هورمون رشد و تست آن (GH Test)

هورمون رشد یکی از هورمون‌هایی است که توسط غده‌ی هیپوفیز در مغز تولید می‌شود. نام دیگر این هورمون، (HGH) یا سوماتوتروپین است.

هورمون رشد نقش مهمی در رشد و تکامل طبیعی انسان، به‌خصوص کودکان و نوجوانان، دارد. اگر میزان این هورمون کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد، در کودکان و بزرگسالان منجر به بروز مشکل می‌شود. GH یک پروتئین کوچک است که توسط غده هیپوفیز ساخته شده و در جریان خون ترشح می شود. تولید GH توسط مجموعه پیچیده ای از هورمون های تولید شده در هیپوتالاموس مغز و در دستگاه گوارش و لوزالمعده کنترل می شود.

چه زمانی پزشک این تست را تجویز می‌کند؟

اگر دکتر فوق تخصص غدد مشکوک شود که ممکن است بدن مقدار زیاد یا کمی از این هورمون را تولید کند، برای اندازه‌گیری میزان هورمون رشد در خون تست هورمون رشد تجویز می‌کند. تشخیص هرگونه مشکل مربوط به این هورمون به پزشک کمک می کند تا از بیماری شما را مطلع شود.

همچنین بخوانید: ANCA یا آزمایش آنتی بادی های سیتوپلاسمی آنتی نوتروفیل

انواع تست هورمون رشد:

1. تست هورمون رشد در خون

خود این آزمایش نسبتا روتین است و خطر یا احساس ناخوشایندی کمی به همراه دارد. نمونه خون برای ارزیابی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. نتیجه‌ی تست خون هورمون رشد میزان این هورمون در خون را در همان لحظه‌ای که خون از شما گرفته شد به پزشک نشان می‌دهد. با این حال، ممکن است این اطلاعات برای تشخیص مشکل کافی نباشد زیرا میزان هورمون رشد در بدن به طور طبیعی در طول روز در بدن بالا و پایین می‌شود.

۲. تست فاکتور رشد شبه انسولین-۱

اغلب تست فاکتور رشد شبه انسولین-۱ (تست IGF-1) همزمان با تست خون هورمون رشد انجام می‌شود. اگر دچار کمبود هورمون رشد باشید یا مقادیر بالای آن در بدنتان وجود داشته باشد، میزان IGF-1 نیز کمتر یا بیشتر از میزان طبیعی خواهد بود. مزیت کلیدی ارزیابی IGF-1 این است که میزان آن، برخلاف هورمون رشد، ثابت است. فقط یک نمونه خون برای هردو آزمایش کافی است. معمولا این دو تست اطلاعات کافی برای تشخیص را در اختیار پزشک فوق تخصص غدد قرار نمی‌دهد و از آن برای معاینه استفاده می‌شود تا پزشک تصمیم بگیرد آیا به انجام آزمایشات بیشتر احتیاج هست یا خیر. اگر بدن شک کند که میزان تولید هورمون رشد در بدن بیشتر یا کمتر از میزان مورد نیاز است، تست سرکوب هورمون رشد یا تست تحریک هورمون رشد را تجویز می‌کند.

۳. تست سرکوب هورمون رشد

اگر میزان تولید GH در بدن بیشتر از میزان طبیعی باشد، تست سرکوب هورمون رشد در تایید این مشکل به پزشک کمک می‌کند. اگر پزشک مشکوک شود که ممکن است بدن مقدار زیاد یا کمی از این هورمون را تولید کند، برای اندازه‌گیری میزان هورمون رشد در خون تست هورمون رشد تجویز می‌کند.

متخصص در این روش به کمک سوزن یا سرم از شما خون می‌گیرد. سپس از شما خواسته می‌شود یک محلول استاندارد حاوی گلوکز (نوعی قند) را بنوشید. این محلول کمی شیرین است و طعم‌های مختلفی دارد. بعد از نوشیدن محلول، متخصص در فواصل زمانی مختلف طی دو ساعت از شما چند نمونه خون دیگر می‌گیرد. این نمونه‌ها برای ارزیابی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در اکثر افراد، گلوکز باعث کاهش تولید هورمون رشد می‌شود. آزمایشگاه در هر فاصله‌ی زمانی میزان هورمون را نسبت به میزان طبیعی می‌سنجد.

۴. تست تحریک هورمون رشد

تست تحریک هورمون رشد در تشخیص کمبود یا افزایش تولید این هورمون به پزشک کمک می‌کند. معمولا متخصص برای انجام این آزمایش با استفاده از سرم نمونه خون اولیه را دریافت می‌کند. سپس به شما دارویی می‌دهد که بدن را به ترشح GH وامیدارد. متخصص طی دو ساعت شما را تحت نظر می‌گیرد و در فواصل زمانی مشخص از شما نمونه خون دریافت می‌کند؛ سپس بهترین روش درمان را برایتان تعیین می‌کند.

همچنین بخوانید: آنچه باید درباره ی تست wright (آزمایش رایت) بدانیم!

آزمایش تحریک هورمون رشد چیست؟

تست تحریک هورمون رشد (GH) توانایی بدن برای تولید GH را اندازه گیری می‌کند. بدن ما معمولاً بی سر و صدا ، تقریباً بدون اطلاع قبلی تغییر می کند. بچه ها قد بلند می‌شوند. موهای ما اغلب با افزایش سن نازک می‌شوند. همه اینها بخشی از بلوغ است و توسط هورمون ها کنترل می‌شود. اما گاهی اوقات همه چیز اشتباه‌می‌شود. هورمونی که به کنترل رشد و واکنش های شیمیایی در بدن ما کمک می‌کند، هورمون رشد انسانی نامیده‌می‌شود. (ممکن است آن را به صورت HGH یا به طور خلاصه GH بنویسید.) بدن شما ممکن است آن را در مقادیر زیاد تولید کند یا اصلاً ندهد.

HGH بیش از حد یا بسیار کم می‌تواند منجر به مسائل مختلف شود­، از جمله:

• کوتوله‌گرایی
• خستگی
• ضعف استخوان
• بلوغ تاخیری

اگر شما یا فرزندتان دارای هر یک از این شرایط هستید ، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که یک تست تحریک هورمون رشد انجام دهید. اساس این آزمایش یک نمونه خون ساده است که سپس در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگرچه مشکلات هورمون رشد در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند ، اما درمان آنها ممکن است به سادگی تزریق منظم هورمون باشد. و در کودکان ، این مسائل ممکن است به مرور خود به خود بهتر شوند.

در طول ازمایش چه اتفاقی‌ رخ‌ می‌دهد؟

در کودکان:

برای کودک شما ، آزمایش با قرار دادن یک خط IV در بازو یا دست او شروع می‌شود. پس از دادن نمونه خون ، کودک شما دوز دارو یا دارو برای تحریک غده هیپوفیز برای ترشح هورمون رشد دریافت می‌کند. رایج ترین داروهای انتخاب شده عبارتند از کلونیدین (کاتاپرس)، آرژنین یا گلوکاگون. انسولین به دلیل نگرانی های ایمنی در مورد کودکان در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تمام این موارد، دستیار احتمالاً هر 30 دقیقه یک نمونه خون می گیرد. نمونه‌ها بزرگ نیستند – شاید چند قاشق چای خوری، در کل، در طول روز. در پایان آزمایش ، کودک شما می‌تواند غذا بخورد. آنها باید بعد از آن استراحت کنند.

در بزرگسالان:

این روند مشابهی برای بزرگسالانی است که از آزمایش تحریک GH استفاده می‌کنند. بزرگسالان می‌توانند دارویی به نام مکیمورلین (مکریلن) داشته باشند که به صورت مایع برای نوشیدن تجویز می شود. انسولین به دلیل عوارض جانبی ناخوشایند و نگرانی‌های ایمنی به دلیل پایین بودن قند خون در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نمونه های خونی کودکان و بزرگسالان را می‌توان در کنار آزمایش تحریک برای IGF-1 و IGFBP-3 بررسی کرد. اگر از آزمایش سرکوب GH استفاده می کنید ، در 5 دقیقه اول محلول گلوکز می نوشید و هر 30 دقیقه به مدت 2 ساعت خون خود را چک می‌کنید. آزمایشات هورمون رشد به احتمال زیاد عوارضی ایجاد نمی‌کند ، اگرچه برخی از افراد ممکن است احساس ضعف کنند. کبودی در جایی امکان پذیر است که خط IV وارد رگ شما شود.

چرا این آزمایش انجام می‌شود؟

این آزمایش اغلب برای تشخیص اینکه آیا کمبود هورمون رشد (کمبود GH) باعث کندی رشد می شود انجام می شود.

خطرات ازمایش هورمون رشد چیست؟

ریسک کمی برای گرفتن خون شما وجود دارد. اندازه وریدها و عروق از فردی به فرد دیگر و از یک طرف بدن به طرف دیگر متفاوت است. خون گرفتن از برخی افراد ممکن است از دیگران سخت تر باشد.

سایر خطرات مرتبط با خونگیری جزئی هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• خون ریزی بیش از حد
• سوراخ های متعدد برای تعیین رگ‌ها
• غش یا احساس سبکی سر
• هماتوم (تجمع خون در زیر پوست)
• عفونت (هر زمان که پوست شکسته شود خطر کمی وجود دارد)

داروهایی که در طول آزمایش هیپوفیز را تحریک می کنند ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. ارائه دهنده می تواند اطلاعات بیشتری در این مورد به شما بگوید .

به چه دلیلی هورمون رشد انجام می‌شود؟

• برای کودکانی که علائم غول پیکر را نشان می‌دهند
• برای بزرگسالانی که علائم آکرومگالی را نشان می دهند ، وضعیتی که با رشد غیرعادی بزرگ استخوان در بزرگسالان مشخص می‌شود
• برای بررسی اختلالات در عملکرد غده هیپوفیز
• در صورت مشکوک بودن به تومور در غده هیپوفیز-این کار با آزمایش دیگری به نام IGF-1 انجام می شود که در طول زمان تفاوت چندانی ندارد
• برای نظارت بر اثربخشی جایگزینی GH (معمولاً با آزمایش IGF-1 انجام می‌شود)

چه زمانی آزمایش تحرک gh استفاده می‌شود؟

• برای کودکانی که نسبت به سن خود قد کوتاهی دارند
• هنگامی که آزمایش تیروئید مشکل تیروئید را رد می کند ، اما رشد کندتر از حد انتظار است
• برای بررسی اختلالات در عملکرد غده هیپوفیز
• برای کودکانی که پرتودرمانی داشته اند
• برای کودکانی که استخوان های آنها به طور طبیعی رشد نمی‌کند.
• برای بزرگسالان با علائم ضعف عضلانی ، کمبود انرژی ، پوست نازک ، استخوان‌های ضعیف و سایر علائم که در
• صورت مصرف همزمان ، نشان دهنده کمبود GH است
• برای بزرگسالان مبتلا به اختلالات هیپوفیز که خطر کمبود هورمون رشد را افزایش می‌دهند.
• تست هورمون رشد انواع مختلفی دارد و پروتکل خاص هر آزمایش به نوع آزمایشی که پزشک برایتان تجویز کرده است بستگی دارد.

هزینه‌ی تست هورمون رشد

هزینه آزمایشات GH بر اساس پوشش بیمه ای شما ، امکاناتی که آزمایشات را انجام داده اید و آزمایشگاهی که برای تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد متفاوت است. ساده ترین آزمایشات سرم GH و آزمایش IGF-1 است که فقط نیاز به خون گیری دارد. هزینه معمولی برای هر یک از این آزمایش‌ها در صورت سفارش مستقیم از آزمایشگاه حدود 70 دلار است. هزینه‌های واقعی شما ممکن است بسته به میزان هزینه تیم درمانی شما برای خدمات ، مانند خون گیری و ارسال آن به آزمایشگاه متفاوت باشد.

تفسیر نتایج هورمون رشد

پزشک شما نتایج آزمایشگاه شما را دریافت کرده و آنها را تفسیر می‌کند. اگر نتایج آزمایش شما نشان می دهد که ممکن است به بیماری GH مبتلا باشید یا نیاز به آزمایش بیشتری دارید ، مطب پزشک شما معمولاً برای قرار ملاقات بعدی با شما تماس می‌گیرد. به طور کلی، نتایج آزمایش سرم GH و آزمایش IGF-1 اطلاعات کافی برای تشخیص اختلال مربوط به GH را ارائه نمی دهند.

اگر نتایج غیر معمول باشد ، پزشک احتمالاً آزمایش سرکوب یا تحریک GH را تجویز می‌کند. اگر سطح GH شما در طول آزمایش سرکوب بالا باشد ، به این معنی است که گلوکز تولید GH شما را همانطور که انتظار می‌رفت کاهش نداد. اگر IGF-1 شما نیز بالا بود ، پزشک شما ممکن است تولید بیش از حد GH را تشخیص دهد. از آنجا که شرایط مربوط به این هورمون نادر است و تشخیص آن می تواند چالش برانگیز باشد ، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی را پیشنهاد دهد. اگر سطح هورمون شما در طول آزمایش تحریک GH پایین باشد ، بدن شما آنطور که انتظار می‌رفت GH ترشح نمی کند. اگر سطح IGF-1 شما نیز پایین بود ، ممکن است نشان دهنده کمبود GH باشد. مجدداً ، پزشک شما برای اطمینان بیشتر آزمایشات بیشتری را توصیه می‌کند.

همچنین بخوانید: تست شکنندگی اسمزی(Osmotic fragility test)

پزشک برای شما از گرفتن تست هورمون رشد چی می‌خواهد؟

• بیمار باید حداقل 12-10 ساعت ناشتا باشد و 90 دقیقه قبل از انجام تست و طی کل مراحل تست در حالت آرامش باشد و محیط آزمایشگاه را ترک نکند
• مدت کوتاهی قبل از انجام تست هورمون رشد چیزی نخورید
• حداقل ۱۲ ساعت قبل از انجام تست هورمون رشد، از مصرف ویتامین بیوتین یا ب-۷ بپرهیزید
• چند روز قبل از انجام تست از مصرف دارو بپرهیزید (به‌خصوص اگر در نتیجه‌ی تست هورمون رشد اختلال ایجاد می‌کند)
• ممکن است دستورالعمل‌های انجام برخی آزمایشات کمی متفاوت باشد

آیا گرفتن تست هورون رشد همگانی است؟ 

نامیزان بودن هورمون رشد امر شایعی نیست بنابراین تست GH به‌صورت روتین انجام نمی‌شود. اگر پزشک مشکوک شود که ممکن است میزان این هورمون در بدنتان غیرعادی باشد، احتمالا یک یا چند آزمایش زیر را تجویز می‌کند.

نتیجه گیری

افزایش یا کاهش میزان هورمون رشد نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های جدی است. با این حال، یادتان باشد این بیماری‌ها نادر هستند. پزشک با استفاده از تست سرکوب یا تحریک GH میزان این هورمون را می‌سنجد. اگر نتایج تست GH حاکی از غیر عادی بودن میزان هورمون رشد باشد، پزشک آزمایشات بیشتری تجویز می‌کند.

اگر اختلال مربوط به هورمون رشد در شما تشخیص داده شود، پزشک بهترین روش درمان را به شما پیشنهاد می‌کند. معمولا برای کسانی که دچار کمبود این هورمون هستند، هورمون رشد مصنوعی تجویز می‌شود. تشخیص زودهنگام در بزرگسالان و کودکان احتمال نتیجه‌ی مثبت را بالا می‌برد.

گردآورنده: مائده فراهانی

منابع:

1. https://www.winchesterhospital.org/health-library/article?id=227287
2. https://www.darmankade.com/blog/growth-hormone-test/
3. https://www.healthline.com/health/growth-hormone-test
4. https://www.mountsinai.org/health-library/tests/growth-hormone-stimulation-test
5. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/growth-hormone-athletic-performance-and-aging