فهرست مطالب
متاستاز استخوان چیست و چگونه به وجود می آید؟
استخوان شايعترين محل متاستاز در بيماران مبتلا به سرطان است.
یکی از شایع ترین تومور های بدخیم ،متاستاز استخوان است به طوریکه منشا آن خود استخوان نیست!
هنگامی که بیمار به سرطان ریه ، پستان ، پروستات ، تیروئید یا اعضا دیگر مبتلا شود و سلول های سرطانی خود را به استخوان برسانند و در آن شروع به رشد کنند می گویند. سرطان به استخوان متاستاز داده است یا متاستاز استخوانی بوجود آمده است. سالانه از میان یک میلیون سرطان تشخیص داده شده نیمی از آن ها به استخوان متاستاز پیدا می کنند. مهم ترین راه انتشار سلول های سرطانی از بافت سرطانی اولیه، جریان خون وریدی است؛ یعنی همان جریان خونی که از بافت خارج شده و به قلب میرود میتواند سلول های سرطانی را با خود حمل کرده و به بافت هایی که جریان خون وریدی را دریافت میکنند ( کبد و ریه) برده و قرار دهد. هر سلول سرطانی در هر بافتی قادر به رشد و تکثیر نیست و بافت میزبان باید شرایط لازم را برای رشد سلول ها داشته باشد.
از لحاظ شیوع، استخوان سومین بافتی است که میتواند میزبان سلول های سرطانی از بافت های دیگر باشد.
متاستاز در استخوان معمولاً دردناک است و زودتر تشخیص داده میشود درحالیکه متاستاز کبد و ریه معمولاً تا وقتی به مراحل پیشرفته نرسد علامتی ایجاد نکرده و بیمار متوجه آن نمیشود.
منشأ اکثر متاستازهای استخوان ریه ، پستان ، پروستات ، تیروئید و کلیه است و بیشتر در استخوان های ستون مهره، لگن، دنده، جمجمه، بازو و ران ایجاد میشوند.
علائم متاستاز استخوان
مهم ترین علامت این بیماری درد در استخوان های تضعیف شده بر اثر متاستاز است.
گاهی این تضعیف سبب شکسته شدن استخوان در اثر ضربه های کوچک می شود. متاستاز ستون مهره بر روی ریشه ی عصبی فشار می آورد و سبب درد در اندام ها یا ختلال حسی یا حرکتی در اندام می شود.از جمله مشکلات دیگر این بیماران، کم خونی است که باعث ضعف و بیحالی خواهد شد.
تشخیص متاستاز استخوان
در تشخیص این بیماری ممکن است از قبل منشا سرطان اولیه بیمار مشخص شده باشد و به علت درد استخوان به پزشک مراجعه کند و گاهی هم به دلیل در د استخوان و بدون اطلاع از منشأ بیماری به پزشک مراجعه کند. پزشک معالج ممکن است از رادیوگرافی ساده برای تشخیص متاستاز استفاده کند. در مواردی که بیمار از درد استخوان شاکی است و پزشک در رادیوگرافی وی علائمی از تخریب استخوان مشاهده میکند.
اگر سن بیمار بالای 45 سال باشد حتماً یکی از احتمال هایی که در ذهن او مطرح میشود تومور های متاستاتیک است. در رادیوگرافی ممکن است در نواحی که سلول های سرطانی رشد کرده اند استخوان از بین رفته باشد که این مناطق بصورت تیره دیده میشوند. سلول های سرطانی ممکن است در محل رشدشان استخوانسازی کنند که در رادیوگرافی بصورت مناطق سفید رنگ دیده میشوند.
در بعضی تومورها ممکن است هم مناطق تخریب استخوان و هم مناطق استخوان سازی دیده شوند. اسکن رادیوایزوتوپ یا بون اسکن میتواند به پزشک نشان دهد که آیا فقط یک استخوان از بدن درگیر شده یا استخوان های دیگر هم مبتلا شده اند. پزشک معالج ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی هم برای بررسی بیشتر تومور استفاده کند. آزمایشات خون هم می توانند اطلاعات مفیدی هم در مورد تشخیص بیماری و هم در مورد بررسی میزان فعالیت بیماری در اختیار پزشک قرار دهد.
درمـان متاسـتاز اسـتخوان
عـوارض ناشـي از متاسـتازهاي استخواني شايعند و ممكن است باعث معلوليتهاي عمـده اي شـوند. چون طول عمر مبتلايان به متاستازهاي استخواني از ساير متاستازهاي احشايي بيشتر است، يـافتن درمـان مناسـب و برخـورد صـحيح بـا عوارض ناشي از متاستازهاي استخواني از اهميت بالايي در انكولوژي برخوردار است.
اهداف درمان در متاستازهاي استخواني شامل افزايش حداكثري كنترل درد، حفظ كاركرد اندامها، حفظ پايداري اسـتخوان و كنترل موضعي تومور مي باشـد. ضـايعات بـي علامـت متاسـتاتيك در استخوان كه خطر شكستگي پاتولوژيك يا خطر تحت فشار قرار دادن نخاع را ندارند ميتوانند تنها تحت پيگيري قرار گيرند.
درمــان فعلــي متاســتازهاي اســتخواني شــامل كنتــرل درد بــا آنالژزيــك هــا، پرتودرمــاني (پرتودرمــاني موضــعي يــا سيــستميك)، بيس فسفونات ها و جراحـي مـيباشـد. درمـان مطلـوب متاسـتازهاي اسـتخواني پيچيـده اسـت و نيـاز بــه برخـورد گروهـي بـا حــضور متخصصين راديوتراپي- انكولوژي و طب تسكيني و ساير رشـته هـاي درمان سرطان دارد.
گردآورنده: فاطمه رحیمی
منابع:
- https://www.yjc.ir/fa/news/4324740/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B2-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF
- مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، دي 1392. https://tumj.tums.ac.ir/article-1-5727-fa.pdf
