فهرست مطالب
درباره‌ی اهدای عضو چه می‌دانید؟
شاید جمله‌ی «اهدای عضو، اهدای زندگی است» بهترین توصیف برای این عمل انسانی باشد. پیوند عضو تنها راه ادامه‌ی حیات بیمارانی است که دچار نارسایی شدید قلب، کلیه، کبد و… هستند. این بیماران در لیست انتظار پیوند عضو قرار دارند و ادامه‌ی حیات و ارتقای کیفیت زندگی آنها به این فرایند درمانی وابسته است.
اهدای عضو فرایندی است که در آن یک اندام یا بافت از بدن یک فرد (اهداکننده عضو) برداشته شده و به بدن شخص دیگر (گیرنده‌ی عضو) پیوند زده می‌شود. عمل پیوند، یکی از عمل‌های جراحی ضروری است؛ چرا که عضو مد نظر در بدن فرد گیرنده از کار افتاده یا در اثر بیماری یا جراحت آسیب دیده است.
پیوند اعضا، یکی از پیشرفت‌های بزرگ در پزشکی مدرن است. متأسفانه تعداد اهداکنندگان عضو، بسیار کمتر از حدی است که بتواند نیازها را برطرف کند.
اعضا و بافت‌های قابل پیوند عبارت‌اند از:
کبد؛ کلیه؛ پانکراس؛ قلب؛ ریه؛ روده؛ قرنیه؛ گوش میانی؛ پوست؛ استخوان؛ مغز استخوان؛ دریچه‌های قلب؛ بافت‌های همبند.
چه کسی می‌تواند اهداکنندهی عضو باشد؟
افراد در هر سنی می‌توانند اهداکنندهی احتمالی عضو باشند. زمانی که فردی از دنیا می‌رود، از نظر مناسب‌بودن برای اهدای عضو (بر اساس سابقه‌ی پزشکی و سن) ارزیابی می‌شود. تعیین مناسب‌بودن شرایط جسمانی برای اهدای عضو، بر عهده‌ی گروه پزشکی است.
آیا فرد زنده می‌تواند عضوی را اهدا کند؟
اهدای یک کلیه یا بخشی از کبد توسط فردی زنده به فرد دیگر امکان‌پذیر است. قبل از انجام هر گونه عمل پیوند و اهدا، فرد اهداکننده باید از نظر سلامت بررسی شود و پزشکان اطمینان حاصل کنند که او با انجام این اهدا، دچار مشکل نخواهد شد.
اهدای اعضا به بیماران توسط چه کسی و بر چه اساسی انجام می‌شود؟
قوانین تخصیص عضو برای اهدا در ایران، بر اساس قوانین معتبر جهانی و تطبیق آن با شرایط ایران تنظیم شده است. فهرست نیازمندان به پیوند عضو در مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تنظیم می‌شود و تخصیص عضو در زمان اهدا، فقط توسط این مرکز انجام می‌شود.
برای تخصیص عضو، عواملی مثل گروه خونی، تاریخ ورود به فهرست، میزان ضرورت نیاز بیمار و اندازه‌‌ی بدن در نظر گرفته می‌شود.
هزاران نفر در سراسر دنیا در انتظار پیوند عضو هستند؛ آنها کسانی هستند که با پیوند یک عضو می‌توانند به زندگی در کنار خانواده‌هایشان ادامه دهند اما بدون این پیوند، جانشان را از دست می‌دهند. افراد زیادی امکان اهدای عضو دارند؛ با وجود این، تعداد کسانی که این کار را می‌کنند یا بازماندگان بیماران مرگ مغزی که راضی به اهدای عضو عزیز خود می‌شوند، بسیار کمتر است.
تصمیم به اهدای عضو، تصمیمی سخاوتمندانه است که می‌تواند جان چندین نفر را نجات بدهد و آنها را به آغوش خانواده برگرداند. اما این تصمیم همیشه بر عهده‌ی فرد اهداکننده نیست. اگر کسی کارت اهدای عضو نداشته باشد و خانواده‌اش از تصمیم او مطلع نباشند، ممکن است اعضای خانواده اقدامی در جهت اهدای عضو انجام ندهند. گاهی تصورات اشتباه درباره اهدای اعضا، مانع از این می‌شود که افراد به اهدای عضو عزیزان خود رضایت بدهند.
وقتی که شما برای درمان بیماری‌ها راهی بیمارستان می‌شوید، پزشکان و کادر درمان روی حفظ جان و تأمین سلامت شما تمرکز می‌کنند. آنها به بهترین شکل از شما مراقبت و پرستاری می‌کنند؛ مطمئن باشید که آنها برای نجات جان یک فرد دیگر، شما را نادیده نمی‌گیرند.
افرادی که متقاضی اهدای عضو هستند نسبت به سایر افراد، تست‌های بیشتری برای بررسی شرایط پزشکی پشت‌سر می‌گذارند تا اطمینان حاصل شود که واقعا از دنیا رفته‌اند. چهار پزشک متخصص نیز باید جداگانه مرگ مغزی بیمار را تأیید کنند؛ اگر نظر هر چهار پزشک یکسان بود، مرگ مغزی تأیید می‌شود.
اهدای عضو باعث نمی‌شود که جسم عزیز شما آسیبی ببیند. با اهداکنندگان عضو با احترام و دقت رفتار می‌شود و در پیکر فرد متوفی هیچ نشانه‌ای از اهدای عضو دیده نخواهد شد.
اهدای اعضای بدن، محدودیت سنی ندارد. تصمیم‌گیری در خصوص اهدای عضو بر اساس معیارهای پزشکی و بررسی سلامت عضو انجام می‌شود و ربطی به سن و سال فرد اهداکننده ندارد. اجازه دهید که پزشکان تشخیص بدهند اعضای بدن شما برای پیوند به فرد دیگر مناسب است یا نه. تصور نکنید که سن بالا باعث می‌شود اعضای بدن شما به کار نیایند. به خاطر داشته باشید که کودکان هم از جمله بیماران نیازمند به پیوند هستند و معمولا به عضوهای کوچک‌تری نیاز دارند.
بعد از مرگ، با اهدای اعضا یا بافت‌های بدن می‌توانید جان ۷۵ نفر را از مرگ نجات دهید یا زندگی را برای آنها راحت‌تر کنید. افراد زیادی هر روز جان خود را به دلیل انجام‌نشدن عمل پیوند از دست می‌دهند. خانواده‌هایی که عزیز خود را از دست داده و اعضای بدن او را اهدا کرده‌اند، اذعان می‌کنند که دانستن این مطلب که عزیزشان بعد از مرگ جان افراد زیادی را نجات داده است، کمک می‌کند با فقدان او راحت‌تر کنار بیایند.
ضمناً اگر گروه خونی خاص و کمیابی دارید، بیشتر از همه باید به فکر اهدای اعضا باشید. معمولاً برای برخی از گروه‌های خونی، عضو مناسب برای پیوند به‌سختی پیدا می‌شود یا پیداکردنش آن‌قدر طول می‌کشد که بیمار جان خود را از دست می‌دهد.
بر اساس اطلاعاتی که در وب‌سایت انجمن اهدای عضو ایران آمده است، در حال حاضر نزدیک به ۲۵هزار نفر در ایران منتظر پیوند عضو هستند و در هر ده دقیقه یک نفر به این فهرست اضافه می‌شود. هر فرد مبتلا به مرگ مغزی، می‌تواند جان ۸ نفر دیگر را نجات بدهد.
هر ۲ ساعتی که می‌گذرد، یکی از بیمارانی که در انتظار پیوند عضو هستند جان خود را از دست می‌دهد. با سخاوت و مهربانی بسیاری از اهداکنندگان عضو، در هر ۱۲ ساعت یک نفر عضو حیاتی مد نظر را دریافت می‌کند و دوباره به زندگی عادی باز می‌گردد.
تمام این آمار و ارقام نشان می‌دهد که پیوند عضو چقدر اهمیت دارد و این کار انسان‌دوستانه چه نتایج خوشایندی در پی دارد؛ این عمل زیبا، خانواده‌های بی‌شماری را از چنگال درد و غم از دست‌دادن عزیز رها می‌کند.
نویسنده: اسما وفادار
ویراستار: علی‌رضا محمدی
منابع:
