فهرست مطالب
نایسریا گونوروآ (Neisseria gonorrhea)
باکتری مولد بیماری سوزاک Gonorrhea) است. سوزاک یک بیماری آمیزشی شایع است که از طریق آمیزش جنسی منتقل می شود. نام این باکتری از دو قسمت تشکیل شده است، Gonorrhea به معنای سوزاک و جنس آن Neisseria که از اسم کاشف این باکتری (Albert.L.S.Neisser 1879) گرفته شده است.
نایسریا گونوروآ یک دیپلوکوک گرم منفی است. این باکتری غیر متحرک است و در حضور 5 تا 10 درصد CO2، رشد بهتری دارد. این باکتری نسبت به خشکی، نور خورشید و حرارت بسیار حساس است. از طرق حرکات تکانشی(twitching motility) می تواند
حرکت کند. این باکتری از طریق پیلی فقط به سطوح می چسبد.
روش کشت
این باکتری 3 سال بعد از کشف(1882) توسط Leistikow و Loffler کشت داده شد. از محیط کشت Thayer-Martin agar (Thayer-Martin medium یا VPN agar) استفاده می شود. این محیط یک مولر هیلتون آگار با 5% خون گوسفند شکلاتی و آنتی بیوتیک است.
این محیط معمولا حاوی ترکیب زیر از آنتی بیوتیک هاست:
1)Vancomycin: قادر به از بین بردن ارگانیسم های گرم مثبت است، اگرچه برخی ارگانیسم های گرم مثبت مثل لاکوباسیلوس و پدیوکوکوس ذاتا مقاوم هستند.
2)Polymyxin: نام دیگر آن کولیستین است که غیر از Neisseria سایر ارگانیسم های گرم منفی را از بین می برد، اگرچه برخی ارگانیسم های گرم منفی مثل لژیونلا نیز به آن مقاوم هستند.
3)Nystatin: می تواند اکثر قارچ ها را بکشد.
تشخیص
برای تشخیص بیوشیمیایی گونوکوک از تست اکسیداز استفاده می شود. این باکتری اکسیداز مثبت است. آنزیم های اکسیداز نقش بسیار مهمی را در سیستم انتقال الکترون در تنفس هوازی ایفا می کنند. توانایی باکتری ها در تولید آنزیم سیتوکروم اکسیداز را می توان با انجام تست اکسیداز مشخص نمود.
آنزیم سیتوکروم اکسیداز قادر به اکسید کردن سوبسترای تترامتیل-پار-فنیلن دی آمین دی هیدروکلراید و تشکیل محصول رنگی ایندوفنل (Indophenol) می باشد.
نکته: تست کاتالاز و اکسیداز در تمامی سویه‌های مهم از نظر پزشکی مثبت است. گونه‌های مختلف نایسریا را می‌توان بر اساس تولید اسید از قندهای مختلف، شناسایی کرد.
نایسریا گونوره آ فقط از گلوکز، اسید تولید می‌کند درحالیکه نایسریا مننژیتیدیس، هم از گلوکز و هم از مالتوز، اسید تولید می‌کند. همچنین نایسریا مننژیتیدیس دارای کپسول پلی ساکاریدی است که باکتری را در برابر پادتن‌ها و هضم شدن توسط گلبول‌های سفید محافظت می‌کند. کپسول، مهم‌ترین فاکتور بیماریزایی نایسریا مننژیتیدیس است. نایسریا گونوره آ کپسول ندارد.
دیگر خصوصیات این باکتری را در جدول زیر می بینید:
