فهرست مطالب
آیا آگاهی از غلظت میکروب ها در مایعات بدن، اطلاعاتی درمورد پیشرفت یک بیماری عفونی میدهد؟
آزمایش های متعددی در زیست شناسی و پزشکی نیاز به شمارش سلولها دارد. در همه موارد، آنچه شمارش میشود در واقع غلظت سلولها است. با شمارش سلولها در یک حجم تعیین شده از یک محیط کشت، میتوان غلظت را ارزیابی کرد. از Count Colonies برای تشخیص و شمارش میکروبهای خاک، آب و غذا استفاده میشود. در عصر حاضر شمارش باکتریها در روند کار آزمایشگاه‌میکروبیولوژی به یک ضرورت تبدیل شده‌است.
نحوه ی شمارش کلنی ها در میکروبیولوژی
یکی از روشهای کلاسیک برای تعیین غلظت میکروبها در نمونه، رقیق کردن نمونه، رشد میکروبها در محیط کشت و شمارش کلنی ها است. باکتریها رایج ترین میکروبها برای ارزیابی تعداد کلنی ها هستند.
نمونه های رقیق و دوره ی نهفتگی
اگر به سادگی یک نمونه ی میکروب را روی یک صفحه ی آگار کشت دهید، تعداد زیادی از کلنی ها را مشاهده میکنید، که کلنی های جداگانه با هم ترکیب میشوند و شمارش آنها غیرممکن میشود. برای حل این مشکل، نمونه را در یک محیط مایع مخلوط کنید، سپس مقدار کمی از آن مخلوط را برداشته و بیشتر رقیق کنید. این عمل را شش تا 10 بار تکرار کنید. قبل از شمارش کلنی ها، رقیق سازی نهایی را روی یک صفحه آگار گسترش داده و آن را به مدت چهار تا هفت روز کشت دهید.
شمارش دستی
شمارش دستی کاری خسته کننده و مستعد خطای بسیار است. اولین ترفند در شمارش کلنی این است که هر نقطه ی کلنی را یک بار شمارش کنید. بدین صورت که ظرف پتری را روی زمینهای چهارخانه قرار داده و کلنی ها را در هر قسمت این زمینه شمارش کنید، و به صورت الگویی منظم در تمام قسمت ها حرکت کنید. علامت گذاری کلنی های شمارش شده در پشت ظرف پتری نیز میتواند یک روش مفید باشد. به طور کلی، شما باید حداقل سه صفحه را بشمارید. شبکه ی میکروبیولوژی، شرکتی که خدمات مشاورهای را به آزمایشگاهها و تولیدکنندگان ارائه میدهد، پیشنهاد میکند فقط از بشقاب های حاوی 30 تا 300 کلونی برای نتیجه گیری قوی و بهتر استفاده کنید. صفحات دارای کلنی، که تعداد کلنی آنها بسیار زیاد یا بسیار کم است، باید دوباره با رقیق سازی مجدد کشت شوند. شرکتها و فنآوری های تحقیقاتی به طور معمول تعداد کلنی ها را با دست میشمارند که میتواند به صدها عدد در هر پتری برسد. میکروبیولوژیست ها باید مشکلات خسته کننده ی شمارش کلنی ها را حل کنند، زیرا گاهی اوقات کلنی ها بسیار کوچک هستند و میتوانند با رنگهای خاص محیط کشت، پوشانده شوند و گاهی خود عمل شمارش، بسیار آهسته و طولانی است.
شمارش خودکار
همان گونه که گفته شد خطای انسانی بر مشکلات شمارش کلنی ها به صورت دستی می افزاید. برای بهبود دقت و کارایی، ظرف پتری را در دستگاه شمارش خودکار کلنی قرار می دهند. دستگاه های شمارنده ی خودکار کلنی، از پتری حاوی کلنی عکس می گیرند، سپس کلنی ها را از پس زمینه جدا کرده و در انتها از الگوریتمی منظم برای شمارش کلنی های روی صفحه استفاده می کنند.
شمارش کلنی ها به صورت پیچیده تر
محاسبه ی چگالی میکروب از روی تعداد کلنی ها محدودیت هایی دارد. واحدهای تشکیل دهنده کلونی میتوانند یک سلول واحد، یک زنجیره ی سلولی یا یک توده ی کامل از سلولها باشند. فرض بر این است که کلنی نشان دهنده یک سلول است، دراین صورت غلظت های محاسبه شده از تعداد کلنی ها، میتواند کم باشد.
نتیجه گیری
میکروبهای مختلف به شرایط رشد متفاوتی احتیاج دارند و همچنین کلنی های روی صفحه فقط نشان دهنده ی آن دسته از میکروب هایی است که در آن شرایط و آن محیط کشت، رشد میکنند. علاوه بر این، شمارشگر کلونی سلولهای مرده را ثبت نمیکند و این عمل هنگامی که به غلظت سلولها در نمونه ی اصلی نیاز داریم، نکته ی مهمی است.
نویسنده: زهرا سروآزاد
منابع:
