آزمایش احیای متیلن بلو

یکی از آزمایش هایی که به منظور ارزیابی کیفیت باکتریایی شیر خام صورت می گیرد، آزمایش احیای متیلن بلو است. اساس این آزمایش احیای متیلن بلوی افزوده شده به شیر، در اثر فعالیت متابولیکی باکتری‌های آن و بی رنگ شدن متیلن بلو می باشد.

شیر

منبعی غنی شده از پروتئین و قند و املاح و ویتامین ها است و مهم ترین عامل در مسمومیت انسان‌ها محسوب می شود. بسیاری از بیماری های واگیردار از جمله : سل ، تب مالت ، تیفوئید ، عفونت های استرپتو کوکی و … از طریق شیر منتقل می شوند.

در حالت معمول نباید انتظار داشت که جمعیت مشخصی از میکروارگانیسم ها وجود داشته باشند و یا شیر دارای فلور طبیعی باشد. در شرایط ایده آل شیر باید استریل باشد.

روش آزمایش احیای متیلن بلو یا تست ردوکتاز

حیات تمام موجودات از جمله میکروارگانیسم ها وابسته به متابولیسم است. عمده واکنش‌هایی که در متابولیسم رخ می دهد، اکسیداسیون و احیا است.

در این روش ها فعالیت احیاکنندگی میکروارگانیزم ها که توسط آنزیم های مختلف دهیدروژناز که قادرند هیدروژن را از ترکیبات مختلف به یک پذیرنده بیولوژیک منتقل کنند، صورت می گیرد ارزیابی می شود. پذیرنده های بیولوژیک مورد استفاده در این تست ها رنگ‌هایی می‌باشند که در اثر احیا شدن تغییر رنگ می‌دهند. شدت تغییر رنگ متناسب با میزان احیا شدن آن بوده و میزان احیا شدن رنگ متناسب با غلظت و یا فعالیت آنزیم های دی هیدروژناز باکتری موجود در شیر می‌باشد.

برخی از ترکیبات شیمیایی مثل برخی از رنگ‌ها از جمله متیلن بلو می توانند در شرایط آزمایشگاهی در نقش پذیرنده‌های الکترون باشند، وقتی احیا می شوند بی رنگ می شوند. اگر به نمونه شیر مشکوکی متیلن بلو اضافه کنیم  بی رنگ می‌شود. احیای متیلن بلو دلیل بر پذیرش الکترون است. الکترون‌هایی در میکروارگانیسم‌های شیر وجود دارد که باعث اکسیداسیون و احیا می‌شود و متیلن بلو نیز احیا می‌شود.

روش کار

لوله به شرح زیر تهیه می کنیم:

• لوله اول 9 سی سی شیر + 1 سی سی آب مقطر + 1 سی سی متیلن بلو = رقت: 9.0
• لوله دوم 8 سی سی شیر + 2 سی سی آب مقطر + 1 سی سی متیلن بلو = رقت 8.0
• لوله سوم 7 سی سی شیر + 3 سی سی آب مقطر + 1 سی سی متیلن بلو = رقت 7.0
• لوله چهارم 6 سی سی شیر + 4 سی سی آب مقطر + 1 سی سی متیلن بلو = رقت 6.0
• لوله پنجم 5 سی سی شیر + 5 سی سی آب مقطر + 1 سی سی متیلن بلو = رقت 5.0

لوله‌ها آبی رنگ می‌شوند و سر لوله‌ها را با پارافین می‌بندیم. زمان بی رنگ شدن متیلن بلو در لوله اول مالک قضاوت است. سرعت بی رنگ شدن متیلن بلو ارتباط مستقیم با تعداد و فعالیت میکروارگانیسم‌های شیر دارد. اگر در حالتی لوله دوم بی رنگ نشد ولی لوله سوم بی رنگ شد، در می یابیم که آزمایش درست انجام نگرفته است. باید لوله ها به ترتیب بی رنگ شوند .

نتیجه

اگر شیر در لوله اول در زمانی بیش از 5:30 ساعت بی‌رنگ شود، تعداد باکتری‌ها در 1 سی سی از شیر کمتر از 500000 است، شیر بسیار خوب است.

اگر شیر در لوله اول در زمانی بین 2 تا 5:30 ساعت بی‌رنگ شود، تعداد باکتری‌ها در 1 سی سی از شیربیش از 500000 و کمتر از 4 میلیون است، شیرقابل قبول است.
اگر شیر در لوله اول در زمانی بین 2 ساعت تا 20 دقیقه بی رنگ شود، تعداد باکتری ها در 1 سی سی از شیر بین 4 تا 20 میلیون است، شیر بد است.
اگر شیر در لوله اول در زمانی کمتر از 20 دقیقه بی رنگ شود ، تعداد باکتری ها در 1 سی سی از شیر بیش از 20 میلیون است، شیر غیر قابل مصرف است.

تهیه کننده: راضیه شیرگیر

منابع:

1. سایت سیویلیکا
2. https://jvr.ut.ac.ir/article_16781_1108c740d00ceab4c25403958878919f.pdf
3. https://ui2.ui.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub189/biology/p11.pdf