اثر گذاری متفاوت، ناشی از پاسخ های منحصر به فرد علیه کرونا

چرا هر فرد مبتلا به کرونا ویروس، علائم متفاوتی از خود نشان می دهد؟

تا به امروز شاهد گستره وسیعی از اثرگذاری ویروس کرونا ویروس بوده ایم که از فرد به فرد دیگر متفاوت بوده است. 

این علائم ناشی از انحصاری بودن پاسخ های سد نامرئی بدن،سیستمی پیچیده و یکپارچه، است.

 می توان گفت به اندازه انسان های جهان پاسخ علیه کرونا ویروس این عامل بیگانه، وجود دارد که این امر

 موجب پدید آمدن میلیاردها واکنش منحصر به فرد، مقابل اثرات ناشی از نفوذ کرونا ویروس به بدن هر انسان می شود.

 معرفی پرریسک ترین افراد در معرض خطر ابتلا به کرونا:

این فهرست بروزشده محققان از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا اعلام شده است.

قبلاً این مرکز اعلام کرده بود که افراد بالا65سال در معرض ریسک بالا ابتلاء به نوع شدید بیماری هستند

اما حال اعلام می‌شود که خطر این بیماری در بین افراد بزرگسال براساس سن بیشتر می‌شود و تنها

به افراد بالا 65سال محدود نمی‌شود.

فهرست مشکلات پزشکی زمینه‌ای که خطر بیماری کووید19شدید را افزایش می‌دهد به ترتیب زیر بسط و گسترش یافته است:

1. بیماری مزمن کلیوی
2. بیماری مزمن انسداد ریه                                                                                           
3. چاقی
4. سیستم ایمنی ضعیف ناشی از پیوند عضو
5. مشکلات جدی قلبی نظیر نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونر یا کاردیومیوپاتی.
6. بیماری سلولی داسی شکل
7. دیابت نوع 2
8. سایر مشکلات افزایش دهنده ریسک بیماری که به این فهرست اضافه می‌شوند عبارتند از: بیماری آسم، فشارخون بالا،مشکلات نورولوژیکی نظیر زوال عقل، بیماری مغزی عروقی نظیر سکته مغزی، و بارداری

 چگونه چاقی شما را در معرض خطر کرونا قرار می‌دهد؟     

نتایج مطالعات جدید نشان می‌دهد افراد چاق و دچار اضافه‌وزن در صورت ابتلا به بیماری کرونا، در مقایسه با سایر افراد با عوارض سخت‌تر این بیماری مواجه می‌شوند.

سلول‌های چربی پروتئین‌های گیرنده ویروس SARS-CoV-2 را می‌سازند و به‌عنوان مخزنی برای عفونت

ویروسی عمل می‌کنند.

به همین دلیل عفونت ویروسی در بدن افراد دچار اضافه‌وزن چند روز بیشتر از افراد لاغر با شرایط مشابه باقی می‌ماند.

علاوه بر‌ این، چاقی شرایطی التهابی در بدن ایجاد می‌کند که به‌احتمال زیاد التهاب ناشی از عفونت کووید ۱۹

را تشدید می‌کند.

 

 ارتباط شاخص توده بدنی با کرونا چیست؟

محققان انگلیسی با بررسی صدها هزار پرونده از افراد مختلف در بانک بیولوژیکی انگلستان و پرونده‌ی افرادی

که با علائم کرونا در بیمارستان‌ها بستری شدند، متوجه شدند احتمال بستری شدن بعد از ابتلا به کرونا با

شاخص حجم توده‌ای بدنی BMI (شاخصی که اضافه وزن و چاقی را با آن می‌سنجند) ارتباط مستقیم دارد.

دراین پژوهش مشخص شد احتمال بستری شدن افراد مبتلا به کرونایی که BMI آنها بین 25 تا 30 باشد 40%،

افرادی BMI آنها بین 30 تا 35 باشد 70% و کسانی که BMI آنها بیش از 35 باشد تقریبا 100 درصد(دو برابر)

بیشتر از افرادی است که اضافه وزن ندارند! (در این پژوهش تاثیر عواملی مثل جنسیت و سن هم در نظر گرفته شده است)

دلیل افزایش احتمال بستری شدن برای افراد دارای اضافه وزن یا چاقی هنگام ابتلا به کرونا هنوز مشخص

نیست ولی احتمال می‌دهند اختلال متابولیسمی(سوخت و ساز بدن) افراد مختلف در مواجهه با لیپیدها

و گلوکز علت اصلی این پدیده باشد.

 

 شانس ابتلا به کرونا بین الکلی‌ها ۱۲ و شیشه‌ای‌ها ۳ برابر است.

رئیس کمیته پژوهش انجمن صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور اعلام کرد که مصرف شیشه شانس ابتلا به ویروس کرونا را ۳ برابر، الکل ۱۲.۲ برابر و داروهای آرامبخش و خواب آور را ۱.۶ برابر افزایش می‌دهد.

 

 

 

افراد سیگاری و معتادان هم به دلیل به خطر افتادن ریه‌ها و سیستم قلبی‌‌شان بیشتر در معرض کرونا هستند.

 

 

 

 

 مطالب فوق گوشه ای از اخباری متداولی است که از کرونا به گوش می رسد و اکثر ما آنها را شنیده ایم. حال به بررسی اجمالی ماهیت و چگونگی انجام واکنش های بدن که بسته بر هر شخص می تواند متفاوت باشد می پردازیم؛ پاسخ های سد نامرئی، سیستم ایمنی شگفت انگیز، علیه کرونا ویروس. 

 

 

 

 

در قدم اول از دیدگاه سلولی به موضوع می نگریم یعنی تاثير ژن های انسان بر شدت بيماری ويروس كرونا:

شراره مقیم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد:شدید یا خفیف بودن هر بیماری از جمله کرونا مربوط

به پاسخ سیستم ایمنی بدن فرد، تولید سیتوکین‌ها( cytokines) و سیستم اچ ال ای (H LA) است؛

همچنین علائم بیماری کووید ۱۹ در هر فرد متفاوت است؛ در برخی افراد ساب کلینیکال و در برخی

دیگر به صورت کلینیکال است.

سیتوکین ها چیستند؟  

سیستم ایمنی بدن از بدن ما در برابر عوامل بیماری زا، مانند باکتری یا ویروس، جلوگیری می کند.

برای این منظور، گلبول های سفید خون خاص که سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند، بافت های

بدن را بررسی می کنند. سپس بدنبال شناسایی عوامل بیماری زا و از بین بردن آنها هستند. هنگام شناسایی

عوامل بیماری زا، سلول های ایمنی منجر به التهاب بدن شده و سلول های ایمنی بیشتری را جذب می کنند.

عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن به همکاری موثر بین سلول های سیستم ایمنی بستگی دارد.

این ارتباط از طریق انتشار مولکول کوچک به نام سیتوکین صورت می گیرد.

انتشار سیتوکین ها منجر به التهاب موضعی در بدن می شود. التهاب یک پاسخ فیزیولوژیکی بدن است

که هدف آن از بین بردن عامل بیماری زا می باشد.

علائم التهاب شامل قرمزی (افزایش جریان خون)، تورم، درد و افزایش دما یا تب است.

سیتوکین های آزاد شده با اتصال به گیرنده های موجود در سلول های مجاور یا حتی در همان سلول

آزاد کننده آنها عمل می کنند. برخی از سیتوکین ها با افزایش تحریک ترشح بیشتر سیتوکین ها،

باعث التهاب شدیدتر در بدن می شوند. غالباً این امر منجر به تب می شود که مشخصه اصلی التهاب است.

انواع مختلفی ازسیتوکین ها وجود دارد. سیتوکین ها اغلب بر اساس نوع سلول های ایمنی آزاد کننده یا

براساس شباهت های آنها طبقه بندی می شوند. هر سیتوکین ممکن است در هنگام اتصال به یک گیرنده،

پاسخ خاصی را ایجاد کند. به عنوان مثال، برخی از آنها التهاب را افزایش یا کاهش می دهند.

در حالی که برخی دیگر می توانند در جذب سلول های ایمنی بیشتر کمک کنند. حتی ممکن است به

بافت های بدن آسیب برسانند.

این ویروس شناس با بیان اینکه وضعیت ژنتیکی همه انسان‌ها براساس (H LA) مشخص می‌شود، خاطر نشان کرد: واکنش‌های ایمونولوژیک بدن هر فردی با فرد دیگر متفاوت است و یکی از دلایل آن وضعیت ژنتیکی است،

این بک گراند ژنتیکی افراد را نسبت به برخی بیماری‌ها مقاوم، یا برعکس نسبت به برخی بیماری‌ها حساس‌تر می‎کند.

مقیم ادامه داد: مقاله‌هایی نیز در مورد وضعیت ژنتیکی افراد و پاسخ سیستم ایمنی آن‌ها چاپ شده،

اما هنوز ارتباط این دو به طور کامل مشخص نشده است؛ نظراتی نیز در مورد ارتباط گروه‌های خونی و

ابتلای افراد به کرونا مطرح شده که هنوز قابل اثبات نیست.

وی تصریح کرد: بدن فردی که قبلا دچار سرماخوردگی و یا  آنفلوآنزا شده یا واکسن “ب ث ژ” دریافت کرده است،

مقاومت بهتری در برابر بیماری دارد، زیرا سیستم ایمنی بدن او نسبت به عامل بیماری‌زا، پاسخ مناسب تری می‌دهد

و علائم بیماری و واکنش‌های التهابی که بیشتر براساس تولید سیتوکین‌ها( cytokines) است در آن فرد کاهش پیدا می‌کند.

با توجه به بيماري هاي ويروسي ديگر نظيرHIV,HBV,HCVو…مشخصي شد كه يكي عوامل تاثير گذار در بروز بيماري هاي ويروسي، ژن ها مي باشند.

ژن هاي HLA، تحريك كننده ي اينترفرون (ISG) و ساير ژن هاي تاثير گذار بر روي ويروس، نشان دهنده ي ان است

كه پيشينه ي ژنتيكي تا حدي تعيين كننده ي چگونگي بروز عفونت در ارگانیسم ها می شود

عوامل ژنتيكي كروناي شديد را پيش بيني مي كنند.

طي مطالعات صورت گرفته شده بر روي دوقلوهاي انگلستاني مشخص شد كه ويژگي هاي مربوط به

توارث پذيري مسئول بين ٣٠تا٥٠درصد تنوع در تظاهرات و حساسيت به بيماري مي باشد.

از طرف ديگر گروه خوني Oكم ترين خطر ابتلا و گروه خوني Aبيشترين خطر ابتلا به اين ويروس را به

خود اختصاص مي دهند.

در حال حاضر، نتايج حاصل از تجزيه و تحليل ارتباط بين واريانت هاي ژنتيكي در بيماران و پيشرفت باليني

بيماري را گزارش مي كند❗

دانشمندان توالی یابی ژنوم را به طور کامل انجام دادند که اثرات حتی نادر و واریانت های ژنی از دست دادن

عملکرد را نیز تخمین می زند. 

 انها از این واریانت های ژنی استفاده می کنند و با استفاده از مطالعات همراهی گسترده ژنومی (GWAS)

آنها را با واریانت های ژنی افراد میزان مرتبط میسازند.

 آنها همچنین اختلاف فراوانی آلل هایی را که منجر به کوچک شدن پروتئین ها و آلل های HLA در گروههای

بیمار شده بودند مورد بررسی قرار مي دهند؛ همچنين فراخوان بررسی ژنوم های انتخابی و در دسترس

دیگر را به عموم مي دهند تا به جستجوی ژن های بالقوه مؤثر بر حساسیت ژنتیکی این عفونت کمک کنند.

مهمترین یافته این مطالعه این است که تغییرات در یک ژن واحد ، شدت بالینی ویروس کرونا را پیش بینی نمی کند.

همچنين تقريبا٤٩٠٠جهش از بين رفتن عملكرد پيش بيني شده است كه در بيماران مبتلا به نوع شديد جهش

صورت گرفته شده بيشتر از بيماران مبتلا به خفيف مي باشد.

هنگامی که دانشمندان جستجوی خود را بر روی جهش های مربوط به از بین رفتن عملکرد و یا بد معنی گیرنده

ACE2 ، ژن پروتئین آغازگر TMPRSS2 و ژنهای دیگر که پیش بینی می شود در تعامل میزبان و ویروس نقش داشته باشند ، محدود کردند ، ارتباط قابل توجهی پیدا نشد.

 

 

 

یک جهش بدمعنی در TMPRSS2 در واقع در بیماران مبتلا به نوع شدید بیماری کمتر از سایر بیماران شایع بود. این امر ممکن است به این دلیل باشد که جایگزینی والین با متیونین باعث ناپایداری TMPRSS2 شده و اتصال ویروس به ACE2 را کاهش می دهد.

مطالعه ژنهای HLA مرتبط با نوع شدید بیماری نشان  مي دهدکه شیوع بالاتری از هاپلوتایپ  HLA-A * 11: 01 ، 341 B*51:01  و C*14:02 وجود دارد. این سه آلل HLA به میزان قابل توجهی با تعادل لینکاژی قوی به طور مستقل با بیماری شدید کرونا مرتبط بودند.

 

 

 

یک جایگاه ژنی مربوط به سیتوکین ها در مسیر اینترلوکین 1 شامل یک آلل خطر مي باشد که در بیماران مبتلا به نوع شدید بیماری شایع تر و ممکن است به طور بالقوه با تظاهرات بالینی کرونا مرتبط باشد.

 

بسیاری از افرادی که به نوع شدید بیماری کرونا مبتلا می باشند ، افراد مسن و افراد دارای بیماری های زمینه ای

مانند فشار خون بالا ، دیابت و چاقی هستند. به نظر می رسد ویروس بالقوه کشنده از افراد نسبتاً جوان و به طور کلی

سالم چشم پوشی میکند. اما در مورد همه افراد جوان و سالم اینگونه نیست.چه عاملی باعث می شود فرد

جوانی در اثر ویروس کرونا برای زندگی خود بجنگد و از دستگاه اکسیژن استفاده کند ، در حالی که فرد جوان

دیگری علائمی نداشته باشد؟ چه چیزی باعث می شود فردی مبتلا به کرونا به بیمارستان برود و فرد مبتلای

دیگر اینطور نباشد؟ و چرا برخی افراد به این بیماری مبتلا نمی شوند؟

پاسخ این سوال ها را میتوان در ژن های شما یافت. محققان سراسر جهان تلاش می كنند تا این ژن ها را شناسایی کنند. پروفسور کارلوس بوستامانته ، استاد ژنتیک دانشگاه استنفورد و عضو انجمن ژنتیک میزبان کووید 19 ، کنسرسیوم

بین المللی پژوهشگران ژنتیک ، میگوید : ” دلیلی وجود دارد که باور کنیم – مانند تقریباً تمام بیماری های دیگر که

ما آنها را بررسی کردیم – ژنتیک تا حدودی بیماری کرونا را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.” “البته ، سؤال این است

كه چگونه شما آن را به درمان یا بهبود نتایج در بیماران آلوده ترجمه می كنید؟”

 

• ژن های مشکوک در کرونا که موثر در تاثیرگذاری آن است.

زمانی که محققان شروع به بررسی تقریبا 25000 ژن انسان کردند تا ژن هایی که ممکن است در عفونت کرونا

نقش داشته باشند را بررسی کنند ، به چند ژن مشکوک بودند .مطالعات اولیه نشان می دهند که تنوع در ژنی

به نام HLA می تواند نقش داشته باشد. HLA به بدن می گوید که چگونه پروتئین های خاصی را که سیستم

ایمنی بدن برای تشخیص میکروب های مزاحم استفاده می کند ، بسازد. سپس این میکروب ها به عنوان اهداف

مشخص شده و کشته می شوند.

 

 

یک مدل رایانه ای که توسط محققان دانشگاه سلامت و علم اورگان ایجاد شده است ، نشان می دهد که تنوع این ژن از یک فرد به فرد دیگر می تواند منجر به تولید پروتئین هایی شود که در تشخیص و نشانه گذاری ویروس کرونا در بدن بهتر یا بدتر هستند. محققان این تئوری را در برابر تحقیقات ژنتیکی پیشین در افرادی که دارای سندرم حاد تنفسی شدید (سارس) ناشی از نوع دیگری از ویروس کرونا در سال 2002 تا 2004 بودند ، بررسی کردند. این تئوری مورد بررسی قرار گرفت : افرادی که نسخه های خاصی از HLA را داشتند ، دارای عفونت های شدیدتر سارس و تعداد بیشتری ویروس در بدنشان نسبت به افراد با نسخه های دیگر بودند.

 

تنها مطالعات ژنتیکی در افراد واقعی که به کووید 19 مبتلا باشند ، نه شبیه سازی رایانه ای ، می توانند

نظریه HLA را تأیید کنند. محققان این نظریه و نظریه های دیگر را دنبال می کنند.

ژن TMPRSS2 مظنونی دیگر است. این ژن که در عفونت آنفولانزا نیز درگیر می باشد ، به ایجاد پروتئینی

کمک می کند که ویروس کرونا برای ورود به سلول های انسانی استفاده می کند. برخی از افراد ، میزان

زیادی از این پروتئین را تولید می کنند ؛ دیگران بسیار کمتر.

پروفسور دیوید گلدشتاین ، مدیر موسسه پزشکی ژنومی دانشگاه کلومبیا می گوید : “اگر تحقیقات نشان دهد

كه افرادی كه پروتئین كمتری تولید می كنند در مورد کووید 19 خیلی بهتر عمل می كنند ، این امر برای ما

بسیار واضح خواهد بود كه تداخل با TMPRSS2 یك استراتژی درمانی مهم خواهد بود.”

• محققان ACE2 را نیز بررسی کردند.

این ژن به تولید گیرنده های ACE2 در سطح سلولهای انسانی کمک می کند. ویروس کرونا ، تاج های خود

را به گیرنده های  ACE2 وصل می کند تا بتواند به سلول بچسبد. بوستامانته می گوید : “بنابراین ، به نظر

می رسد که بررسی ACE2 در تحقیقات ژنتیكی منطقی باشد.”

اما محققان می گویند جستجوی ژنوم انسان بدون فرضیه از هر چیزی مهمتر است. مطالعات ژنتیکی اغلب

می توانند نتایج غافلگیر کننده ای داشته باشند. بررسی تنها ژن های مشکوک باعث می شود سایر عوامل

دخیل را از دست بدهیم.

 

زمانی که گلدشتاین و همکارانش سالها پیش به دنبال ژن هایی بودند که در عفونت هپاتیت C نقش ایفا

می کنند ، وی گفت : “هر شخصی ژنهای کاندید مورد علاقه خود را مورد بررسی قرار داد.  

.  هیچ کس IL28B را مورد بررسی قرار نداد.” معلوم شد ، یک جهش در این ژن غیر مشکوک خطر ابتلا

به عفونت را افزایش می دهد و حتی نشان میدهد که آیا درمان معمول در آن زمان مؤثر است یا خیر.به همین

دلیل ، محققان ، كل ژنوم افراد مبتلا به کووید 19 را به روشهای مختلفی مورد بررسی قرار می دهند.

 

• بیماران خارج از محدوده از اهمیت خاصی برخوردار هستند.

یک نوع از بیماران خارج از محدوده ، موارد شدید غیر قابل توضیح هستند. دکتر ژان لورن کازانووا ، استاد

دانشگاه راکفلر می گوید : “به عنوان مثال ، کسی که زیر 50 سال سن دارد و پیش از این می توانست

ماراتون شهر نیویورک را اداره کند اما اکنون در بخش مراقبت های ویژه است.” وی با همکاری دکتر هلن سو ،

رئیس بخش بیماریهای ایمنی انسان در انستیتوی ملی آلرژی و بیماریهای عفونی ، ژنتیک انسانی کووید 19 را تأسیس کرد.

افراد دیگر که مطالعات گروهی کازانووا و سو را به خود اختصاص داده اند ، افرادی هستند که بارها و بارها

در معرض ویروس کرونا قرار گرفته اند ، اما بر اساس آزمایش خون ، هرگز آن را نشان نداده اند. کازانووا می گوید :

“این نشان می دهد که آنها ذاتاً در برابر عفونت مقاوم هستند. “

تحقیقات به ما نشان می دهند که ممکن است ژن های شما ، شما را از یک بیماری عفونی مصون کنند.

ژن ها می توانند افراد را در برابر ایدز ، نورو ویروس ( یک علت شایع اسهال ) و دیگر بیماری های مسری ایمن کنند.

کازانووا و سو ، نمونه های DNA دویست نمونه بیمار مبتلا به کووید 19 که خارج از محدوده بودند را جمع آوری کردند.

آنها از کد ژنتیکی این افراد پرده برداری می کنند تا ببینند آیا این موارد غیرمعمول نوع خاصی ژن یا نسخه های

مشترکی دارند یا خیر.

گلدشتاین می گوید: “رایج ترین نتیجه یک مطالعه ژنتیکی این است که شما چیزی پیدا نمی کنید.”

“اما این امکان وجود دارد که واریانت های ژنی ( نسخه های متفاوت ژنی ) را پیدا کنیم که بر حساسیت

به عفونت یا روند بیماری تأثیر می گذارند.”

اکتشافات در مورد ریشه های ژنتیکی بیماری ها می تواند منجر به پیشرفت در پیشگیری ، تشخیص و درمان شود.

با اطلاع در این مورد که چه کسی بر اساس ژنهایش استعداد بیشتری برای ابتلا به بیماری را دارد ، متخصصان

بهداشت و درمان می توانند به طور بالقوه توصیه های مناسبی برای پیشگیری ارائه دهند. اگر یک ژن مقصر

فرستادن افراد سالم به ICU باشد ، کادر بهداشت و درمان احتمالاً می توانند از برخی بیماران مبتلا به کووید 19

با هوشیاری بیشتری مراقبت کنند. هنگامی که محققان ژنی را کشف کنند که بتواند به پیشرفت بیماری کمک کرده

یا مانع آن شود ، می توانند داروهایی را برای خاموش یا روشن کردن آن ایجاد یا کشف کنند.

کازانووا می گوید : “پیشگیری ، تشخیص و درمان – سه ستون پزشکی هستند.”

“من فکر نمی کنم شما بتوانید به چیزی بهتر از این امیدوار باشید.”

 

هم اکنون به چگونگی اثرگذاری متفاوت کرونا ویروس بر انسان ها  و مواجهه آن با پاسخ های منحصر به فرد

دریافتی از هر سیستم ایمنی است.پس باید پاسخ داد که چرا واکنش بدن افراد نسبت به کرونا

ویروس متفاوت است؟

 

یک متخصص ویروس شناسی پزشکی گفت: واکنش‌های ایمونولوژیک بدن هر فرد متفاوت است و یکی

از دلایل آن وضعیت ژنتیکی است. 

شراره مقیم در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: شدید یا خفیف بودن هر بیماری از جمله کرونا مربوط

به پاسخ سیستم ایمنی بدن فرد، تولید سیتوکین‌هاcytokinesو سیستم اچ ای ال H LA است؛ همچنین

علائم بیماری کووید ۱۹ درهر فرد متفاوت است؛ در برخی افراد ساب کلینیکال و در برخی دیگر به صورت کلینیکال است.

 

این ویروس شناس با بیان اینکه وضعیت ژنتیکی همه انسان‌ها براساس H LA مشخص می‌شود، خاطر نشان کرد:

 واکنش‌های ایمونولوژیک بدن هر فردی با فرد دیگر متفاوت است و یکی از دلایل آن وضعیت ژنتیکی است،

این بک گراند ژنتیکی افراد را نسبت به برخی بیماری‌ها مقاوم، یا برعکس نسبت به برخی بیماری‌ها حساس‌تر می‎کند.

مقیم ادامه داد: مقاله‌هایی نیز در مورد وضعیت ژنتیکی افراد و پاسخ سیستم ایمنی آن‌ها چاپ شده،

اما هنوز ارتباط این دو به طور کامل مشخص نشده است؛ نظراتی نیز در مورد ارتباط گروه‌های خونی و

ابتلای افراد به کرونا مطرح شده که هنوز قابل اثبات نیست.

وی تصریح کرد: بدن فردی که قبلا دچار سرماخوردگی و یا  آنفلوآنزا شده یا واکسن “ب ث ژ” دریافت کرده است،

مقاومت بهتری در برابر بیماری دارد، زیرا سیستم ایمنی بدن او نسبت به عامل بیماری‌زا، پاسخ مناسب تری

می‌دهد و علائم بیماری و واکنش‌های التهابی که بیشتر براساس تولید سیتوکین‌هاcytokinesاست در آن فرد

کاهش پیدا می‌کند.

 

• سلول T چگونه با ویروس کرونا مبارزه میکند؟

سیستم ایمنی ما مسئول مقابله با ویروس کرونا است. با ظهور شواهد جدید در مورد نحوه ی واکنش

بدن به ویروس کرونا،نگاهی به همکاری سلول های ایمنی مختلف برای مبارزه با ویروس جدید کرونا و

نقش مهمتر سلولهای T می اندازیم.

بسیاری از افراد با مفهوم آنتی بادی هایی که بدن برای مقابله با بیماری تولید می کند آشنا هستند.

دانشمندان در مبارزه علیه ویروس جدید کرونا به نام SARS-CoV-2، به طور گسترده به نقش آنتی بادی

به عنوان جام مقدس برای خنثی سازی ایجاد مصونیت در برابر بیماریهای آتی اشاره کرده اند. با این حال،

آنتی بادی در خلا تولید نمیشود. درواقع، چند سلول باید با یکدیگر همکاری کنند تا آنتی بادی،به خصوص

آنتی بادی خنثی ساز، وارد مرحله شود.

برای انجام فعل و انفعالات پیچیده که منجر به تولید آنتی بادی میشود به یک مجموعه سلول T نیاز داریم.

نوع دیگری از سلول T، سلول های آلوده به ویروس را از بین می برد. حالا می دانیم سلول های T نقش

مهمی در ایجاد مصونیت در برابرکووید-19 دارند.

 

• اما سلول T چیست و چرا در مبارزه علیه ویروس جدید کرونا نقش کلیدی ایفا می کند؟

ما باید به منظور درک نقش سلول T و ارتباط آن با آنتی بادی و مصونیت کوتاه و بلندمدت وارد علم

ایمنی شناسی شویم.

نقش سلول های T چیست؟

سلول T نوعی لنفوسیت یا گلبول سفید است. مغز استخوان سلول های T را به شکل سلول­های نمونه

تولید می کند و آنها به غده ی T موس میروند به همین دلیل نام سلول T روی آن گذاشته شده است.

سلول T انواع مختلفی دارد.

دکتر جان یودل، که رئیس بخش زیست سلولی در آزمایشگاه بیماری های مسری ازموسسه ی ملی

آلرژی و بیماریهای عفونی  در بتزدا است، در پادکست اخیرش مروری کلی بر نقش سلول T در کووید-19 داشته است.

سلول T کمک کننده، که برخی آن را سلول T CD4 یا سلول T کمک کننده ی CD4 نیزمی نامند زیرا پروتئینی

به نام مجموعه تمایزی 4 (CD4 را روی سطح خود حمل می کند) از بدن دربرابرعوامل بیماری زا محافظت می کند.

دکتر یودل توضیح می دهد وقتی ویروس سلول را آلوده می کند،دو راه برای آگاه سازی سیستم ایمنی از

مزاحم خارجی وجود دارد.

بعد از اینکه ویروس وارد سلول شد، از چند قسمت میگذرد و آنزیم ها آن را به پپتیدهای کوچک تکه میکنند.

بعضی از این پپتیدها جذب مولکول­های مجموعه سازگاری بافتی اصلی کلاس دوMHC Class II  می شود . 

این مولکول ها بخشی از ابزار بدن برای بقا هستند.

سپس مولکول های MHC Class II به سطح سلول برمیگردند و پپتید ویروسی را به سلول می رسانند.

این پپتیدها باعث فعال شدن سلول T کمک کننده می شود که درمقابل نقش مهمی ایفا می کند.

سلول T کمک کننده به سلول بی، نوع دیگری از گلبول سفید و تولیدکننده ی اختصاصی آنتی بادی،

اجازه می دهد نوع خاصی از آنتی بادی G ایمونوگلوبینIg را در واکنش به پپتید ویروسی تولید کند.

سپس سلول بی در واکنش به تعامل با سلول T کمک کننده تبدیل به سلول پلاسما یا سلول بیِ حافظه میشود.

سلولهای پلاسما بعد از حرکت به سمت مغز استخوان تا چند هفته آنتی بادی تولید میکنند و برای محافظت بلندمدت در مغز استخوان باقی می مانند.

سلولهای بیِ حافظه در گردش می مانند یا در قسمت های مهم، به عنوان بخشی ازسیستم

حفاظتی بدن،ساکن می شوند. اگر بدن دوباره با همان ویروس روبه رو شود، سلول های بیِ حافظه آنتی ژن ویروس را تشخیص می دهند، پردازش می کنند و آن را دوباره به سلول T کمک کننده تحویل می دهند.

سلول T کشنده چه نقشی بر عهده دارد؟

درحالی که سلول T کمک کننده آنتی ژنی را که توسط مولکول MHC Class II ارائه شده تشخیص میدهد،

سلول Tسیتوتاکسین یا سلول T CD8 یا سلول T کشنده ی CD8 به پپتیدی که توسط مولکول MHC Class I

ارائه شده واکنش نشان میدهد.

وقتی ویروس سلول را آلوده میکند، مکانیزم سلول را می دزدد تا پروتئین ویروسی را بسازد. اما بعضی از

پپتیدهایی که در این فرایند ساخته می شوند به سمت مولکول MHC Class I منحرف می  شوند که آنها را

به سطح سلول می برد و به سلولهای دیگر واگذار می کند.

بدین ترتیب، سلول می تواند نشان دهد که آلوده به ویروس شده است. سلول T CD8 سلولهای آلوده را

شناسایی می کند و از بین می برد پس یک مکانیزم کلیدی برای خلاص شدن از شر بیماری است.

از آن جایی که بسیاری از ویروسها خیلی سریع تکثیر میشوند، این فرایند باید سریع انجام شود تا از گسترش

ویروس جلوگیری شود. سلول T CD8 به کمک مولکولهای MHC Class I که پپتید ویروسی را به سطح سلول

می آورند، ظرف 1.5 ساعت سلولهای آلوده به آنفلونزا را شناسایی می کند.

سلول T CD8 میتواند تبدیل به سلول T CD8 حافظه شود که در صورت رویارویی با ویروس مشابه بسیاری

سریع واکنش نشان میدهد و تاثیر آن بلندمدت است.

سلول T کمک کننده ی CD4 و سلول T CD8 هر دو در کووید-19 نقش مهمی ایفا می کنند.

محققان موسسه ی ایمنی شناسی از دانشکده ی پزشکی پرلمان در دانشگاه پنسیلوانیای فیلادلفیا،

در مقاله ی جدیدی که در مجله ایمنی شناسی منتشر شد نتایج مربوط به سلول T و کووید-19 تا به

امروز را به طورخلاصه مطرح کرده اند.

آنها نشان دادند واکنش سلول T CD8 در افرادی که دچار بیماری شدید کووید-19 شده اند به اندازه ی

کسانی که بیماری خفیف دارند، موثر نیست. به طور خاص، ممکن است تعداد سلول T CD8 در بدن این

افراد کمتر باشد و آن دسته سلولهای T CD8 که در بدنشان وجود دارد قابلیت تبدیل به سلول T CD8

حافظه را نداشته باشد.

با این حال اشاره میکنند نتایج تمام تحقیقات در این مصداق نمی گنجد. محققان دریافتند در بعضی ازمواد،

واکنش سلول T CD8در بدن بیماران دچار کووید-19 بسیار بالا بود.

اطلاعات درمورد سلول T کمک کننده ی CD4 نیز همین الگوی نامنظم یا اشتباه بودن واکنش عادی را نشان میدهد.

زیو شن و ای. جان وری می گوید: «به نظر میرسد اکثر بیمارانی که بستری میشوند واکنش سلول T CD4+ و

CD8+ را از خود نشان میدهند و شواهد حاکی از این است که واکنش سلول T نسبت به این بیماری در

وضعیتهای شدید نامطلوب، بیش از حد یا نامناسب است.»

آنها در ادامه گفتند:«درواقع، الگوی واکنش سلول T در بیماران مختلف متمایز است. این موضوع نشان میدهد

احتمالا باید بسته به نوع سیستم ایمنی هر بیمار، از روش درمان مخصوص به هر فرد استفاده کنیم.»

 

• تست آنتی بادی و واکنش سلول T

در بسیاری از موارد، دانشمندان برای تشخیص این نکته که آیا بدن فرد به ویروس واکنش ایمنی نشان داده

یا خیر از تست آنتی بادی استفاده میکنند.

این روش متمایزاز تست تشخیصیPCR است که به منظور تشخیص آلوده بودن فرد در حال حاضر به دنبال

مواد ژنتیکی ویروس می گردد.

تست آنتی بادی نسبتا مستقیم و صحیح است. یک تحقیق جدید در اسپانیا برای تشخیص اینکه چه تعداد

ازجمعیت کشور آنتی بادی SARS-CoV-2را در بدن دارند از ترکیب آزمایش خون از انگشت و تست آزمایشگاهی استفاده کرد.

با این وجود، تست واکنش سلول T افراد آسان نیست.

دانشمندان در تحقیق جدید برای مقایسه ی واکنش سلول T بین افرادی که از کووید-19 بهبود پیدا کردند و

نمونه هایی که قبل از پاندمی از مردم گرفته شده بود، ماده ی اولیه ی سلول T در خون را در معرض پپتید

ویروسی قرار دادند تا ببینند سلول T کمک کننده ی CD4 یا سلول T CD8 به ویروس واکنش نشان میدهد یا خیر.

سپس با استفاده از تجهیزات حرفه ای بین انواع مختلف سلول T که از ماده ی اولیه تشکیل شده بود تمایز قائل شدند.

از آنجاییکه نیاز به روشهای معتبر و سریعتر آزمایش برای تشخیص آلوده بودن فرد به SARS-CoV-2 احساس می شود، دانشمندان به دنبال طراحی روشهای جدید برای تشخیص نحوه ی واکنش سلولT به ویروس جدید کرونا هستند.

مجله ی اخبار روز پزشکی اخیرا با دکتر جیمز هیندلی از Indoor بیوتکنولوژی مصاحبه داشته که درحال کار

روی تست ساده ی سلول T است تا دانشمندان بتوانند در محیط آزمایشگاه از آن استفاده کنند.

دکتر هیندلی توضیح میدهد:«در وهله ی نخست، باور داریم اصلی ترین کاربرد این تست مربوط به تهیه ی

واکسن است تا از واکنش سلول T به واکسن و کافی بودن میزان مصونیت آن دربرابر بیماری مطمئن شویم.»

او همچنین پیش بینی میکند بدن افراد جامعه میتواند با استفاده از این تست واکنش سلول T به SARS-CoV-2

را تحت نظرقرار دهد. این روش در کنار تست آنتی­ بادی به ما اجازه می­دهد میزان مصونیت در افراد جامعه را مشخص کنیم.

دانشمندان برای توضیح دادن نحوه ی واکنش سلول T و بی در دو زمینه ی پاتولوژی و ایمنی به  SARS-CoV-2

در بلندمدت به اطلاعات بیشتر نیاز دارند.

درحالیکه جامعه ی علمی به نیازهای زمان پاندمی پاسخ میدهد، امیدواریم روش های جدید و مبتکرانه ی

آزمایش و تحقیق در مقیاس گسترده به بعضی از این پرسشها پاسخ دهد.

واکنش کشنده سیستم ایمنی به کرونا

درست است. وجه دیگری از کارکرد این سد نامرئی، منجر به افزایش احتمال مرگ ناشی از کرونا ویروس می شود.

واکنش کشنده سیستم ایمنی به کرونا ویروس، مسئله اصلی و مهمی است که از همان اوایل شیوع بیماری کرونا

مورد بحث قرار گرفته است. بر اساس بیش از 200000 مرگ و میر گزارش شده در سراسر جهان، محققان معتقدند:

که واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر کرونا می تواند علت بسیاری از مرگ و میر ها باشد. ویروس کرونا، منجر به

بروز عوارض بر روی ریه ها و سیستم تنفسی، علائم قلبی عروقی، گوارشی و حتی عصبی می شود. 

تحقیقات اولیه همچنین نشان می دهد که بسیاری از موارد کشنده COVID-19 ناشی از فعال شدن بیش از حد

سیستم ایمنی بدن فرد است. درک بهتر این پدیده می تواند در جلوگیری از اثرات کشنده ویروس موثر باشد.

این وضعیت به عنوان طوفان سیتوکین شناخته می شود.

طوفان سیتوکین چه زمانی بروز می کند؟ 

طوفان سیتوکین یکی از نگران کننده ترین ویژگی های COVID-19 است. طوفان سیتوکین، واکنش بیش از

حد سریع سیستم ایمنی بدن است.

کارشناسان معتقدند که واکنش شدید به ویروس کرونا می تواند منجر به مرگ بیماران شود.

در برخی موارد، سیستم ایمنی در مقابله با عفونت، واکنش شدیدی را از خودش نشان می دهد.

در این شرایط ممکن است بدن سیتوکین زیادی را آزاد کند. در نهایت منجر به بروز طوفان سیتوکین می شود.

مانند سایر مولکول های سیگنالینگ (از جمله هورمون ها)، سیتوکین ها نیز می توانند وارد جریان خون شوند.

آنها می توانند کل بدن را تحت تأثیر قرار داده و منجر به سپسیس شود.

مقادیر زیادی سیتوکین می تواند باعث التهاب گسترده (سیستمیک) شود که ممکن است به اندام های

مختلف بدن آسیب برساند.

 

برخی از سیتوکین ها نیز می توانند رگ های خونی را تحت تأثیر قرار دهند. حتی باعث افت چشمگیر فشار خون شوند.

این امر خون رسانی را محدود می کند و باعث از کارافتادگی بافت ها و اندام های حیاتی از جمله قلب، ریه ها،

مغز و کلیه ها و عدم اکسیژن رسانی می شود.

طوفان سیتوکین منجر به مرگ و میر بالای ” آنفلوانزای مرغی ” H5N1 در سال 2005 بود. کارشناسان معتقدند

که این طوفان ممکن است در همه گیری های قبلی مانند همه گیری آنفولانزای اسپانیا در پایان جنگ جهانی

اول نقشی داشته باشد که منجر به کشته شدن نزدیک به 50 میلیون نفر شد.

شاید بدنام ترین مورد چنین واکنشی در طی یک آزمایش در لندن در سال 2006 اتفاق افتاد. زمانی که فقط

در 90 دقیقه پس از تجویز یک دارو ، شش مرد جوان سالم از پاسخ ایمنی شدید نسبت به یک دارو دچار

نارسایی چند عضو شدند. این شش نفر به دلیل التهاب شدید و بدشکلی ظاهری که بروز پیدا کرده بود،

«مردان فیل» لقب گرفتند.

 

     سیتوکین ها و COVID-19

مکانیسم های دقیق «طوفان سیتوکین» و سهم آنها در میزان مرگ و میر گزارش شده در COVID-19 هنوز ادامه دارد.

در بسیاری از این بیماران، طوفان سیتوکین به دلیل انتشار سریع سندرم دیسترس حاد تنفسی باعث وخیم

شدن شرایط می شود. در این وضعیت ریه ها قادر به تأمین اکسیژن کافی به اندام های حیاتی بدن نیستند.

 بیماران مبتلا به سندرم دیسترس حاد تنفسی برای تنفس به دستگاه های تهویه نیاز دارند.

در چنین بیمارانی، محققان شاهد افزایش قابل توجه سیتوکین ها می شود. سیتوکین ها،

در عملکرد ماکروفاژها تاثیر دارند.

ماکوفاژها گلبول های سفید خون هستند که در از بین بردن عوامل بیماری زا و تنظیم التهاب تخصص دارند.

انتقال ماکروفاژها به ریه ها در برخی شرایط مانند بیماران COVID-19، می توانند باعث التهاب شدید و در

نتیجه نارسایی تنفسی شود. تجزیه و تحلیل بیشتر برای درک بهتر این عفونت و شناسایی روش های درمانی لازم است.

 

درمان های فعلی طوفان سیتوکین: محققان در حال بررسی راهکار های مختلفی برای  برای درمان طوفان

سیتوکین هستند. این روند درمانی با تداخل بر رو تولید سیتوکین و یا انسداد مسیرهای پیش التهابی عمل می کنند.

سرعت رو به رشد شیوع بیماری کرونا ویروس، محققان را وادار کرده است که روش های درمانی مختلفی را بررسی کنند.

این روش های درمانی، قبلا برای درمان سایر بیماری ها (مانند بیماری کرون و آرتروز) ناشی از فعالیت بیش از

حد سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گرفته است.

با این حال، راه های درمانی برای سرکوب کننده سیستم ایمنی ممکن است در بیماران COVID-19 منجر به

بروز عوارض بیشتری شود. زیرا بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا ویروس از کاهش عملکرد سلول های اصلی

ایمنی رنج می برند. اگرچه خنثی سازی سیتوکین می تواند از بروز شوک سپتیک جلوگیری کند. اما سیستم

ایمنی را ضعیف کرده و حیوان را برابر عفونت های باکتریایی آسیب پذیرتر می کند.

سندرم روز هفتم

سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است که: بیشتر افرادی که در اثر ویروس کرونا در بیمارستان بستری شده اند،

ذات الریه دارند. اغلب اوقات حدود هفت تا 10 روز پس از مشاهده اولین علائم، بیماری آنها ناگهان بدتر می شود.

جسیکا مانسون، متخصص التهاب، از بیمارستان دانشگاه کالج، لندن، معتقد است: یک زیر گروه از بیماران مبتلا

به COVID-19 شدید ممکن است مبتلا به سندرم طوفان سیتوکین باشند. وی خواستار نظارت دقیق بر این پدیده

در بخشهای مراقبت ویژه شده است.

چگونه می توان از طوفان سیتوکین جلوگیری کرد؟ 

دغدغه اصلی پزشکان و دانشمندان این است که چگونه طوفان سیتوکین را درمان و یا از بروز آن جلوگیری کنند،

به نحوی که سیستم ایمنی بدن بیمار تضعیف نشود.

در حال حاضر، آنها در تلاشند تا جواب های خود را پیدا کنند. بیمارستان های پاریس چندین دارو را برای کاهش

واکنش های التهابی بررسی کرده اند.

پروفسور استنلی پرلمن از ایمونولوژیست از دانشگاه آیووا اعتراف کرد: که «در حال حاضر» هیچ درمان موثری

برای طوفان سیتوکین وجود ندارد.

وی در این باره می گوید: پزشكان و دانشمندان سعی دارند تا بهترین روش را مشخص كنند. مطمئناً تجویز

و مصرف كورتیكواستروئیدها در این وضعیت می تواند مضر باشد. حتی منجر به بروز عوارض جانبی می شود.

 

عوارض طوفان سیتوکین چیست؟

به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن، کرونا ویروس ها می توانند بر روی سایر سیستم های بدن تاثیر

بگذارند و مشکلاتی نیز ایجاد کنند.

یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که: 92 درصد از بیماران مبتلا به MERS حداقل یک سری عوارض

ویروسی در خارج از ریه ها داشتند.

هر سه کورو ویروس ها باعث بروز عوارض برخی عوارض جانبی می شوند، از جمله:

• کاهش فشار خون
• افزایش آنزیم های کبدی
• افزایش تعداد گلبول های سفید خون و تعداد پلاکت ها
• در موارد نادر، بیماران دچار آسیب حاد کلیه و ایست قلبی شده اند.

البته برخی از محققان معتقدند این عوارض لزوما نشان دهنده انتشار ویروس در بدن نیست و ممکن است از

طوفان سایتوکاین ناشی شده باشد. در صورت ضعف سیستم ایمنی بدن، سیتوکین ها علاوه بر سلول های

آلوده به بافت های سالم بدن حمله می کنند. حتی باعث ایجاد التهاب در بدن می شوند. رگ های خونی در

ریه ها را تضعیف می کند و باعث انتقال مایعات به داخل کیسه های هوا می شوند. در این شرایط ممکن است

طوفان به سیستم گردش خون بیمار ریخته و به همه اندام های بدن جریان پیدا کند. اختلالات سیستمیک را

در اندام های مختلف بیمار ایجاد کند.

در برخی از شدیدترین موارد COVID-19، پاسخ سیتوکین همراه با کاهش ظرفیت اکسیژنرسانی به بقیه بدن

می تواند منجر به نارسایی چند عضو شود. دانشمندان دقیقاً نمی دانند که چرا برخی از بیماران عوارض بیشتری

را تجربه می کنند. اما ممکن است ابتلا به بیماری های زمینه ای مانند بیماری قلبی یا دیابت در بروز عوارض

جانبی دخالت داشته باشند.

  با توجه به مطالبی که در اینجا جمع آوری شده است و تنها گوشه ای از جهان ناشناخته کرونا ویروس است،

می توان پی برد که برای ادامه دادن مسیر و کشف چگونگی عملکرد این ویروس و توقف آن، به انگیزه و تلاش

بی وقفه نیازمند هستیم. می توان با یافتن الگو های متفاوتی که سیستم ایمنی برای مقابله با کرونا، ایجاد

می کند به درمان تخصصی تر دست یابیم.

این الگو های متفاوت با پاسخ های منحصر به فردی که ایجاد می کنند را می توان از مهمترین عوامل مؤثر

در مواجه با کرونا ویروس نامید؛ به صورتی که اثرگذاری این ویروس و عملکرد متفاوت آن در هر بدن ناشی از

عملکرد متفاوت این سیستم و ویژگی های ژنتیکی متمایز هر فرد است.

در انتها از تمامی عزیزانی که  به عنوان کادر درمان(پزشکان، پرستاران و نیروهای خدمات)، نه تنها  در این

زمان بلکه در همه ایام کنار مردم ایستادند و در درمان افراد و آگاهی بخشی از هیچ تلاشی فروگذار نکردند،

سپاس گزارهستیم . برای این عزیزان توفیق و سلامتی روز افزون را از خداوند مهربان مسألت می داریم.

 

گردآوری:پریا محمدپور دوآبسری

منابع:1،2،3،4،5، 6

مطال بیشتر