کربوهیدارت ها

کربوهیدرات ها یا قند ها از H ، O و C تشکیل شده اند .  کربوهیدرات ها نقش تامین انرژی ، سوخت و ساز و همچنین نقش ساختاری را در بدن موجودات زنده ایفا می کنند. قند ها به سه دسته ی مونوساکارید (ریبوز ، گلوکز ، فروکتوز و …) ، دی ساکارید (ساکارز، مالتوز و …) و  پلی ساکارید(سلولز ، گلیکوژن ، نشاسته و …) تقسیم بندی میشوند . همچنین بر اساس طول زنجیره به تریوز (۳کربنه)، تتروز (۴ کربنه)، پنتوز (۵ کربنه) و هگزوز (۶ کربنه) نیز طبقه بندی می شوند. قندهایی که عامل آلدهیدی در ساختار خود دارند در دسته ی آلدوز ها و آنهایی که عامل کتونی دارند در دسته ی کتوز ها جای می گیرند. تمام قندها خاصیت کاهندگی دارند به جز ساکارز ؛ زیرا کربن آنومری آن که باعث خاصیت احیا کنندگی  می شود درگیر پیوند شده و نمی تواند الکترون بدهد.

محلول فهلینگ

یک واکنشگر شیمیایی برای شناسایی قندها می باشد. محلول نهایی فهلینگ از ترکیب Fehling A و Fehling B به وجود می آید .

Fehling A: یک محلول آبی رنگ از سولفات مس  است.

Fehling B: یک محلول بی رنگ از پتاسیم سدیم تارترات می باشد.

سپس این دو محلول با هم ترکیب شده و محلول نهایی فهلینگ را که آبی رنگ است می سازند.

واکنش فهلینگ

وقتی قندهای آلدهیدی به محلول فهلینگ اضافه شوند ، به راحتی توسط کپملکس  bistartratocuprat اکسید می شوند در طی این فرایند Cu²⁺ به Cu⁺ تبدیل می شود و رسوب قرمز مس اکسید تشکیل می شود؛ مثلا در مثال زیر گلوکز که یک مونوساکارید ۶ کربنه است به محلول فهلینگ اضافه می شود.

شرح آزمایش

ابتدا یک میلی لیتر نمونه به لوله آزمایش خشک و تمیز اضافه می کنند و در لوله ای دیگر یک میلی لیتر آب مقطر تحت عنوان “کنترل” می ریزند. سپس به هر دو لوله یک میلی لیتر از محلول فهلینگ اضافه می کنند. حال هر دو لوله را در حمام آب گرم قرار می دهند. باید دقت شود که یون مس در محیط قلیایی و در حضور قند احیا کننده، به اکسید مس قرمز رنگ تبدیل می شود.

پس محیط حتما باید قلیایی باشد. زیرا این واکنش به شدت به PH وابسته است. حضور یون OH در پیشرفت واکنش موثر است ؛ اما این یون با مس ترکیب می شود. پس وقتی قند احیا کننده اضافه شد، یون مس وجود ندارد به همین دلیل تارترات سدیم و پتاسیم استفاده می شود. یون تارترات با یون مس ترکیب شده و آن را احاطه می کند اما به محظ اینکه قند احیا کننده در محیط اضافه شود مس جدا شده و در اختیار قند احیا کننده قرار می گیرد.

نتیجه واکنش

اگر بعد از اضافه کردن قند به محلول فهلینگ رنگ آن قرمز شد یعنی قندی احیا کننده در آن وجود دارد (تمام قند ها به جز ساکارز) اما اگر همچنان به رنگ آبی باقی ماند به این معنی است که یا قند موجود از نوع ساکارز است یا اصلا قندی در محلول وجود ندارد.

نویسنده: کیمیا قریانی

همچنین بخوانید : سندرم داون