فهرست مطالب
زمانی که بخواهیم ماکرومولکولهای یک ترکیب را از هم جدا کنیم، از روشی به نام الکتروفورز استفاده میکنیم. به این منظور، مایع مورد نظر را در یک میدان الکتریکی یکنواخت قرار میدهیم.
زمانی که مولکولها در یک میدان الکتریکی یکنواخت قرار میگیرند، براساس بار الکتریکی که دارند، به سمت یکی از قطبهای میدان حرکت میکنند.
حرکت ماکرومولکولها در میدان الکتریکی چگونه است؟
سرعت حرکت این ماکرومولکولها در میدان الکتریکی به عوامل مختلفی بستگی دارد. از مهمترین این موارد میتوان به شکل فضایی، وزن مولکول و بار الکتریکی آن اشاره کرد.
همانطور که میدانید، ذرات سبکتر، سریعتر از ذرات سنگین حرکت میکنند. بنابراین وقتی برای انجام الکتروفورز ترکیبی را در میدان الکتریکی قرار میدهیم، مولکولهایی که کوچک هستند، سریعتر از مولکولهای درشت به سمت قطبهای میدان حرکت میکنند و بنابراین مولکولهای سبکتر، به قطبهای میدان نزدیکتر هستند.
همچنین بخوانید: راه سنجش الکترولیت ها در مایعات بدن چیست؟
نقش بافر در الکتروفورز
برای اینکه از تغییرات PH جلوگیری شود، معمولاً الکتروفورز را در بافر انجام میدهند. بافرها علاوه بر جلوگیری از تغییرات PH، یونهای حامل جریان بین دو قطب را نیز فراهم میکنند.
از جمله مهمترین بافرهای مورد استفاده برای جداسازی اسیدهای نوکلئیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بافر تریس استات EDTA (TAE)
- بافر تریس بورات EDTA (TBE)
نکته مهمی که در هنگام استفاده از بافرها باید بدانیم، این است که همیشه باید بافری که ژل را با استفاده از آن تهیه میکنیم، با بافری که تانک الکتروفورز را با آن پر میکنیم، یکی باشد.
انواع الکتروفورز
بسته به سطحی که الکتروفورز در آن انجام میشود، آن را به دو قسمت تقسیم میکنند:
-
الکتروفورز افقی
برای انجام کارهای روتین آزمایشگاه و ارزیابی کیفی نمونهها با استفاده از ژل آگاروز از این روش استفاده میشود.
-
الکتروفورز عمودی
برای کسب نتایج دقیق و جدا کردن مولکولهای بسیار کوچک از این روش استفاده میکنند.
نقش ژل در الکتروفورز
معمولاً از یک محیط نیمهجامد یا ژل استفاده میکنند. ژلها انواع مختلفی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
- ژل پلی اکریل آمید (PAGE)
- ژل آگارز
برای مشاهده ژلهای الکتروفورز شده از دستگاه ژل داک استفاده میشود. این دستگاه با استفاده از اشعه فرابنفش و نور مرئی، ماکرومولکولهای روی ژل را تشخیص میدهد.
نتیجه گیری
باردار بودن ماکرومولکولهای زیستی، سبب پدید آمدن این روش شدهاست. با استفاده از این روش و قرار دادن ماکرومولکولها در یک میدان الکتریکی، میتوان آنها را بر اساس ویژگیهای مختلف مانند وزن مولکولی، بار الکتریکی و… جدا کرد.
نویسنده: نگار تورانی
منابع:
همچنین بخوانید: Real time PCR