فهرست مطالب
مقدمه
باکتری ها میکروارگانیسم های تک سلولی با اندازه ی 1 تا 2 میکرومتر هستند. برخی از باکتری ها فلور طبیعی انسان و حیوانات بوده و حضورشان نه تنها آسیبی نمیرساند بلکه ضروری نیز هست؛ اما تعدادی از باکتری ها نیز بیماریزا بوده که امروزه روش های مختلفی برای مبارزه با آنها شناسایی شده است. یکی از این روش ها استفاده از مواد شیمیایی جرمیسیدال ( ضد میکروبی ) میباشد.
مواد شیمیایی به چند طریق روی باکتری ها اثر میگذارند؟
1.تخریب دیواره سلولی باکتری ها
2.انعقاد پروتئین های باکتری
3.اثر روی گروه های سولفیدریل که باعث اختلال در فعالیت های آنزیمی میشود.
4. اثر آنتاگونیستی: شباهت ماده ی شیمیایی مورد نظر با مواد ضروری باکتری که باعث نابودی آن میشود.
ترکیبات فنلی چیست؟
ترکیبات فنلی جز مواد ضدعفونی کننده قوی هستند که با تاثیر روی پروتئین های باکتری باعث مرگ آن ها میشوند. به این دلیل که مواد فنلی قدرت ضدمیکروبی بسیار بالایی دارند، بنابراین قدرت ضد میکروبی، سایر مواد را با آن میسنجند؛ به عبارت دیگر معیاری استاندارد، برای ارزیابی میزان فعالیت سایر ترکیبات جرمیسیدال هستند.
میزان فعالیت مواد ضد میکروبی
میزان رقتی از ماده ی ضدمیکروبی، که در زمان مشخص باعث از بین رفتن تعداد معینی از باکتری ها میشود. اما ضریب فنلی میزان رقتی از فنل است، که در همان زمان همان تعداد باکتری را از بین میبرد؛ یعنی اگر ضریب فنلی برابر با 4 باشد باید 4 برابر رقت فنل از ماده مورد نظر به کار برد .
روش کار
برای انجام این تست، ابتدا رقت های متوالی از فنل و ماده ی ضدعفونی کننده تهیه می شود. در مرحله ی دوم، مقادیر استانداری از باکتری سالمونلا و استافیلوکوکوس اورئوس به هر یک از رقت ها اضافه شده، سپس آنها را در حمام آب گرم 20 تا 30 درجه قرار می دهند. هر 5 دقیقه ازهر رقت نمونه ای برداشته شده و به محیط کشت اضافه می شود. در مرحله ی بعدی محیط کشت ها را به مدت 2 الی 3 روز درون انکوباتور قرار داده و از نظر میزان رشد بررسی می کنند.
نتیجه
چنانچه رشدی در محیط دیده نشود بدین معنی است که رقت مورد نظر در فاصله زمانی نمونه برداری باکتری را کشته است.
روش انجام محاسبات:
برای بدست آوردن ضریب فنلی، بالاترین رقت ماده ی شیمیایی ( کمترین غلظت ) که باکتری ها را در مدت 10 دقیقه کشته است ( نه 5 دقیقه ) را محاسبه میکنند. سپس معکوس عدد حاصل را به معکوس رقت مناسب فنل تقسیم کرده و عدد ضریب فنلی را بدست می آورند.؛ مثلا اگر بالاترین رقت 1.45 و رقت فنل 1.90 باشد ضریب فنلی آن 5 میشود .
نکات:
- هر چه ضریب فنلی بیشتر باشد، تاثیر ماده ضدعفونی کننده ی تحت آزمایش نسبت به فنل بیشتر است.
- هر گاه ماده شیمیایی مورد نظر خواص بیولوژیکی و خواص شیمیایی مشابه فنل داشته باشد،
نتایج حاصل نسبت به هنگامی که ماده شیمیایی کاملا با فنل تفاوت دارد با ارزشتر است؛ زیرا یک ماده شیمیایی با خواص متفاوت از نظر فنل ممکن است به طور متفاوتی تحت تاثیر مواد آلی خارجی ، دما و … قرار بگیرد .
منبع: کتاب جاوتز، کتاب میکروبیولوژی عمومی
یک نظر