تکنیک های آزمایشگاهی

تست ضریب فنلی (بررسی اثرات ضد میکروبی)

مقدمه

باکتری­ ها میکروارگانیسم­ های تک­ سلولی با اندازه­ ی 1 تا 2 میکرومتر هستند. برخی از باکتری­ ها فلور طبیعی انسان و حیوانات بوده و حضورشان نه تنها آسیبی نمی­رساند بلکه ضروری نیز هست؛ اما تعدادی از باکتری­ ها نیز بیماری­زا بوده که امروزه روش­ های مختلفی برای مبارزه با آن­ها شناسایی شده ­است. یکی از این روش ­ها استفاده از مواد شیمیایی جرمیسیدال ( ضد میکروبی ) می­باشد.

مواد شیمیایی به چند طریق روی باکتری­ ها اثر می­گذارند؟

1.تخریب دیواره سلولی باکتری­ ها

2.انعقاد پروتئین­ های باکتری

3.اثر روی گروه­ های سولفیدریل که باعث اختلال در فعالیت­ های آنزیمی می­شود.

4. اثر آنتاگونیستی: شباهت ماده­ ی شیمیایی مورد نظر با مواد ضروری باکتری که باعث نابودی آن می­شود.

ترکیبات فنلی چیست؟

ترکیبات فنلی جز مواد ضدعفونی کننده قوی هستند که با تاثیر روی پروتئین­ های باکتری باعث مرگ آن ­ها می­شوند. به این دلیل که مواد فنلی قدرت ضدمیکروبی بسیار بالایی دارند، بنابراین قدرت ضد میکروبی، سایر مواد را با آن می­سنجند؛ به عبارت دیگر معیاری استاندارد، برای ارزیابی میزان فعالیت سایر ترکیبات جرمیسیدال هستند.

فنول

میزان فعالیت مواد ضد میکروبی

میزان رقتی از ماده­ ی ضدمیکروبی‌، که در زمان مشخص باعث از بین رفتن تعداد معینی از باکتری­ ها می­شود. اما ضریب فنلی میزان رقتی از فنل است، که در همان زمان همان تعداد باکتری را از بین میبرد؛ یعنی اگر ضریب فنلی برابر با 4 باشد باید 4 برابر رقت فنل از ماده مورد نظر به کار برد .

روش کار

برای انجام این تست، ابتدا رقت­ های متوالی از فنل و ماده­ ی ضدعفونی کننده تهیه می شود. در مرحله­ ی دوم، مقادیر استانداری از باکتری سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس به هر یک از رقت­ ها اضافه شده، سپس آن­ها را در حمام آب گرم 20 تا 30 درجه قرار می دهند. هر 5 دقیقه ازهر رقت نمونه­ ای برداشته شده و به محیط کشت اضافه می­ شود. در مرحله­ ی بعدی محیط کشت­ ها را به مدت 2 الی 3 روز درون انکوباتور قرار داده و از نظر میزان رشد بررسی می­ کنند.

نتیجه

چنانچه رشدی در محیط دیده نشود بدین معنی است که رقت مورد نظر در فاصله زمانی نمونه­ برداری باکتری را کشته است.

روش انجام محاسبات:

برای بدست آوردن ضریب فنلی، بالاترین رقت ماده­ ی شیمیایی ( کمترین غلظت ) که باکتری ها را در مدت 10 دقیقه کشته­ است ( نه 5 دقیقه ) را محاسبه می­کنند. سپس معکوس عدد حاصل را به معکوس رقت مناسب فنل تقسیم کرده و عدد ضریب فنلی را بدست می­ آورند.؛ مثلا اگر بالاترین رقت 1.45 و رقت فنل 1.90 باشد ضریب فنلی آن 5 می­شود .

نکات:

  • هر چه ضریب فنلی بیشتر باشد، تاثیر ماده ضدعفونی کننده­ ی تحت آزمایش نسبت به فنل بیشتر است.
  • هر گاه ماده شیمیایی مورد نظر خواص بیولوژیکی و خواص شیمیایی مشابه فنل داشته باشد،

نتایج حاصل نسبت به هنگامی که ماده شیمیایی کاملا با فنل تفاوت دارد با ارزش­تر است؛ زیرا یک ماده شیمیایی با خواص متفاوت از نظر فنل ممکن ­است به طور متفاوتی تحت تاثیر مواد آلی خارجی ، دما و … قرار بگیرد .

منبع: کتاب جاوتز، کتاب میکروبیولوژی عمومی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا