرماندهان آمریکایی: اول صبح تخت را مرتب کن…
دکتر تابع اول صبح که وارد آزمایشگاه میشدند، همیشه وسایل خود را تمیز و مرتب میکردند و با تمرکز بالا به ادامه کارشان میپرداختند.
بعد از ویدیو دکتر میرشاه ولی، دکتر حسینی صحبت کردند. ایشان به پشتکار زیاد دکتر تابع اشاره کردند. جناب حسینی بیان کردند زمانی که در رویان بودند با وجود تحریم ها و سختی ها دکتر تابع همچنان به کار خودشان ادامه میدادند.
تهیه شده در کارگروه رویداد اتحاد زیست شناسان ایران
نویسندگان: نگین طهماسبی، مهسا مسلمی