فهرست مطالب
طریقه انجام واکسیناسیون تا به امروز معمولا شامل تزریق واکسن به درون بدن بود؛ اما اخیرا واکسن‌های استنشاقی برای ویروس کرونا ابداع شده که می‌توانند تا حدودی روند واکسیناسیون را سرعت ببخشند و خصوصا برای ایمن کردن کودکان بسیار کمک کننده باشند.
تاریخچه واکسن‌ها
داستان واکسن با اکتشافات ادوارد جنر شروع شد، او با استفاده از ویروس آبله گاوی توانست مردم را در برابر ویروس آبله انسانی ایمن کند. در سال 1885، واکسن هاری توسط لوییس پاستور ابداع شد که تاثیر زیادی بر روی پیشگیری از بیماریهای انسانی داشت. پس از این امر، تحقیقات در این زمینه بیشتر و بیشتر شد و تا سال 1930 واکسن و آنتی توکسین‌های دیفتری، سیاه‌زخم، وبا، کزاز، طاعون، سل و … نیز ابداع و به تولید رسید.
اواسط قرن بیستم، دوران شکوفایی تحقیقات مربوط به واکسن و توسعه آن بود؛ با شناخت متدهای رشد و دستکاری ژنتیکی ویروس‌ها، واکسن‌هایی برای بیماریهای کودکان مثل فلج اطفال و … ساخته شد.
امروزه نوآوری نقشی کلیدی در تحقیقات واکسن‌سازی دارد، تکنولوژی‌هایی مانند DNA نوترکیب و وکتورها راه‌های جدیدی برای هدف‌گیری دقیق‌تر و موثرتر واکسن‌ها ایجاد کرده‌اند.
در نهایت، واکسن‌هایی تولید شده که نیاز به تزریق ندارند بلکه از حالت مایع به ایروسول تبدیل شده‌اند (ذرات معلق در بخار یا هوا) و از طریق نفس کشیدن، با ورود به سیستم تنفسی، پاسخ ایمنی موردنظر را در لایه موکوزی ریه‌ها ایجاد می‌کنند.
ساختار و عملکرد واکسن استنشاقی
مشابه واکسن‌هایی از جمله فایزر، مدرنا و J&J که از پروتئین‌های سطح ویروس برای ایجاد ایمنی مناسب استفاده می‌کنند، این واکسن‌های جدید علاوه بر پروتئین‌های ذکر شده شامل دو پروتئین دیگر نیز هستند. بنابراین، این واکسن جدید، سه نوع از پروتئین‌های ویروس کرونا را دارد و باور بر این است که ایمنی بهتری را برای بدن انسان ایجاد خواهد کرد.
این دو پروتئین اضافی برخلاف پروتئین‌های سطحی که در هر واریانت مختلف‌اند، در نمونه‌های مختلف ویروس SARS-CoV-2 مشابه‌اند؛ به همین دلیل انتظار می‌رود که حتی با ظهور واریانت‌های جدید این ویروس، واکسن موثری باقی خواهد ماند.
حامل یا وکتور این واکسن‌ها چیست؟
این مدل از واکسن‌ها در ابتدا برای بیماری‌هایی مانند سل و … ابداع شده بودند و با استنشاق ایروسول حاوی پاتوژن محرک پاسخ ایمنی عمل می‌کردند. بنابراین این حامل باید بتواند روی سیستم تنفسی اثر داشته باشد و بتواند پاتوژن را در آن وارد کند. آدنوویروس‌ها حاملین مناسبی برای این فرایند هستند؛ این ویروس‌ها معمولا سرماخوردگی یا تب خفیفی ایجاد می‌کنند و اثرات زیان باری به همراه ندارند. به همین دلیل در واکسن‌های مختلفی مانند آسترازنکا و این واکسن جدید استفاده شده‌اند.
تحقیقات انجام شده در این زمینه
محققان این واکسن را روی موش تست کردند و پاسخ ایمنی قدرتمندی را در آن‌ها مشاهده کردند.
دانشگاه‌هایی از جمله north eastern، rice و Rutgers تحقیقاتی در این زمینه داشتند اما همچنان این پروژه در مراحل اولیه خود است. با این حال محققان، این پروژه را موفقیت‌آمیز می‌دانند و امیدوارند با ساخت و توسعه این واکسن بتوانند دسترسی به واکسن کرونا را برای مردم تمام کشورها بیشتر کنند.
پال وایتفورد، پروفسور دانشگاه north eastern می‌گوید: این ابزاری که درنظر داریم بسیار عالی است، زیرا به آسانی ساخته می‌شود، حمل و نقل آن آسان است و به راحتی دراختیار عموم قرار می‌گیرد.
نتیجه‌گیری
با توجه به تحقیقات صورت گرفته، این واکسن‌ها تا حد زیادی موثر هستند و حتی در صورت ایجاد واریانت یا سویه جدید ویروس کرونا، می‌توانند فعالیت خود را حفظ کنند. بنا به گفته تیم محققین، تست‌های بالینی این واکسن‌ها در سال 2022 انجام می‌شود. محققین امیدوارند که بتوانند به زودی این واکسن را در اختیار عموم قرار داده و به عنوان دوز سوم (بوستر) استفاده کنند.
نویسنده: علی صراط
منابع:
